راهکار‌های ترغیب جوانان و دانشجویان به سبک زندگی ایرانی

شیعه نیوز: محمد مهدی مظاهری، عضو هیئت امنای دانشگاه صدا و سیما درباره راهکار‌های ترغیب جوانان و دانشجویان به سبک زندگی ایرانی اظهار کرد: یکی از اتفاقات مهم در آغاز هزاره سوم، رواج افسارگسیخته فناوری‌های ارتباطی است؛ امروزه اینترنت و فضای مجازی، اصلی‌ترین محیط‌های برقراری ارتباطات انسانی، شناخته می‌شوند.

او افزود: شبکه‌های اجتماعی با قابلیت‌ها و امکانات خود تأثیرات عمیقی بر جنبه‌های اجتماعی زندگی کاربران در جوامع گوناگون گذاشته است.

مظاهری تصریح کرد: بنابراین، پیشرفت در فناوری اطلاعات و ارتباطات سبک زندگی و شیوه تعاملات انسان را به ‌شدت تغییر داده است و این تغییر بر جهان‌بینی و نوع نگرش افراد به زندگی نیز تأثیرگذار بوده است. طبیعتاً در چنین فضایی، ایران نیز از فرایند جهانی‌شدن ابزار‌های ارتباطی مستثنی نبوده و استفاده جوانان ایرانی از شبکه‌های اجتماعی مجازی رو به گسترش است. نکته مهم اینجاست که به طور گریزناپذیری، جوانان و نوجوانان، پرجمعیت‌ترین و پرتعدادترین گروه نسلی ایران در مواجهه با اینترنت و متأثر از فضای مجازی هستند.

این استاد دانشگاه تاکید کرد: در واقع، جوانان و نوجوانان امروزی برخلاف نسل‏‌های گذشته، بیش از آنکه در زمینه ارزش‏ ها، باور‌ها و رفتار‌ها و در یک کلام، هویت‏شان از والدین و خانواده، متأثر باشند از رسانه‏ ها، صنعت فرهنگ، همسالان و جوانانی که چه بسا از دیگر کشور‌ها باشند، تأثیر می‏پذیرند.

او افزود: مهم‌ترین چالشی که رسانه‌ها و ابزار‌های دیجیتال در جامعه ایرانی به‌وجود آورده‌اند، ناشی از تقابل آشکار بین ارزش‌ها و جهت گیری‌های محتوای این ابزار‌ها با ارزش‌های ایرانی - اسلامی است. رسانه‌های الکترونیکی جدید از نظر هویتی وضعیت تازه‌ای ایجاد کرده‌اند که بسیاری از جوانان کاربر این وسائل در ایران هم‌اکنون مثل غربی‌ها رفتار می‌کنند، لباس می‌پوشند و به موسیقی‌های آن‌ها گوش می‌کنند. نتیجه چنین وضعیتی انفعال جوانان ایرانی و وابستگی آن‌ها به غرب از نظر ذهنی و سبک زندگی خواهد بود.
نقش ابزار‌های نوین ارتباطی بر فرهنگ دینی ایرانیان

عضو هیئت امنای بنیاد ایران شناسی گفت: ابزار‌های نوین ارتباطی هر چند قابلیت استفاده و کاربرد مثبت در فرهنگ دینی ایران را دارند اما به دلیل نبود فرهنگ استفاده و نیز نداشتن آمادگی و برنامه‌ریزی نهاد‌های متولی فرهنگ و هویت دینی، در حال حاضر کارکرد‌های منفی بیشتری داشته و با کاهش نقش والدین، خانواده و نهاد‌های دینی در فرایند هویت‌سازی جوانان، میزان مصرف‏ گرایی، نسبی‏ گرایی، فردگرایی و لذت‏ گرایی آن‌ها را نیز افزایش داده و از این طریق هویت ملی و دینی جوانان ایرانی را تضعیف کرده‌اند.

مظاهری تصریح کرد: نتیجه عینی این ضعف هویتی در سال‌های اخیر، جذابیت یافتن سبک زندگی غربی برای جوانان ایرانی و فاصله گرفتن هر چه بیشتر نسل‌های جدید از سبک زندگی ایرانی- اسلامی بوده است. بر این اساس احساس تعلق و عضویت در چهار هویت قومی، ملی، امتی و جهانی، غرور و افتخار به گذشته و تاریخ کشور، تمایل به حفظ یکپارچگی و به هم پیوستگی جامعه، اهمیت دادن به فرهنگ و ارزش‌های ایرانی – اسلامی و تعهد برای دفاع از سرزمین که جزو مؤلفه‌های مهم سبک زندگی ایرانی- اسلامی هستند، در برخی موارد جای خود را به فردگرایی، خانواده گریزی، مصرف گرایی، شتاب زدگی و تنوع طلبی داده اند که از مهمترین مؤلفه‌های فرهنگ غربی محسوب می‌شوند.

عضو فرهنگستان هنر اضافه کرد: در این میان هر چند برخی متولیان فرهنگی، اخلاقی و ارزشی جامعه می‌کوشند با معرفی و نهادینه کردن ارزش‌های ایرانی- اسلامی، جوانان کشور را از پیروی از سبک زندگی غربی بازدارند اما به نظر می‌رسد از یک طرف تلاش‌ها در این زمینه کافی نبوده و از طرف دیگر، برخورد‌های سختگیرانه، تقابلی و فیزیکی برخی از نهاد‌های مسئول، به نوعی در جوانان ایرانی حالت ایستادگی در برابر فرهنگ سازی اجباری و عدم تمایل درونی به هنجار‌ها و ارزش‌های بومی را ایجاد کرده است؛ وضعیتی که بی شک مانعی مهمی در برابر رواج سبک زندگی ایرانی – اسلامی خواهد بود.

این استاد دانشگاه ادامه داد: گریز از چنین شرایطی و مهیا کردن نسل نوجوان و جوان جامعه برای ایستادگی و پایمردی بر سر فرهنگ و ارزش‌های بومی نیاز به پیش زمینه‌هایی دارد . در درجه نخست به نظر می‌رسد مسئولان جامعه باید در ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی شرایطی را برای کشور فراهم کنند که غرور آفرین و مایه افتخار هر ایرانی باشد؛ زمانی که هر فرد ایرانی احساس کند کشورش در عرصه منطقه‌ای و جهانی سرآمد و مورد احترام است و به الگوی ملت‌های دیگر تبدیل شده، خواه ناخواه به ارزش‌های ملی و دینی خود افتخار می‌کند و می‌کوشد با رعایت و به نمایش گذاشتن هر چه بیشتر آنها، سهمی در افزایش اعتبار کشور داشته باشد.

او افزود: نکته مهم دیگر، دعوت جوانان ایرانی به ارزش‌های ایرانی- اسلامی با عمل است نه در گفتار؛ در سال‌های اخیر مکررا ویدئو‌ها و تصاویر مختلفی از سبک زندگی غیر ایرانی، غیر اسلامی و حتی غربزده برخی مسئولان و مسئولان کشوری و یا فرزندان آن‌ها در فضای مجازی منتشر شده و باور‌های واقعی آن‌ها را به نمایش گذاشته است؛ از آنجا که نوجوانان و جوانان کاربران اصلی و در نتیجه اولین دریافت کنندگان چنین تصاویری در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی هستند؛ نمی‌توان به آن‌ها گفت مسئولان و فرزندانشان اینگونه زندگی می‌کنند اما شما مقید به سبک زندگی ایرانی- اسلامی باشید! «دعوت به نیکی با عمل» به کرات در ادبیات ملی و دینی ما نیز مورد تأیید قرار گرفته است.

عضو فرهنگستان هنر گفت: تقویت رسانه‌های تصویری، صنعت فیلم، انیمیشن و بازی‌های کامپیوتری کشور یکی دیگر از راه‌های مهم تشویق نسل جدید جامعه به سمت ارزش‌ها و سبک زندگی ایرانی اسلامی است. امروزه یکی از مهمترین ابزار‌های کشور‌های غربی برای ترویج فرهنگ و ارزش‌های خود، بهره گیری از رسانه‌هاست؛ شیوه‌ای که به آن‌ها کمک کرده تا سبک زندگی و فرهنگ خود را جذاب و کارآمد جلوه دهند و فرهنگ‌های دیگر را تحقیر کنند و به حاشیه برانند. فرهنگ سازی و نهادینه کردن یک سبک زندگی خاص نیاز به تعمق، تدبیر، اجماع نخبگان، برنامه ریزی و عزم ملی دارد و با حرکت‌های شتاب زده و مقطعی سازگاری نیست. اگر ایران می‌خواهد در عرصه فرهنگ سازی و احیاء و رواج سبک زندگی ایرانی- اسلامی گام بردارد؛ باید الزامات و ابزار‌های آن را بشناسد و برای آن‌ها برنامه ریزی و سرمایه گذاری کند.