مسجد امام علی زین العابدین(ع) زیارتگاه‌ محبان اهل بیت در مصر

شیعه نیوز | مسجد امام علی زین العابدین بن الحسین(ع) در منطقه سیده زینب در مصر قدیمی قرار دارد که یکی از مهم‌ترین آثار تاریخی در این منطقه به شمار می‌آید.

به گزارش «شیعه نیوز»، این مسجد است، اما تعداد کمی می‌دانند که امام علی بن زین العابدین بن الحسین(ع) در مصر به خاک سپرده نشده است و ضریح موجود در این مسجد متعلق به فرزند امام سجاد یعنی زید بن علی است.

در طول تاریخ فرزندان و نوادگان امام حسن(ع) و امام حسین(ع) جانفشانی بسیاری انجام دادند و بسیاری از آنها در دوره اموی و عباسی به دلیل مواضعشان بهای سنگینی پرداختند.

پس از حادثه کربلا و شهادت امام حسین(ع)، امام علی زین العابدین بن الحسین به همراه عمه‌اش حضرت زینب(ع) به مصر آمد.اما بیش از دو سال در آنجا نماند، سپس به مدینه رفت. گفته می شود که ولید بن عبدالملک مروان او را مسموم کرد و در سال ۹۵ فجری شهید شد. او در جوار عمویش امام حسن بن علی در بقیع به خاک سپرده شد و مزار او در مصر نیست.

در همین حال، فرزندش زید بن علی زین العابدین به هشام بن عبدالملک بن مروان شهید شد. شهادت او پس قیام علیه هشام رخ داد. هشام تنها به کشتن او اکتفا نکرد، بلکه دستور داد تا سر او را در شهرها بگردانند. این اتفاق در سال ۱۲۲ هجری رخ داد. سر او پس از اینکه در عراق و شام گردانده شد، به مصر فرستاده شد. اما پیکر او را یوسف بن عمر الثقفی، فرمانده ارتش هشام بن عبدالملک سوزاند و دستور داد سر او در مسجد عمروبن العاص نصب کنند، اما مصری‌ها چند روز صبر کردند و سر زین بن علی را ربودند. این سر را در محل کنونی به خاک سپردند.

در دوره فاطمیه و در سال ۵۹۴ هجری(۱۱۵۴ میلادی)، نخستین ضریح اطراف سر زید بن علی ساخته شد و اینچنین به مسجد تبدیل شد.

اما معماری تاریخی این مسجد که در دوره فاطمیه ساخته شد، به مرور از بین رفت و تنها دیوارهای اطراف ضریح و رواق داخلی آن باقی ماند.

این مسجد در سال ۱۸۳۶ به دستور «عثمان آغا مستحفظان» در پایان دوره عثمانی بازسازی شد و در سال ۱۸۸۶ قسمت‌هایی از این مسجد کاشی کاری شد.

بار دیگر این مسجد در دوره خدیوی اسماعیل در سال ۱۸۸۶ میلادی توسعه یافت و در سال ۱۹۴۴ میلادی نیز به دستور ملک فاروق، با حفظ جزئیات تاریخی آن، نمای مسجد به کلی تغییر کرد. اما در قدیمی و آثار و متون تاریخی آن حفظ شد.

این مسجد بار دیگر در سال ۲۰۱۷ میلادی در معرض آتش سوزی قرار گرفت که در نتیجه آن بخشی از آثار چوبی آن سوخت. این مسئله باعث شد که وزارت آثار باستانی در مصر آن را بازسازی کند تا در سال ۲۰۱۸ میلادی افتتاح شد و مساحت آن در این بازسازی به چهار هزار و ۶۰۰ متر مربع رسید.

این مسجد در جاده مصر قدیمی در نزدیکی مسجد بن طولون و برکة الفیل قرار دارد و نزدیک منطقه «الحمراء القصوی» در اطراف خیابان کنونی «السد» واقع شده است. به طوری که مسجد زین العابدین بین دو مسجد حضرت زینب(ع) و سیده نفیسه(ع) قرار گرفته است.

این مسجد با معماری منحصربه فرد خود، دو گنبد دارد و دراین مسجد هرساله در ماه شعبان میلاد امام زین العابدین توسط محبان اهل بیت(ع) جشن گرفته می شود.

شیخ سلیمان محمد محمود، امام جماعت این مسجد گفت: مسجد درگذشته به این شکل نبود، بلکه فقط به مرور زمان بازسازی و توسعه یافت، به طوری که در اوایل قرن ۱۹ «عثمان آغان مستحفظان» آن را توسعه داد و به این شکل درآمد. دولت مصر چند سال پیش بازسازی‌ها در این مسجد انجام داد.

وی می گوید: از دوره فاطمی تنها کتیبه ای تزئین شده بالای در مقام زین العابدین و تابلوی قرآنی در سمت راست نمای داخلی و سنگ سبزی که حاوی روایات و حکایات است، باقی مانده است.

سلیمان می گوید: این مسجد در محله «زینهم» است که برگرفته از نام امام زین العابدین بن الحسین است. مردم مصر معتقدند که این مسجد و ضریح حامی برای این منطقه است و حاجات مردم را برآورده می کند.

او می گوید: این مسجد دو در مجاور هم دارد که یکی از آنها درب قدیمی و بدون استفاده است که روی آن در سنگی آبی رنگ به طول یک متر و سی سانتی متر و عرض یک متر نصب شده است که در بالای آن کتیبه ای وجود دارد که عبارت«بسم الله الرحمن الرحیم» نوشته شده است. دومین در، سمت راست برای ورود است. در سمت چپ، ایوان بزرگی است که شامل تعدادی قبر است. در مقابل این ایوان در اتاقکی است که برای نماز آمده شده است. این اتاقک دو پنجره و دو ستون مرمرین و یک منبر و نیمکت دارد.