بحران کرونا در افغانستان

به گزارش «شیعه نیوز»، جالب‌توجه‌ترین مساله درباره مرکز اصلی درمان کووید-۱۹ در افغانستان ، فقدان تدابیر اساسی برای جلوگیری از گسترش کووید-۱۹ است. در بیمارستان بیماری‌های واگیر افغان ژاپن در کابل در هفته گذشته نیروهای امنیتی در ورودی بدون ماسک بودند . راننده تاکسی که پیرزنی با سرفه‌های خشک را به بیمارستان آورد هم ماسک نداشت. حتی دکتر احمد ظاهر سلطانی مدیر جدید این بیمارستان ماسک خود را زیر چانه آویزان کرده بود و از بین چندین پرستار و کارکنان بیمارستان هم که در مدت مصاحبه به دفتر او آمد و شد کردند تنها یک نفر ماسک داشت.

احمد جواد عثمانی وزیر بهداشت افغانستان هفته گذشته اظهار داشت که نزدیک به یک سوم جمعیت افغانستان یا حدود ۱۰ میلیون نفر به کرونا مبتلا شده‌اند. این آمار بر اساس تحقیقی است که به گفته او با حمایت سازمان جهانی بهداشت و دانشگاه جانز هاپکینز انجام شده و حاکی است که در شهر کابل بیش از نیمی از جمعیت ۵ میلیون نفری این شهر مبتلا شده‌اند.

نظام بهداشت و درمان افغانستان حتی پیش از شیوع کرونا هم به‌شدت ضعیف بود و از آن زمان تاکنون تنها ۹۰ هزار تست ویروس کرونا انجام شده که از این میان ۳۷ هزار تست مثبت بوده است. اما ظرفیت تست گرفتن تنها مشکل نیست ؛‌برای موارد جدی بیماری تنها ۳۰۰ دستگاه ونتیلاتور در سطح کشور در دسترس است که برخی از آنها بی‌استفاده است زیرا کارکنان برای استفاده از آنها آموزش ندیده‌اند. همچنین گفته شده که ۳۲ دستگاه هم سرقت شده و به پاکستان قاچاق شده است. ماه گذشته کمبود دستگاه موجب شد که خانواده‌های بیماران هنگام ورود کامیون حامل تجهیزات درگیر شوند. کارکنان درمانی در شهر هرات در غرب افغانستان می‌گویند که سه ماه است حقوق دریافت نکرده‌اند در حالی که وزارت بهداشت عمومی به اختلاس میلیون‌ها دلار کمک خارجی متهم شده‌اند.

با فقر گسترده و نبود نظام رفاهی برای حمایت از مردم ، ‌اکثریت بزرگی از مردم افغانستان قادر به دنبال کردن تغییرات رفتاری و سبک زندگی توصیه شده برای و موثر برای مهار شیوع کرونا در نقاط دیگر جهان نیستند . این شاید بزرگترین چالش رویاروی مقامات بهداشتی در افغانستان است. اعتقادات مذهبی فراتر از توصیه‌های پزشکی و تمایل فرهنگی به قضا و قدر نیز به رویکردی در برخورد با شیوع کرونا منجر شده که در بهترین حالت پراگماتیک و در بدترین حالت تسلیم‌گرایانه است.

بطور رسمی در مجموع ۱۳۰۰ مرگ مرتبط با کرونا در سراسر افغانستان ثبت شده است اما بسیاری از کسانی که تسلیم این ویروس شده‌اند احتمالا هرگز دنبال درمان نرفته‌اند و در آمار رسمی ثبت نشده‌اند. هفته گذشته تنها ۴۰ تخت از ۱۰۰ تخت بیمارستان افغان ژاپن اشغال شده بود و به گفته سلطانی ، بسیاری از مردم مریض می‌شوند و در خانه جان خود را از دست می‌دهند.

بسیاری از افغان‌ها با علائم بیماری ترجیح می‌دهند که به انتظار پایان بیماری بنشینند بجای اینکه ریسک سرزدن به بیمارستان و انتظار طولانی برای نتایج را قبول کنند. برخی دیگر نیز به گفته سلطانی بطور کلی قید درمان را می‌زنند چون هراس دارند اگر بمیرند جسد آنها برده می‌شود و از کفن و دفن اسلامی محروم می‌شوند. در مناطق روستایی که دسترسی به اطلاعات و مراقبت‌های درمانی محدود است ، توصیه‌های بهداشتی تاحد زیادی نادیده گرفته می‌شود.

به علت ظرفیت پایین تست کرونا ، افراد جامعه و روزنامه‌نگاران به شاخص‌های روایی برای سنجش شدت بیماری و تلفات روی آورده‌اند. در گزارشها به نقل از یک گورکن ذکر شده که پیش از کرونا روزانه هفت یا هشت قبر حفر می‌کرد اما این تعداد الان به ۲۰ رسیده است.

این در حالی است که در مقایسه با بسیاری از کشورها ، دولت افغانستان تدابیر برای مهار شیوع کرونا را به‌سرعت اجرا کرد. اما تعداد کمی از افغان‌ها می‌توانند حتی با وجود افزایش ابتلا به کرونا دست از کار و کسب خود بکشند. یک سخنگوی برنامه جهانی غذا در افغانستان در ماه مه گفت که ۴۴ درصد از همه افغان‌ها - بیشتر از ۱۶ میلیون نفر - وابسته به وسایل امرار معاش ناپایداری هستند که به علت شوک‌های ناشی از کرونا دچار اختلال خواهد شد.

برخی مقامات جهانی در افغانستان گفته‌اند که اوضاع در این کشور به سرعت در حال تبدیل از حالت اضطرای پزشکی به بحران غذایی و زندگی است. در ماه ژوییه اشرف غنی رئیس جمهور در آغاز برنامه ملی توزیع کمک گفت که ۹۰ درصد از افغان‌ها با درآمد روزانه ۲ دلار و کمتر زندگی می‌کنند. افغانستان بنا به تازه‌ترین گزارش دورنمای اقتصادی جهانی در سال جاری کاهش ۵.۵ درصدی تولید ناخالص داخلی را تجربه خواهد کرد.

اما به علت مشکلات اقتصادی بسیاری از ممنوعیت‌ها و تدابیر جلوگیری از شیوع کرونا فراموش شده است. در شهر کابل دستفروش‌هایی که اوایل هراس از کرونا در ماه مارس اقدام به فروش ماسک و دستکش کردند اکنون دوباره به فروش عینک آفتابی و لوازم جانبی موبایل رو آورده‌اند.

از سوی دیگر اکثر افغان‌ها با دیدگاه قضا و قدری ناشی از ۴۰ سال جنگ با کرونا برخورد کرده‌اند. سلطانی می‌گوید: افغان‌ها تا حدی دشواری در گذشته تجربه‌ کرده‌اند که خیلی نگران یک ویروس نیستند و مهم نیست کارشناسان چقدر هشدار بدهند.

وی در عین حال تاکید کرد که وقتی اعتماد به نفس مردم بالا باشد احتمال مریض شدن کمتر می‌شود و وقتی که روحیه پایین باشد سیستم ایمنی تضعیف می‌شود و احتمال مریضی بالاتر می‌رود.

وی در پاسخ به این سوال که اعتماد به نفس تا چه حد به عنوان یک عامل پیشگیری موثر است گفت: من ۲۰ یا ۲۵ روز است که اینجا هستم و هنوز مریض نشده‌ام در حالی که حتی در بخش ‌آی‌سی‌یو هم فقط ماسک می‌زنم و دستکش ندارم . من این کار را می‌کنم تا روحیه پزشکان و کادر درمانی را بالا نگاه دارم.