تعطیلی 50 درصد مراکز مامایی در ایران

به گزارش «شیعه نیوز»، چندی پیش مخاطبان فارس من با ثب سوژه‌ای در سامانه فارس من خبرگزاری فارس به گلایه از رفتار ماماها با مادران باردار در بیمارستان‌ها پرداختند، هرچند این موضوع با واکنش بسیاری از مادران مواجه شد اما از سوی دیگر کمبود نیروی بیمارستانی و مشکلات عدیده ماماها در نظام سلامت باعث می‌شود تا این افراد نه تنها انگیزه لازم برای فعالیت در این صنف را نداشته باشند بلکه فشار کاری زیاد و شیفت‌های کاری طولانی نیز باعث می‌شود که ماما دیگر تاب و توان رسیدگی به وضعیت مادر را نداشته باشد.

متاسفانه امروزه اغلب ماماها هم مانند دیگر اقشار جامعه از وضعیت شغلی خود راضی نیستند، مسائلی چون واقعی کردن تعرفه‌های خدمات، مشکلات همکاری ماماها با سازمان‌های بیمه‌گر و اشتغال فارغ‌التحصیلان مامایی به عنوان مهم‌ترین مباحث مطرح می‌شود. همین موضوع بهانه‌ای شد تا با لیلا محمدخانی شهری، عضو هیئت مدیره نظام پزشکی تهران بزرگ به گفت‌وگو بنشینیم. وی که در حال حاضر دانشجوی دکترای تخصصی سلامت باروری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد واحد کرج است از تجربیات و مشکلات ماماها، طی ۲۱ سال تجربه کاری خود برایمان می‌گوید.

 به عنوان اولین سوال، حیطه وظایف ماما کجاست؟ آیا ماما صرفا وظیفه مراقبت از مادر و جنین را بر عهده دارد؟

مهم‌ترین مهارت‌های مامایی در سه مقطع کارشناسی، ارشد و دکترا در حوزه‌های مشاوره‌های قبل از ازدواج، بلوغ و سالمندی، مهارت‌های زناشویی و جنسی، فرزندآوری، مراقبت‌های دوران بارداری و پس از زایمان و شیردهی، انجام زایمان طبیعی و بهبود سلامت زنان و خانواده است. ماماها به عنوان اولین ارائه دهندگان خدمات سلامت دختران و زنان در اقصی نقاط کشور، از روستاهای دورافتاده تا مرکز استان‌ها در شهرها نقش پررنگی در مسیر ارتقاء شاخص‌های بهداشتی کشور از جمله کاهش مرگ و میر مادران و نوزادان، ایفا کرده‌اند.

*همه مادران مى توانند خدمات در دسترس، ارزان و باکیفیت را از ماماها دریافت کنند

همانطور که مى دانید باردارى بیمارى نیست بلکه یک پدیده کاملا فیزیولوژیک و طبیعى است که تربیت ماما نیز بر همین مسئله استوار است که تا حد ممکن از مداخلات غیر ضروری در طى باردارى و زایمان اجتناب شود و مهارت مامایی بر انجام زایمان طبیعى استوار است. بنابراین؛ خدمات مامایی علاوه بر ارتقاى سلامت زنان و کودکان سبب حفظ منابع اقتصاد سلامت و کاهش هزینه خانوار و سازمان هاى بیمه گزار مى شود و تولدى خوشایند و کم عارضه را برای مادران به ارمغان می‌آورد، لذا، زنان باردار اغلب با توجه به ماهیت خدمات مامایی که با رویکرد حمایتی، مشاوره، همراهی، همدلی بیمار در پروسه بارداری و زایمان همراه است، علاقه زیادى به دریافت خدمات مامایی بخصوص در بخش خصوصى دارند گرچه عمده مراقبت هاى دوران باردارى و انجام زایمان طبیعى در بخش دولتى نیز بر عهده ماماهاى کشور است ، به عبارتى هر زنى که در سن بارورى است براحتى مى تواند خدمات در دسترس، ارزان و باکیفیت را از ماماها دریافت کند.

*همه خدمات مامایی تحت پوشش بیمه است

 پوشش بیمه‌ای خدمات مامایی درحال در بخش دولتی و خصوصی حاضر چگونه است؟

خوشبختانه با پیگیری و تلاش‌های مستمر مسئولین مامایی، راهنمای بالینی و استاندارد خدمات مامایی با استناد به ماده ۴۵ قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت در قالب سطح بندی خدمات و لحاظ سیستم ارجاع در تاریخ ۱۹ مرداد ۱۴۰۱ از معاونت محترم درمان وزارت بهداشت به دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور و سازمان‌های بیمه‌گر پایه در جهت پیشگیری از افزایش هزینه‌های درمانی و تحمیل بار اقتصادی سنگین بر نظام سلامت و جامعه ابلاغ شد.

همه خدماتی که ماماها ارائه می دهند از جمله تجویز دارو، درخواست آزمایش و سونوگرافی تحت پوشش بیمه ها قرار گرفته است

و نظربه اینکه، انجام خرید راهبردی سازمان‌های بیمه‌گر پایه بر اساس استاندارد خدمات مامایی به تصویب رسیده است و از تاریخ فوق الذکر قابل اجرا است لذا؛ همه خدماتی که ماماها ارائه می دهند از جمله تجویز دارو، درخواست آزمایش و سونوگرافی تحت پوشش بیمه ها قرار گرفته است و همکاران مامایی منتظر اجرایی شدن آن توسط سازمان‌های بیمه گر هستند تا شاهد دسترسی آسان‌تر، ارزان‌تر و باکیفیت‌تر خدمات مامایی به زنان باشیم.

* ۷۲ درصد زایمان های طبیعی توسط ماماها انجام شده است

 در اهم چالش‌های ماماها در بلوک زایمان توضیح دهید. چند درصد زایمان‌ها طبیعی توسط ماماها انجام شده است؟

با توجه به خدمات بسیار زیادی که ماماها در بلوک زایمان انجام می‌دهند و با وجودی که بیش از ۷۲ درصد از کل زایمان های طبیعی در کشور در سال ۱۴۰۰ توسط ماماها انجام شده است، حقوق و مزایای مربوط به سختی کار در بلوک زایمان برای ماماها در نظر گرفته نشده است و با وجود بخشنامه‌هایی مبنی بر اختصاص ۳۰ درصد تعرفه زایمان به ماماها در زمان طرح تحول سلامت، اما همچنان این بخشنامه‌ها هم اجرایی نشده است.

*هزینه دریافت نمی‌کنیم اما محکوم به پرداخت دیه می‌شویم!

لذا با وجودیکه تعرفه زایمان به همکاران ماما پرداخت نمی‌شود اما خدمات ارزنده مامایی را در بلوک زایمان به نحو احسن انجام می‌دهند و متاسفانه اگر مشکل قانونی در فرآیند زایمان یا قصوری در این پروسه از جانب ماما پیش بیاید، با وجودی که هیچ هزینه‌ای به آنها پرداخت نمی‌شود مشمول پرداخت دیه خواهند بود. از طرفی، در همه بخش‌های بیمارستانی، پرداخت ها بر اساس تعرفه گذاری خدمات صورت می‌گیرد که با توجه به فرمایشات وزیر محترم بهداشت و درمان، در حوزه عدالت در پرداختها، انتظارمان این است که تعرفه گذاری خدمات مامایی در درمان (خصوصا در اتاق زایمان ) و شبکه بهداشت و رضایتمندی ارائه دهندگان خدمات مامایی هم مدنظر قرار گیرد.

*ده هزار ماما بیکار هستند

وضعیت جذب و اشتغال ماماها با توجه به استانداردهای جهانی چگونه است؟

حدود ۴۸ هزار نفر ماما در شبکه بهداشت و مراکز درمانی مشغول به کار هستند و با احتساب بازنشستگان، فوت شده ها و مهاجرت دانش آموختگان مامایی، چیزی حدود ۱۰ هزار ماما بیکار هستند. دانش آموختگان مامایی با سرمایه قابل توجهی درس می‌خوانند و عمر خود را صرف تحصیل می‌کنند اما بعد از فارغ التحصیلی جذب نیروی مامایی به درستی صورت نمی‌گیرد و آن هزینه، وقت و منابعی که صرف تحصیل و تربیت یک ماما شده است به هدر می‌رود و نظام سلامت هیچ بهره‌ای از این افراد در جهت ارتقای سلامت مادران و کودکان نمی‌برد.

چیزی حدود ۱۰ هزار ماما بیکار هستند دانش آموختگان مامایی با سرمایه قابل توجهی درس می‌خوانند اما بعد از فارغ التحصیلی جذب نیروی مامایی به درستی صورت نمی‌گیرد

یعنی با استانداردهای جهانی بسیار فاصله داریم و اگر طبق استانداردهای بین المللی که مانند کشورهای اسکاندیناوی به ازای هر هزار تولد زنده ۳۰ تا ۵۰ ماما دارند عمل کنیم بخشی از این معضل حل خواهد شد که نتیجه‌ای هم جز سلامت مادران به دنبال نخواهد داشت.

*تقدیم ۲۲ شهیده در بحران کرونا

از طرفی جامعه مامایی همواره از ارکان اصلی ارائه خدمات در نظام سلامت بوده و هست و در پاندمی کرونا نیز مدافعان سلامت درگروه مامایی با ۲۲ شهیده نشان دادند که ماماها در انجام وظایف محوله، تا پای جانشان می‌ایستند و برای حفظ سلامت مادران و فرزندان از هیچ تلاشی فروگذار نمی‌کنند.

لذا با توجه به اجرای قانون جوانی جمعیت در جهت افزایش باروری سالم و فرزندآوری، نیاز در آینده به نیروی مامایی افزایش پیدا خواهد کرد و ضمن این که دانشگاه‌های علوم پزشکی هم چنان باید به تربیت با کیفیت دانشجویان مامایی بپردازند جا دارد از مسئولین امر در این حوزه درخواست کنیم که تمهیداتی را در خصوص اشتغال به کار دانش آموختگان مامایی درنظر بگیرند و انتظار است که استانداردسازی نیروی انسانی به خصوص در زایشگاهها و همچنین مراکز بهداشت در سال ۴۰۱ عملیاتی شود.

 وضعیت دفاتر کار مامایی یا مراکز مشاوره مامایی چگونه است؟

حدود ۹ هزار ماما در مراکز مشاوره مامایی و دفاتر کار خصوصی مشغول به خدمت رسانی در زمینه‌های مشاوره‌های قبل از ازدواج، سلامت باروری، زایمان و شیردهی هستند. از اقدامات بسیار مهم که توسط مراکز مشاوره در جهت ترویج زایمان طبیعی انجام شده است، برگزاری کلاس‌های آموزشی توانمندسازی دختران و زوج‌های جوان به صورت مشاوره پس از ازدواج و ارائه مراقبت‌های دوران بارداری و پس از زایمان است.

*کاهش آمار سزارین یکی از اهداف مهم وزارت بهداشت

ماماهای مراکز مشاوره، مادران باردار را ترغیب به زایمان طبیعی و افزایش فرزندآوری می‌کنند و در واقع تمایل باروری مجدد را در مادران افزایش می‌دهند و با توجه به اینکه، کاهش آمار سزارین یکی از اهداف مهم وزارت بهداشت در راستای سلامت باروری در سا‌ل‌های اخیر بوده است لذا عقد قرارداد بیمارستان‌ها با ماماهای بخش خصوصی طبق بخشنامه‌های مصوب وزارت بهداشت و استفاده از ظرفیت ماماهای بخش خصوصی جهت انجام فرایند زایمان در بسیاری از شهرها منجر به کاهش آمار سزارین شده است که امیدواریم شاهد عقد قرارداد درتمام بیمارستان‌های سراسر کشور با ماماهای بخش خصوصی باشیم.

*حدود ۵۰ درصد مراکز مشاوره تعطیل شده‌اند

متاسفانه ، برخی همکاران ما در دفاتر کار و مراکز مشاوره به دلیل افزایش تورم و اجاره بهای بالای مطب‌ها، تعرفه پایین و عدم قرارداد بیمه‌های پایه، انگیزه ای برای ارائه خدمات تخصصی مامایی ندارند و دررشته غیر تخصصی خود خدمت می‌کنند که این مشکل در نهایت به سلامت مردم آسیب می‌رساند.

بسیاری از دفاتر کار مامایی طی امسال و سال گذشته تعطیل شده و حتی در یک دانشگاه گزارش شده که حدود ۵۰ درصد مراکز مشاوره تعطیل شده اند که خبر نگران کننده ای است

از طرفی، بسیاری از دفاتر کار مامایی طی امسال و سال گذشته تعطیل شده و حتی در یک دانشگاه گزارش شده که حدود ۵۰ درصد مراکز مشاوره تعطیل شده اند که خبر نگران کننده ای است چرا که انتظار ما این است که در هرمحله ای یک دفتر کار یا مشاوره مامایی وجود داشته باشد که همه زنان به مامای خانواده دسترسی داشته باشند و نکته نگران کننده دیگر سرعت افزایش مهاجرت ماماها به کشورهای عمان، قطر ، امارات و انگلستان است و بیم آن می رود که در آینده با کمبود ماما مواجه بشویم. امیدواریم با تحت پوشش قرارگرفتن خدمات مامایی، شاهد تحولی شگرف در نظام سلامت با کاهش هزینه‌ها، افزایش رضایتمندی عمومی و بهبود کیفیت خدمات مامایی به زنان باشیم.

*خدمات مادران باردار در برنامه پزشک خانواده متولی مشخص می‌خواهد

نقش و جایگاه ماماها در نظام ارجاع و برنامه پزشک خانواده چگونه است ؟ خدمات مادران باردار در برنامه پزشک خانواده متولی مشخص می‌خواهد؟

در پزشک خانواده خدمات مادران متولی مشخص می‌خواهد، قطعاً خدمات سلامت مادران، زنان و سلامت باروری باید متولی مشخصی در برنامه پزشک خانواده داشته باشد و نمی‌توان آن خدمات را در خدمات عمومی ادغام کرد و بی شک ماما بهترین گزینه برای این جایگاه است.

لذا، انتظارمان از ستاد اجرایی پزشک خانواده کشوری این است که در برنامه جدید پزشک خانواده و نظام ارجاع همانند تمام کشورهایی که این برنامه را دارند جهت حفظ استقلال حرفه ای و هویت ماماهای شاغل در بخش خصوصی و حتی همکاران حاضر در طرح پزشک خانواده جایگاه مامایی مشخص بشود و به عنوان شخصیت حقوقی مستقل دیده شوند.

همکاران مامای شاغل در طرح پزشک خانواده، حق ویزیت بیماران، نسخه نویسی و استفاده از مهر خود را بر اساس شرح وظایف با در نظر گرفتن سرانه مناسب داشته باشند و خدمات تخصصی مامایی بصورت مستقل و از طریق خرید خدمت از تمام ماماهای بخش خصوصی و در قالب مامای خانواده با در نظر گرفتن سرانه مناسب صورت پذیرد تا ضمن ایجاد دسترسی عادلانه زنان به خدمات سلامت باروری از تعطیلی بخش خصوصی مامایی جلوگیری بعمل آید و اقبال خانواده ها به داشتن پزشک و مامای خانواده و حرکت در مسیر ارجاع چشمگیرتر گردد.

*واکسینه کردن ۹۰۰ هزار مادر باردار علیه کرونا

 از نقش ماماها در بحران کرونا برایمان توضیح دهید؟

۱۸هزار و ۵۰۰ ماما در شبکه بهداشتی وزارت بهداشت مشغول به ارائه خدمات سلامت باروری هستند که از دورترین روستاها تا بزرگترین شهرها را پوشش می‌دهند. حجم خدماتی که توسط ماماها در حوزه سلامت در سیستم شبکه ارائه می‌شود بسیار زیاد است و عمده خدمات به اعضای خانواده توسط ماماها ارائه می‌شود. در دوره کرونا هم بیشترین خدمات به زنان باردار کشور توسط ماماهای شاغل در شبکه بهداشت ارائه شد.

از جمله این اقدامات، واکسینه کردن ۹۰۰ هزار مادر باردار علیه کرونا و ۱۸ هزار زایمان در روستاها به تنهایی است اما متاسفانه بعد از طرح تحول سلامت، هویت ماماهای شاغل در شبکه بهداشت کشور خدشه دار شد و تغییر نام ماما به مراقب سلامت به شدت مورد اعتراض جامعه مامایی کشور است.

در سیستم بهداشت و درمان در هر پایگاه بهداشتی حدود نیمی از مراقبان سلامت، ماما هستند و ماماها با نام سازمانی مراقب سلامت ارائه خدمت می‌کنند که همین امر سبب نارضایتی مراجعین می‌شود. چون تصور می‌کنند خدمات را از ماما دریافت نکردند و مجدد به مطب ماماها یا مراکز خصوصی دیگر مراجعه می‌کنند تا خدمات را از ماما بگیرند. برای این که این حس اعتماد به ماماها در مراجعین مجددا احیا شود از معاونت بهداشت وزارت بهداشت خواستاریم تا هویت مامایی دیده شود و نام ماما جایگزین مراقب سلامت شود.

*در هرشرایطی باید کرامت مادر باردار در اتاق زایمان حفظ شود

اخیرا کمپینی در خبرگزاری فارس توسط برخی از مادران ثبت شد که از رفتار نامناسب کادر درمان با مادران نیازمند مراقبت بارداری حکایت داشت و آنها از این موضوع گلایه کرده بودند؛ خانم دکتر به نظر شما شیفت‌های طاقت فرسا در کم حوصله شدن و افسردگی ماماها و کادر درمان چقدر موثر است؟ آیا شیفت‌های طولانی و خستگی می‌تواند عاملی برای برخورد نامناسب با بیمار باشد؟ راه حل این معضل چیست؟

در ارتباط با توهین و آزار و اذیت مادران باردار در اتاق زایمان باید بگویم در هرشرایطی باید کرامت مادر باردار در اتاق زایمان حفظ شود و از هرگونه خشونت و آزار و اذیت علیه مادران اجتناب شود. بنده به عنوان یک ماما که ۲۱ سال سابقه در این حوزه دارم، بحث آموزش اخلاق پزشکی و رعایت منشور حقوق بیمار را سرلوحه آموزشی به دانشجویان خود قرارداده‌ام و به نظرم اگر موارد نادری در مورد بی اخلاقی و خشونت در اتاق زایمان گزارش شده باشد باید با آن بصورت جدی برخورد شود.

به نظرم اگر موارد نادری در مورد بی اخلاقی و خشونت در اتاق زایمان گزارش شده باشد باید با آن بصورت جدی برخورد شود

ضمن این که قطعا کمیته‌های اخلاق بیمارستان‌ها باید برای بلوک زایمان به صورت اختصاصی باشد و مادران بتوانند بعد از زایمان نظر خود را درباره زایمان ارائه دهند که اگر مشکل یا رفتار غیراخلاقی از پرسنلی سرزده باشد با آن پرسنل برخورد شود وجریمه هایی برای آن درنظر گرفته شود.

*امکان حضور همراه بیمار در اتاق زایمان به وجود آمد

خوشبختانه بعد از طرح تحول سلامت که ترویج زایمان طبیعی را در دستور کار خودش قرار داد تغییراتی در فضای فیزیکی اتاق زایمان انجام شد و حتی امکان حضور همراه بیمار در اتاق زایمان به وجودآمد که همین امر سبب رضایتمندی و خوشایندسازی زایمان بسیار بیشتر از قبل شد.

متاسفانه با وجود تجهیزات اتاق زایمان با کمبود شدید نیروی انسانی مواجه هستیم و با استانداردهای بین المللی فاصله بسیار زیادی داریم

اما متاسفانه با وجود تجهیزات اتاق زایمان با کمبود شدید نیروی انسانی مواجه هستیم و با استانداردهای بین المللی فاصله بسیار زیادی داریم که همین امر باعث بروز مشکلاتی هنگام زایمان خواهد شد. می‌خواستیم از طرح مامای همراه به عنوان جایگزین کمبود نیروی انسانی استفاده کنیم که متاسفانه در بعضی از بیمارستان‌ها هنوز اجرایی نشده است.

کمبود نیروی انسانی و خستگی پرسنل ناشی از شرایط فوق و شرایطی که یک بارداری پرخطر دارد تنش‌هایی را ممکن است در سیر زایمان ایجاد کند که امیدواریم با اجرای ماده ۴۹ قانوان جوانی جمعیت که لزوم تامین نیروی لازم برای بلوک زایمان را ضروری دانسته است شاهد رضایت‌مندی هرچه بیشتر زنان باردار از پروسه زایمان و خوشایندسازی زایمان طبیعی باشیم.

*تعجب دارد که مجدداً بحث کاردانی آن هم از سایر رشته ها مطرح میشود!

*با تربیت ماما در رشته‌ها کاردانی موافقید؟

با توجه به این که رشته مامایی یکی از رشته‌های انتخابی گروه آزمایشی علوم تجربی و زیرگروه یک آن‌ها است پس باید پذیرش دانشجوی مامایی حتی در سطح کاردانی هم مشروط به شرکت در آزمون گروه علوم تجربی باشد. لازم به ذکر است که در زمانی که کمبود ماما داشتیم تعداد زیادی مامای کاردان تربیت می شدند ولی در حدود ده سال است که بر اساس مطالعات و نیازهای شبکه بهداشتی کشور، وزارت بهداشت به این نتیجه رسید که برای حفظ سلامت و بهبود کیفیت خدمات به مادران، مقطع کاردانی پاسخگوی نیازهای خانواده ها در حوزه سلامت باروری نیست و این جای تعجب دارد که مجدداً بحث کاردانی آن هم از سایر رشته ها مطرح میشود.

لذا ؛ ما شدیداً با پذیرش ماما در مقطع کاردانی مخالفیم چرا که به اندازه کافی مامای کارشناس داریم که در هر نقطه از کشور آماده ارائه خدمات هستند و با توجه به شرایط کاهش نرخ باروری فعلی و توجه به کیفیت تربیت نیروی انسانی مامایی، بدون تردید برای بهره‌مندی از خدمات با کیفیت مامایی در مناطق محروم که این بخشنامه اختصاص به آن مناطق دارد و ارتقاء شاخص‌های بهداشتی آن مناطق از جمله کاهش مرگ و میر مادران و نوزادان، لزوم تربیت ماما در مقطع کارشناسی و ازطریق کنکور رشته علوم تجربی ضروری است.

و با توجه به این که تربیت دانشجوی مامایی مقطع کاردانی منجر به افت کیفیت خدمات تخصصی مامایی می‌شود و خطرات آن گریبان‌گیر نظام سلامت و همچنین سلامت زنان کشور خواهد شد لذا؛ از نمایندگان محترم مجلس تقاضا داریم پیگیری های لازم را در این خصوص مبذول کنند.

*نظارت کامل بر آموزش دانشجویان مامایی​

همچنین، با توجه به اهمیت آموزش بالینی استاندارد به عنوان پایه و اساس تربیت ماماها و فضای آموزشی بیمارستان‌های آموزشی دانشگاههای علوم پزشکی کشور از معاونت محترم آموزشی وزارت بهداشت درخواست داریم که در راستای رعایت عدالت آموزشی نظارت کامل بر آموزش دانشجویان مامایی در بخشهای سرپایی و بستری داشته باشند و تمهیدات لازم را در مورد آموزش به دور از تبعیض و با کیفیت مهارت‌های بالینی مامایی مدنظر قرار دهند.

خانم دکتر موضوع تعارضات بین رشته‌ای یکی از چالش‌های این حوزه است در این خصوص توضیح دهید؟

تعارضات بین رشته‌ای در اکثر رشته‌ها وجود دارد و قاعدتا رشته مامایی هم از این حیث مستثنی نیست و قطعا یکی از چالش های مهم در رشته مامایی، وجود تعارض منافع است که باید با پیگیری از طریق کمیسیون صلاحیت حرفه‌ای این مسائل را بتوانیم حل و فصل کنیم. کما اینکه در همین راستا، پیگیریهای بسیار موجدانه ای از سوی ارکان های مامایی با دادستان کل انجام شده و گامهای بسیار مؤثری جهت احقاق حقوق جامعه مامایی برداشته شده است.

*حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد زوج‌های ایرانی نابارور هستند

 نقش ماماها در حل مشکلات زنان نابارور چیست؟

فراوانی ناباروری در سال‌های اخیر در کشور رو به افزایش بوده و حدود ۱۵ تا ۲۰ درصد زوج‌های ایرانی نابارور هستند. یکی از مهمترین دلایل آن افزایش سن ازدواج است که به دنبال آن سن فرزندآوری بالا می‌رود و خطر ناباروری اولیه را افزایش می‌دهد.

ماماها در مراکز جامع سلامت و مراکز ناباروری می‌توانند با آموزش های ساده، درست و مشاوره‌های دقیق که در زمان ازدواج و پس از ازدواج به زنان متقاضی ارائه می‌دهند شانس ناباروری را کاهش دهند و با غربالگری و تشخیص به موقع و زودرس ناباروری و پیشگیری از آن می‌توانند نقش مهمی را در این مراکز داشته باشند.

*۵۴ درصد زایمان‌ها به روش سزارین انجام می‌شود

*با توجه به ترویج زایمان طبیعی توسط وزارت بهداشت وضعیت سزارین در کشور ما چگونه است؟

طبق استانداردهای بین المللی، میزان سزارین باید بین ۱۰ تا ۱۵ درصد باشد و درکشورما ۵۴ درصد زایمان‌ها به روش سزارین انجام می‌شود که خطرات جدی برای مادر و نوزاد در پی دارد و نسل آینده دچار بیماری‌های غیر واگیر اعم از آسم ،آلرژی، بیش فعالی، اوتیسم خواهند شد و فرایند سزارین نه به نفع مردم و نه به نفع بیمه‌ها است. بنابراین جهت رسیدن به استاندارد های بین المللی باید یک فرهنگسازی انجام شود.

خوشبختانه وزارت بهداشت از سال ۹۳ به دنبال طرح تحول سلامت که یکی از اهداف آن زایمان طبیعی بود اقدامات بسیار خوبی را جهت رضایت‌مندی زنان برای زایمان طبیعی انجام داده و با احداث ۲ هزار تا ۲۲۰۰ اتاق زایمان دارای تخت ( LDR) یک فضای مناسب و دلنشینی را برای زایمان طبیعی مهیا کرده است. همچنین فضایی برای این که همراه بیمار هم در اتاق زایمان در کنار خانم باردار حضور داشته باشد فراهم شده است که همه این ها منجر به کاهش نگرانی و ترس مادران از زایمان طبیعی شود.

* آموزش های لازم جهت همراهی، حمایت و کاهش ترس زائو

دانشگاه های علوم پزشکی هم با برگزاری کلاسهای آمادگی برای زایمان برای مادران باردار در مراکز جامع سلامت توسط ماماها در این زمینه فرهنگ سازی انجام داده است. هدف این کلاس‌ها کاهش ترس از درد زایمان طبیعی است. در این کلاس‌ها که از هفته ۲۰تا ۴۰ بارداری معمولا ادامه دارد به همراه یا همسر بیمار که در اتاق زایمان می‌خواهد درکنار مادر باردار باشد آموزش های لازم جهت همراهی ،حمایت و کاهش ترس زائو داده می‌شود. این کلاس‌ها در پاندمی کرونا هم به صورت مجازی برگزار می‌شد.

برخی از این فرهنگسازی‌ها هم باید طبق ماده۲۸ قانون جوانی جمعیت از طریق رسانه ملی ایجاد شود. در تبلیغات، فیلمها و غیره باید نظارت کارشناسان و مسئولین مامایی را در جهت ترویج زایمان طبیعی و ترویج فرزنداوری لحاظ کنند و یک آگاهی عمومی در زنان کشور در جهت مزایای زایمان طبیعی و عوارض زایمان سزارین با تکیه بر آمارها و دانش جهانی ارائه دهند.

بخشی از آگاهی هم توسط ماماها و پزشکان به زنان باردار داده می‌شود. وقت گذاشتن و مشاوره‌های دقیق و درستی که با بیان خطرات و مضرات سزارین و فواید مثبت زایمان طبیعی توسط ماماها به زنان باردار ارائه می‌شود؛ ترس و نگرانی زنان باردار از زایمان طبیعی را از بین خواهد برد و منجر به افزایش نرخ زایمان طبیعی خواهد شد.

*واکنش به عدم تجویز اقلام پیشگیری از بارداری

در خصوص عدم تجویز اقلام پیشگیری از بارداری و گذاردن IUD توسط ماماها، نظرتان را بفرمایید؟

در ارتباط با فهرست عناوین قابل درج در تبلیغات ماماها و تبصره ماده 51 قانون جوانی جمعیت باید بگویم، با توجه به بحران جمعیت در کشور، جامعه مامایی قطعا به عنوان یکی از بازوان پرقدرت و درراستای اجرای سیاست‌های کلان جمعیتی کشور حامی اجرای این قانون است و درمورد گذاشتن IUDو تجویز اقلام پیشگیری هم حتی الامکان از تجویز این موارد اجتناب می‌کنند. کما این که استفاده از عنوان سلامت باروری به جای تنظیم خانواده هم مورد توافق جامعه مامایی است.

اما با توجه به این که تجویز موارد فوق از مهارت‌های حرفه‌ای دانش آموختگان مامایی است، از مرکز پژوهشهای مجلس درخواست داریم در صورتی که رفرنس های معتبر در برخی زنان با بیماری‌های پرخطر، فاصله گذاری منطقی را توصیه می‌کنند و در واقع مطالعات متاآنالیز و نتایج مبتنی بر شواهد، خطرات زیانبار بارداری را در این گروه‌ها تأیید می‌کنند، اصلاحیه‌ای در ماده قانون فوق الذکر در مورد تجویز این اقلام توسط ماماها به عنوان یکی از اعضای حرف پزشکی اضافه شود.

*به عنوان آخرین سوال، درخواست شما از سیستگذاران این حوزه چیست؟

از سیاستگذاران و برنامه‌ریزان نظام سلامت درخواست داریم که به ظرفیت مامایی کشور توجه ویژه‌ای داشته باشند و نظرات و درخواست‌های مسئولین وکارشناسان ارکان‌های مامایی را در تدوین برنامه هایی که ماماها در آنها نقش دارند و به نوعی ذی نفع هستند مد نظر قرار دهند و از تجربیات کشورهای توسعه یافته در این خصوص هم استفاده کنند تا شاهد ارتقاء سلامت زنان و کودکان و به عبارتی سلامت خانواده‌ها و رضایتمندی بیشتر زنان از خدمات دوران بارداری همراه با کاهش هزینه ها باشیم.

انتهای پیام