اهداف پشت پرده سرمایه‌گذاری اقتصادی و امنیتی عربستان در عمان

به گزارش «شیعه نیوز»، سفر «سلطان هیثم بن طارق» پادشاه عمان به عربستان نقطه عطف جدیدی در روابط دو کشور بود؛چراکه این اولین سفر خارجی بن طارق و همچنین اولین سفر او از سال 2010 به عربستان است.

اگرچه عمان در مورد بیشتر بحران‌های منطقه به ویژه در مورد تنش برخی کشورهای حوزه خلیج با ایران موضعی خنثی اتخاذ کرده است، اما مسقط همیشه روابط سیاسی و اقتصادی خود را با همسایگان خود و کشورهای حوزه خلیج فارس در اولویت قرار داده است.

چالش‌های اقتصادی پیش روی عمان

چالش‌های اقتصادی و مالی سلطنت عمان اهمیت روابط اقتصادی با کشورهای شورای همکاری خلیج فارس را افزایش داده است، زیرا نیاز عمان به سرمایه گذاری خارجی و احیای بخش خصوصی برای ایجاد فرصت‌های شغلی و حل معضل مالی خود منجر به استقراض وام و تلاش برای همکاری اقتصادی با کشورهای حاشیه خلیج فارس مانند عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی شده است.

بدهی دولت عمان بین سال‌های 2014 و 2020 از 5٪ به 80٪ افزایش یافته است و این امر یک بحران جدی در این کشور ایجاد کرده که با شیوع ویروس کرونا این بحران تشدید شده است.

سفر سلطان هیثم به ریاض چند هفته پس از اعتراضات در شهر «صحار» به دلیل بیکاری جوانان صورت گرفت که دولت عمان به آن‌ها با ایجاد فرصت‌های شغلی در بخش دولتی وعده داد؛ اما مقامات عمان متوجه شدند که این اقدام یک راه‌ حل طولانی مدت نیست؛چرا که این کشور نیاز به بخش خصوصی فعال‌تر و سرمایه‌گذاری خارجی و داخلی برای کاهش تکیه بر بخش دولتی و همچنین تنوع بخشیدن به درآمد نیاز دارد.

عمان نیز مانند سایر کشورهای حوزه خلیج فارس به شدت تحت تأثیر شیوع ویروس کرونا قرار گرفته است، اما سلطان عمان به دلیل بدهی قبلی خود عواقب بدتری را شاهد بوده است و یکی از آخرین سیاست‌های حل مشکلات مالی کشور افزایش مالیات بر ارزش افزوده در ماه آوریل بود.

اقتصاد عمان به دلیل افت بهای نفت و پیامدهای اپیدمی کرونا، با افزایش بدهی‌ها دست به گریبان است، به طوری که صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرد که حجم بدهی‌های خارجی عمان از 127 درصد تولید ناخالص ملی در سال گذشته به 112 درصد در سال جاری کاهش پیدا خواهد کرد.

وضعیت سلطان کنونی عمان نسبت به پیش بسیار متفاوت است، عمان با چالش‌های اقتصادی بزرگی دست به گریبان است و به عربستان به عنوان شریکی اقتصادی نگاه می‌کند و پیش‌بینی می‌شود که دو کشور، توافقات اقتصادی بزرگی امضا کنند.

پیشنهاد خطوط انتقال لوله نفت مشترک میان عمان و عربستان

عمان و عربستان در این دیدار تلاش کردند تا مسایل اقتصادی را کانون توجه قرار دهند تا از خلال آن درآمد غیر نفتی را افزایش دهند. جنبش انصارالله در پاسخ به تجاوزات عربستان به یمن تانکرهای نفتی عربستان را مورد هدف قرار داده‌اند بدین ترتیب عربستان به دنبال شکستش در برابر این جنبش در تلاش برای تدابیر امنیتی در برابر حملات آن است.

عربستان و عمان در این دیدار درباره احیای پروژه خط انتقال لوله نفت از عربستان به منطقه «الدقم» سخن گفتند و عمان در تلاش است تا الدقم را که روزی تنها روستایی برای صید ماهی بود را به بندر و مرکز صنعتی مهمی در خاورمیانه تبدیل کند. بدین ترتیب احتمال دارد که پروژه خط انتقال لوله نفت یکی از مهم ترین پروژه مشترک میان دو کشور باشد؛چراکه این پروژه‌ای قدیمی است و به زمان جنگ ایران و عراق باز می‌گردد که قرار بود برخی کشورهای خلیج فارس هم در آن مشارکت داشته باشند. اکنون یا در آینده ممکن است که دریا و بنادر عمان در کاهش خطرات امنیتی موجود در تنگه هرمز نقش داشته باشند.

این بندر مشرف به دریای عرب است و در امتداد ساحل جنوبی سلطان نشین عمان و به دور از نقاط شیوع حملات در خلیج فارس و دریای سرخ واقع شده است.

عمان همچنین در حال ساخت یک پارک صنعتی چند میلیارد دلاری در الدقم است. اگرچه عربستان سعودی ابتدا در سال 2018 در این مجموعه سرمایه گذاری کرده، اما عمان از دیگر سرمایه گذاری‌های سعودی سود خواهد برد.

سلطان هیثم همچنین در زمان سلطنت «سلطان قابوس» پسر عموی خود رهبری تلاش‌های متنوع اقتصادی دولت را بر عهده داشت، بنابراین وی به لزوم جذب سرمایه گذار و نقشی که کشورهای شورای همکاری خلیج فارس می‌توانند در این سرمایه گذاری‌ها داشته باشند، پی می‌برد.

در طرح ملی تنوع ملی 2040 عمان، سلطنت عمان برای جلب سرمایه گذاری از همسایگان خلیج فارس خود به موقعیت و ثبات نسبی خود متکی است.

قرار است بندرالدقم که ثروتمندترین منطقه ماهیگیری در منطقه خاورمیانه است و سعودی‌ها 210 میلیون دلار در آن سرمایه گذاری کردند و همچنین تا سال 2018، سرمایه گذاران خارجی را جذب کرد به مرکز مهم حمل و نقل تبدیل شود. این موضوع ممکن است سعودی‌ها را نیز مورد توجه قرار دهد، زیرا آنها قصد دارند درآمد خود را متنوع کنند و روابط خود را با یک کشور بی‌طرف سیاسی تقویت کنند.

همچنین با تکمیل بندر جدیدی که عربستان سعودی را به عمان متصل می‌کند، سرمایه گذاری و تجارت بین عمان و عربستان سعودی افزایش می‌یابد و در صورت ساخت، 500 مایل (800 کیلومتر) مسافت سفر را فراهم می‌کند که این امر حجم تجارت بین دو کشور و بین عمان و سایر کشورهایی که از طریق عربستان سعودی به سلطنت ارتباط دارند، افزایش می‌دهد.

اهمیت میانجیگری عمانی

موقعیت بی‌طرف عمان در منطقه و تمایل آن برای تعامل با ایران در دوره تنش ایران و عربستان، ریاض را خشمگین کرد و سرمایه‌گذاری سعودی در عمان را کاهش داد.

اما ورود «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا به کاخ سفید، تلاش عربستان برای خلاص شدن از باتلاق جنگ یمن و روابط دوستانه عمان با ایران و انصارالله ممکن است برای سعودی‌ها مفید باشد. عربستان به دنبال ارتباط با ایران از کانال عمان به عنوان مکان گفت‌وگوی میان دو طرف بود و عربستان گمان می‌کند عمان یک میانجی برای مذاکرات میان تهران و ریاض می‌تواند باشد؛چراکه عمان در طول تاریخ ثابت کرده یک میانجی موفق در سایر درگیری‌های منطقه است.

عمان در حال حاضر نقش اصلی را در میانجیگری بین عربستان سعودی و انصارالله در یمن بر عهده دارد.

سلطان نشین عمان بر اهمیت حمایت از «مارتین گریفیتس» فرستاده ویژه سازمان ملل متحد در یمن تاکید کرده و عمانی‌ها واسطه معتبری با انصارالله هستند و آنها یک هیئت ساکن مسقط دارند که تاکنون با عربستان ، آمریکا و سازمان ملل دیدار کرده‌اند.

علاوه بر این ، یک هیئت عمانی با «عبد الملک الحوثی» رهبر جنبش انصارالله در صنعا دیدار کرد و موضوعات انسانی و برخی موضوعات دیگر را مورد رایزنی قرار داد. آن‌ها همچنین درباره پیشنهادهای مربوط به رفع محاصره این کشور و توقف تجاوز ائتلاف سعودی وارد صنعا پایتخت یمن شدند.

مقامات سعودی برای ایجاد روابط مستحکم با عمان باید سعی کنند سرمایه گذاری‌های سودمندی در عمان انجام دهند که در صورت کمک به مسقط در رکود اقتصادی، به تنوع درآمدهای خود نیز کمک می‌کنند.

اگر پروژه الدقم به موفقیت برسد سهام عمان در منطقه افزایش خواهد یافت . اما در هر حال انتقال خط لوله نفت یک بهره اقتصادی برای عمان است که کشورهای منطقه از این مسئله تا حد زیادی استقبال نمی‌کنند و بعید است در کوتاه مدت به مرحله اجرا برسد.

انتهای پیام