نادیده گرفتن دیدگاه های شیعیان در متون درسی واحد پاکستان

به گزارش «شیعه نیوز»، پس از تایید اخیر علامه طاهر اشرفی؛ مشاور ویژه نخست وزیر پاکستان در امور مذهبی و منطقه خاورمیانه بر اجرای طرح دولت در یکسان سازی متون درسی مدارس این کشور، رهبران شورای وحدت مسلمین از احزاب پیشرو شیعه در پاکستان نگرانی های خود را از این طرح اعلام کردند.

به نقل از روابط عمومی خانه فرهنگ جمهوری اسلامی ایران در لاهور: دولت پاکستان در تلاش است طرح "متون ملی واحد" با شعار کتاب واحد برای یک ملت را در این کشور پیاده کند تا دانش آموزان در سراسر پاکستان از یک متون درسی واحد بهره مند شوند. در حال حاضر منابع درسی راسا توسط مراکز آموزشی انتخاب می شوند. با این حال نادیده گرفته شدن اعتقادات شیعیان در کتاب های تعلیمات دینی و اسلامی در مقاطع ابتدایی، متوسطه و دبیرستان در مدارس دولتی و خصوصی، سطح نارضایتی های علمای مطرح شیعه را افزایش داده است. علمای شیعه می گویند دانش آموزان شیعه در پاکستان برای کسب نمره قبولی نباید مجبور به یادگیری اعتقادات اهل سنت مندرج در کتب درسی شوند. از سوی دیگر مسئولان دولتی مدعی اند دیدگاه های همه جریان های مذهبی را در متون درسی یکسان در نظر گرفته است.

چرا شیعیان پاکستان با طرح "متون ملی واحد" مخالفند
روز چهارشنبه 13 بهمن علامه مقصود دومکی؛ سخنگوی شورای وحدت مسلمین به همراه دیگر اعضای ارشد این حزب در یک کنفرانس مطبوعاتی با حضور خبرنگاران شبکه های محلی و روزنامه نگاران پاکستانی با اعلام موضع این حزب از جانب شیعیان این کشور در قبال طرح "متون ملی واحد" مطرح شده از سوی دولت مرکزی گفت: در متن کتاب های درسی جدید برای دانش آموزان، دیدگاه های شیعیان نادیده گرفته شده و تنها اعتقادات یک جریان مذهبی در آن بیان شده است.

وی گفت: اگر هدف از تهیه و تدوین متون درسی واحد، پایان تبعیض بین دانش آموزان فقیر و پولدار در جامعه باشد امری بسیار خوش آیند است اما اینکه در کنار آن دیدگاه ها و نظرات یک مذهب اسلامی در آن ارجحیت داده شود این نظام آموزشی قابل قبول نخواهد بود.
وی افزود: برای تهیه و تدوین متون درسی در کنار اهمیت اعتبار علمی، باید اهداف بزرگ اسلام نیز مد نظر قرار گیرد. هدف باید تربیت نسل جدید در جهت آموزه ها اسلامی در مراکز آموزشی بر اساس ضرورت های عصر حاضر باشد.
علامه مقصود دومکی گفت: اقدام دولت مرکزی در تهیه متون درسی واحد، نمی تواند زمینه را برای تشکیل یک جامعه اسلامی به تمام معنا و تحقق اتحاد، تقویت روحیه برادری و احترام متقابل و همچنین تقویت تفکر خلاقانه برای دانش آموزان فراهم سازد.

وی حذف درود ابراهیمی در متون ملی واحد را اقدامی غیر قابل قبول و فاجعه بار خواند و گفت: در متون درسی واحد سخنی درباره نقش مهم برخی از اصحاب نزدیک پیامبر گرامی اسلام(ص) و اهل بیت عصمت و طهارت(ع) در ترویج و پایه گذاری اسلام مطرح نشده است در نتیجه دانش آموز از شناخت مشترکات مذاهب اسلامی بی بهره می شود.
مقصود دومکی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه شهادت امام حسین(ع) و حادثه کربلا که به عنوان جنگ حق علیه باطل در تاریخ بشریت و جهان به ثبت رسیده است و برخی دیگر از تحولات مهم تاریخ اسلام در متون درسی گنجانیده نشده است.

سخنگوی شورای وحدت مسلمین در ادامه افزود: هر چند جنگ های بدر، احد و خندق در صدر اسلام در متون درسی جدید گنجانیده شده است اما سخنی از نقش محوری و شجاعت های بی مثال امام علی(ع) در این غزوات به میان نیامده است. در متون درسی واحد حتی دو حادثه تاریخی صدر اسلام یعنی دعوت ذوالعشیره و واقعه شعب ابی طالب؛ عامدانه نادیده گرفته شده است.

علامه مقصود دومکی افزود: با توجه به اینکه بنی هاشم نقش مهم و تعیین کننده ای در ترویج اسلام داشتند و پیامبر(ص) نیز از بنی هاشم بود نام بنی امیه و بنی عباس در متون درسی واحد بیان شده است اما نامی از بنی هاشم متعلق به خاندان پیامبر گرامی اسلام در این متون دیده نمی شود.
وی در ادامه گفت: از آنجایی که اطلاع دانش آموزان از تفکرهای مذهبی یکدیگر نقش مهمی در رسیدن به همبستگی ملی و اتحاد در پاکستان دارد، بخشی از متون درسی واحد باید برای معرفی مذاهب اسلامی اختصاص یابد. چنین اقدامی نه تنها سطح تحمل پذیری عقاید یکدیگر را برای نسل جدید از اوان کودکی فراهم نموده و به آنها شناخت صحیح تفکر اسلامی را می دهد بلکه در آینده نیز هر نوع نقشه گروهک های فرقه گرا

در ایجاد سوء تفاهمات و تعصبات مذهبی در جامعه را نقش بر آب می کند.
این فعال ارشد مذهبی با اشاره به اقدامات دولت های قبلی در دهه های گذشته برای حصول همگرایی ملی گفت: در سال 1975 میلادی کتاب تعلیمات اسلامی دانش آموزان به دو بخش شیعه و سنی تقسیم شده بود و هر یک از مذاهب اسلامی طبق اعتقادات خود متون اسلامی را مطالعه می کردند اما در دهه 90 میلادی متون درسی تغییر یافت و در حال حاضر نیز به صورت ناگهانی و بدون مشورت و رایزنی با علمای شیعه دولت در صدد است تا موضوع مورد مناقشه متون درسی واحد را در مدارس به صورت تحمیلی اجرا کند.

وی با بیان اینکه دانش آموزان شیعه در پاکستان این حق را دارند که کتاب تعلیمات دینی و اسلامی آنها بر اساس اعتقادات آنها باشد گفت: چرا این حق که در قانون اساسی پاکستان گنجانیده شده است از دانش آموزان شیعه سلب می شود.
این گزارش حاکیست: علامه حافظ طاهر محمود اشرفی، مشاور ویژه نخست وزیر پاکستان در امور هماهنگی بین ادیان اخیرا گفته بود: همه جریان های فکری معتقدند که تهیه و اجرای برنامه درسی یکنواخت دستاورد بزرگ دولت کنونی پاکستان است و یک کمیته فدرال در این زمینه بر این امر نظارت می کند.

وی که متعلق به جریان دیوبندی در پاکستان است با بیان اینکه ایمان بدون اهل بیت(ع) و اصحاب کامل نمی شود افزود: همه ما به حضرت علی(ع) و حضرت فاطمه زهرا(س) و حضرت حسن(ع) و حسین(ع) ایمان کامل داریم و معتقدیم که بدون این شخصیت ها ایمان ما کامل نخواهد شد.
وی ادعا کرد: از خلفای راشدین، حضرت علی (ع)، حضرت فاطمه زهرا (س) و حضرت خدیجه (س) و سایر شخصیت ها مکررا در برنامه های درسی نام برده شده است.
حافظ طاهر محمود اشرفی افزود: اسامی همه شخصیت های اهل بیت(ع) و خاندان پیامبر اکرم(ص) در متون درسی آمده است. در کلاس سوم ابتدایی از حضرت خدیجه(س) و حضرت ابوطالب(ع) یاد شده است. اسامی حضرت امام زین العابدین (ع)، حضرت امام جعفر صادق (ع) نیز در برنامه های درسی آمده است.
علامه حافظ طاهر محمود اشرفی، مشاور ویژه نخست وزیر پاکستان در امور هماهنگی بین ادیان در ادامه گفت: علمایی که اظهار نگرانی می کنند احتمالاً از وجود این موضوعات در برنامه درسی اطلاع ندارند. آنها اگر نسبت به موضوعاتی نگران هایی دارند به کمیته مربوطه رجوع کنند تا نگرانی آن ها برطرف گردد.
با توجه به تهیه و اجرای برنامه درسی واحد در کشور پاکستان، برخی از علما شیعه در خصوص حذف اسامی اهل بیت(ع) از متون درسی اظهار نگرانی کرده بودند و اعتراضات مختلفی را به اشکال مختلف از خود نشان داده اند. دولت عمران خان نیز همزمان با اجرای این برنامه، در پی جلب نظرات گروه های مخالف در این زمینه می باشد.

چالش های دولت پاکستان برای اجرای متون درسی واحد
سیستم های آموزشی مختلفی در مدارس و مراکز آموزشی خصوصی و دولتی پاکستان رایج است. کتب درسی بیشتر مراکز آموزش خصوصی این کشور به زبان انگلیسی و برگرفته از متون درسی کشورهای انگلیس و آمریکاست. اما بیشتر کتاب های درسی بخش دولتی به زبان اردوست. دولت پاکستان به منظور یکسان سازی کتاب های درسی در همه مراکز آموزش، سیستم متون ملی واحد را در پیش گرفته است که از این پس همه مراکز آموزشی در مقطع ابتدایی، متوسط و دبیرستان ملزم به پیروی از این طرح هستند. در این طرح همه مدارس خصوصی پاکستان برای دریافت کتب درسی جدید باید در نهادهای دولتی ثبت نام کنند.

شفقت محمود؛ وزیر آموزش و پرورش پاکستان در شهریور1400 ضمن انتقاد از تبلیغات نادرست در فضای مجازی و حقیقی علیه متون ملی واحد گفته بود: برای اولین بار دولت تصمیم گرفته است که همه از نعمت آموزش واحد بهره مند شوند و کودکان چه فقیر و چه ثروتمند در یک کلاس بنشینند و تحصیل کنند.
وی با بیان اینکه دیگر سیستم های آموزشی از جمله سطح O و سطح A می توانند دروس اضافی از جمله موسیقی را نیز به دانش آموزان آموزش دهند گفت: مراکز آموزش خصوصی و غیر دولتی می توانند برخی از کتب درسی خود را داشته باشند. کتاب ریاضی و علوم تجربی به زبان انگلیسی خواهد بود اما دیگر کتاب های درسی به زبان اردو خواهند بود.
به گفته این وزیر پاکستانی متون درسی واحد قرار است در همه ایالت های پنجاب، سند، خیبرپختون خواه، بلوچستان و منطقه شمالی گیلگیت بلتستان به مرحله اجرا درآید. با این حال تدریس متون درسی واحد از اول تا پنجم ابتدایی در مدارس ایالت پنجاب؛ که چهل درصد جمعیت پاکستان را در خود جای داده است از اواخر تابستان امسال آغاز شد.
مریم چغتایی؛ رئیس شورای متون ملی نیز گفته بود: اقدامات لازم بر یکسان سازی متون درسی تا کلاس 12 آغاز شده است و در این زمینه بازخوردها مورد بررسی قرار خواهند گرفت.
از سوی دیگر دکتر مراد راس؛ وزیر آموزش پنجاب معتقد است: در هیچ کشوری مانند پاکستان به کودکان دوره ابتدایی دروس درسی را به زبان بیگانه(انگلیسی) آموزش نمی دهند و اقدام دولت محلی در یکسان سازی متون درسی یک انقلاب فرهنگی و آموزشی در این کشور خواهد بود. وی گفت در همه مدارس کشورهای پیشرفته از یک متون درسی آن هم به زبان آن کشور پیروی می شود و این تنها در پاکستان است که چندین متون درسی در مراکز آموزشی دولتی و خصوص در ایالت های مختلف تدریس می شود.
این گزارش حاکیست: متون آموزشی واحد طرحی است که از سوی دولت مرکزی پاکستان آماده شده و دولت قصد دارد روند تکمیلی آن را به صورت مرحله ای در سراسر پاکستان به اجرا درآورد. بر اساس این طرح متون درسی برای همه مدارس دولتی و خصوصی به صورت یکسان و برخلاف گذشته این بار به زبان اردو خواهد بود. عمران خان نخست وزیر پاکستان گفته است یکسان سازی متون درسی می تواند به تربیت صحیح نسل جدید و رشد فکری و شکوفایی خلاقیت ها کمک نماید.
دولت پاکستان قصد دارد متون درسی واحد را در سال 2022 میلادی در مقطع راهنمایی و در سال 2023 میلادی در مقطع دبیرستان به مرحله اجرا در درآورد.
قبلا مسئولان انجمن مدارس خصوصی پنجاب در بیانیه ای اجرای متون درسی یکسان را اقدامی دشوار و غیر قابل اجرا خوانده بودند. مدارس خصوصی پاکستان که از سیستم آموزشی کمبریج پیروی می کند نیز مخالفت خود را با این طرح اعلام کرده بودند.

انتهای پیام