نگاهی به مفهوم بلا در قرآن کریم

شیعه نیوز: از آموزه‌های قرآنی به دست می‌آید که انسان‌ها در زندگی دنیوی خویش هرگز نمی‌توانند از بلا رهایی یابند؛ چرا که ساختار زندگی انسان در دنیا این گونه سامان یافته است که انسان همواره گرفتار بلای بزرگ و کوچک باشد.

انسان مؤمن مورد بلا و مصیبت قرار می‌گیرد؛ چراکه حکمت نزول بلا برای بندگان خالص، آسایش سرای جاویدان است. از آموزه‌های قرآنی به دست می‌آید که انسان‌ها در زندگی دنیوی خویش هرگز نمی‌توانند از بلا رهایی یابند؛ چرا که ساختار زندگی انسان در دنیا این گونه سامان یافته است که انسان همواره گرفتار بلای بزرگ و کوچک باشد.

بلا در اشکال و انواع آن، یک سنت الهی و قانونی فراگیر است و به عبارت دیگر یکی از قوانین ثابت در زندگی بشری، گرفتاری به مصیبت است، پس همگی باید خود را برای مصیبت آماده کنند و هرگز امید نداشته باشند تا زمانی که در دنیا هستند از مصیبت‌ها در امان باشند.

دنیا براساس رنج، بلا و سختی طرح‌ریزی شده است. اگر رنج‌ها، بلاها و سختی‌ها نبود، عبادت کردن و در پی آن شکوفایی استعدادها و ارتقای روح انسانی معنا نداشت. خداوند متعال زندگی دنیا را به انواع مشکلات و سختی‌ها آمیخته است تا اهل ایمان به آن راضی نشوند و همیشه خواهان حیات بی‌مشکل آخرت باشند و اگر چنین بود که در دنیا هیچ بلا و مشکلی نبود، کمتر کسی نسبت به زندگی آخرت میل داشت.

حجت‌الاسلام سيدرضا رضوی، امام جمعه بستان‌آباد، در گفت‌و‌گو با ایکنا از آذربایجان‌شرقی، اظهار کرد: بلاها برای آنان که از مقام عصمت برخوردارند، پاک کننده نیست؛ ترفیع دهنده است.

وی از بالاتر رفتن درجه انسان‌ها به دنبال مبتلا شدن گفت و افزود: همیشه ابتلای فرد به سختی‌ها و مصیبت‌ها، به معنای گناهکار بودن او نیست گاهی خداوند برای این که درجه کسی را بالاتر ببرد، او را مبتلا و گرفتار می سازد و در واقع این جاست که راز ابتلای انبیاء و اولیای الهی به سختی‌ها مشخص می‌شود.

امام جمعه بستان‌آباد با استناد به آیه ۶۳ سوره انعام «مَا أَصَابَ مِنْ مُصِيبَةٍ فِي الْأَرْضِ وَلَا فِي أَنْفُسِكُمْ إِلَّا فِي كِتَابٍ مِنْ قَبْلِ أَنْ نَبْرَأَهَا ۚ إِنَّ ذَٰلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ» بیان کرد: در این آیه می‌خوانیم: هر رنج و مصیبتی که در زمین از قحطی و آفت و فقر و ستم یا در نفس خویش چون ترس و غم و درد و الم به شما رسد همه در کتاب لوح محفوظ ما پیش از آنکه همه را در دنیا ایجاد کنیم ثبت است و البته این کار بر خدا آسان است.

رضوی ادامه داد: خداوندى كه زمين را پديد آورده و انسان را آفريده است، براى آنها مشكلاتی نيز قرار داده است، همچون زلزله، قحطى و سيل براى زمين و بيمارى، جراحت و مردن براى انسان. بلا و سختی موجب ارتباط بیشتر بین انسان مؤمن و معبود بی همتا می‌شود.

وی با اشاره به فرموده پیامبراکرم(ص) افزود: ایشان می‌فرمایند: «هرگاه گناهان مؤمن زیاد شوند، و عمل نیکی نداشته باشد که کفاره آنها باشد، خداوند او را گرفتار پریشانی و اندوه می‌کند تا کفاره گناهان او باشد».

رضوی ضمن بازگو کردن چرایی نزول بلایا، بیان کرد: برخی بلایا را از این می دانند که انسان‌ها را متذکر کند و آنها را بیدار کند و توفیق توبه و تضرع در برابر خداوند را در آنها ایجاد کند.

بالا رفتن عیار انسانیت به واسطه بلاها

همچنین حجت‌الاسلام رضا نصرالله‌پور، امام جمعه هریس، در گفت‌وگو با ایکنا، اظهار کرد: بالا رفتن عیار انسانیت به واسطه بلاها صورت می‌گیرد. به وسیله گرفتاری‌ها گناهان که ناخالصی‌های عیار انسانیت‌اند، پاک می‌شوند و گاه، چه امور ناچیزی، گناهان آدمی را می‌شویند.

وی افزود: نتیجه بلاها این است که مؤمن را از خطاها، خطیئه‌ها و از غفلت‌هایی که کرده، پاک می‌کند و او را مطهر از این دنیا بیرون می‌برد، بنابراین یکی از بهترین زمینه‌های تطهیر و پاک شدن مؤمن، بلایی است که خدا می‌فرستد که گاهی از استغفار خود ما راه گشاتر است.

امام جمعه هریس با استناد به آیه ۱۲۶ سوره توبه «أَوَلَا يَرَوْنَ أَنَّهُمْ يُفْتَنُونَ فِي كُلِّ عَامٍ مَرَّةً أَوْ مَرَّتَيْنِ ثُمَّ لَا يَتُوبُونَ وَلَا هُمْ يَذَّكَّرُونَ» بیان کرد: در این آیه می‌خوانیم: آيا نمى‌بينند كه در هر سال يک يا دو بار مورد آزمايش واقع مى‌شوند؟ ولى نه توبه مى‌كنند و نه پند مى‌گيرند.

نصرالله‌پور انسان را همچون مسافری در مسیر زندگی خود دانست و ادامه داد: انسان همچون مسافری است که در مسیر زندگی خود در حرکت است و اگر در طول مسیر همیشه در رفاه و آسایش باشد ممکن است غفلت بر او چیره شود و او را از مسیر اصلی و هدف نهایی باز دارد، از این رو خداوند که أرحم‌الراحمین و از همگان نسبت به انسان مهربان‌تر است، زنگ بیدار باش را برای انسان در قالب بلا و سختی به صدا در می‌آورد و انسان را از عواقب خطرناک ضلالت و گمراهی باخبر می سازد.

امام جمعه هریس، یادآور شد: انسان مؤمن مورد بلا و مصیبت قرار می‌گیرد؛ چراکه حکمت نزول بلا برای بندگان خالص، آسایش سرای جاویدان است.

وی با اشاره به فرموده امام جعفرصادق(ع) افزود: ایشان می‌فرمایند: «ممکن است برای بنده‌ای در نزد خدا درجه و رتبه‌ای باشد که از طریق عملش به آن درجه نمی‌رسد، پس خداوند او را به بلا و مصیبتی در بدن و یا مال و یا مصیبت فرزند مبتلا می‌سازد تا اگر صبر و تحمل نماید خداوند او را به آن درجه برساند».

نصرالله‌پور ضمن بازگو کردن ضرورت اهل استغفار بودن انسان تصریح کرد: انسان در هر حال باید اهل استغفار باشد؛ به این معنا که خود را تحت حمایت و غفران الهی برد و در پناه الهی قرار گیرد. استغفار در حقیقت درخواست مصونیت از مصیبت با گفتار و رفتار است. انسانی که اهل استغفار است خود را در پناه الهی قرار می‌دهد و این گونه از بلا و ابتلا در امان قرار می‌گیرد.