کرونا اقتصاد عربستان را از عرش به فرش رساند

به گزارش «شیعه نیوز»، روزنامه اینترنتی رأی الیوم با اشاره به شیوع کرونا در عربستان و اجرای سیاست ریاضت‌ اقتصادی در این کشور به علت بحران مالی نوشت اگر این کشور نفت‌خیز و ثروتمند، درآمدهایش را صرف جنگ‌ها و قرارداد‌های تسلیحاتی نمی‌کرد اکنون می‌توانست از ثروت خود در بحران‌های کنونی ناشی از کرونا و کاهش قیمت‌ نفت استفاده کند.

رأی الیوم در مقاله‌ای نوشت به نظر می‌رسد مژده «عبد الرحمن سدیس» مدیرکل امور مسجد الحرام درباره ازسرگیری مراسم عبادی در مسجد الحرام و مسجد النبی ظرف چند روز آینده که به سبب شیوع کرونا از بیش از دو ماه پیش تعطیل شده است، به علت وحشت از ویروس کرونا و افزایش مبتلایان در عربستان که گفته می‌شود تا ۲۰۰ هزار نفر خواهد رسید تحقق نیابد. این چیزی است که توفیق ربیعه، وزیر بهداشت عربستان نیز درباره آن هشدار داده بود.

رأی الیوم نوشت اگر تعداد مبتلایان به کرونا در عربستان به رقم ۲۰۰ هزار نفر برسد موجب فروپاشی نظام بهداشتی در عربستان خواهد شد. وزارت بهداشت عربستان دیروز از ثبت نه مورد فوتی و ابتلای ۱،۹۶۶ نفر دیگر به کرونا خبر داده بود که بدین ترتیب شمار مبتلایان به ۴۱ هزار و ۱۴ نفر و تعداد فوتی‌ها به ۲۵۵ نفر رسیده است و این بدان معناست که با وجود بهبودی ۱،۲۸۰ نفر طی ۲۴ ساعت گذشته، اما تعداد مبتلایان به سرعت در حال افزایش است.

ماه رمضان رو به پایان است و به نظر می‌رسد مژده سدیس درباره گشوده شدن کعبه مکرمه با توجه به افزایش مبتلایان قابل تحقق نیست و این به معنای پایان موسم عمره رمضانی است که برای خزانه عربستان درآمد‌های غیرنفتی ۲۶ میلیارد ریالی داشت و مقامات سعودی پیش بینی کرده بودند با افزایش ظرفیت پذیرش عمره گزاران این رقم به ۴۰ میلیارد ریال برسد. با توجه به این وضع سؤالاتی درباره وضع موسم آینده حج تمتع و امکان لغو آن به سبب هشدار‌های سازمان جهانی بهداشت در خصوص موج دوم و سوم کرونا مطرح شده است.

بحران ویروس کرونا در حالی است که قیمت‌ نفت کاهش یافته و چرخ اقتصاد نیز از حرکت باز ایستاده و وزیر دارایی عربستان در سخنانی صریح و بی سابقه از توسل به برخی تدابیر قاطعانه خبر داد به خصوص آنکه عربستان درآمد‌های ناشی از حج عمره در ماه رمضان را نیز از دست داده است.

بیشتر بخوانید: ریاض زیان ناشی از سقوط بهای نفت را از جیب مالیات‌دهندگان تامین می‌کند

این کشور نفت خیز گام‌هایی را برای کاهش تولید نفتی خودش پس از گفتگوی دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا با محمد بن سلمان، ولیعهد سعودی برداشته است. گفته می‌شود ترامپ در این گفتگوی تلفنی بن سلمان را تهدید کرده بود. کاهش قیمت‌ نفت باعث شده است عربستان، تدابیر ریاضتی را به اجرا درآورد که برخی گام‌های آن اعلام شده است و افزایش مالیات بر ارزش افزوده و توقف پرداخت کمک یارانه معیشتی از جمله آنهاست.

به نظر می‌رسد افزایش تدریجی تدابیر ریاضتی در عربستان نمی‌تواند نارضایتی مردمی را مهار کند و وضع مالی عربستان، این کشور را مجبور کرده است مالیات بر ارزش افزوده را به میزان بی سابقه‌ای (سه برابر) افزایش دهد. شهروندان سعودی زمانی که دولت در سال ۲۰۱۸ میلادی مالیات بر ارزش افزوده را ۵ درصد تصویب کرد به خشم آمدند. همه این‌ها تدابیری است که محمد جدعان، وزیر دارایی عربستان می‌گوید برای تقویت دارایی عمومی در مقابله با کاهش شدید درآمد‌های نفتی است.

به نظر می‌رسد بیشترین تأثیر کاهش قیمت‌ نفت بر برنامه‌ای است که بن سلمان برای سال ۲۰۳۰ میلادی مطرح کرده است اگرچه این برنامه بر متنوع سازی منابع درآمد‌های غیرنفتی مبتنی است، اما ریاض با کاهش اخیر تقاضای نفت مجبور شده است ابتکار‌هایی را برای تحقق این برنامه و طرح‌های بزرگ مالی سال ۲۰۲۰ میلادی تصویب کند که نشانگر ابهام درباره آینده برنامه ۲۰۳۰ بن سلمان است. ویروس نو رسیده کرونا، ثروت‌های هنگفت عربستان که به گفته منتقدان در جنگ‌ها و مداخله‌های خارجی هزینه شده است و نیز ورود سعودی به جنگ نفتی که باعث محرومیت سعودی‌ها از یارانه کمک معیشتی شده است؛ از علل ناکامی اقتصادی کنونی سعودی قلمداد می‌شود.

جدعان، وزیر دارایی عربستان ژوئن گذشته از تصمیم کشورش برای لغو یارانه کمک معیشتی در گفتگوی خبرگزاری آمریکایی بلومبرگ با وی دفاع کرده و گفته بود فرض بر این بود که یارانه کمک معیشتی موقتی باشد به همین سبب دولت تصمیم گرفت آن را لغو کند. وی تأثیر لغو پرداخت یارانه کمک معیشتی را اندک دانست. از طرف دیگر ارزیابی‌های رسمی نشان می‌دهد افزایش مالیات بر ارزش افزوده نیز حدود یکصد میلیارد ریال برای خزینه درآمد خواهد داشت. اگرچه برخی‌ها در عربستان از این تصمیمات دولت حمایت می‌کنند، اما بیشتر سعودی‌ها نارضایتی خود را از این تصمیم غافلگیرکننده اعلام کردند. همچنین سؤالاتی درباره چگونگی هزینه کرد‌ها در عربستان مطرح می‌شود و درخواست‌هایی نیز برای کاهش اجاره‌ها و کاهش هزینه‌های خدمات و اقساط بانکی مطرح شده است.

شمار زیادی از خانواده‌های سعودی به خصوص خانواده‌های فقیر با لغو کمک یارانه معیشتی از افزایش قیمت‌ها نگران هستند چرا که تجار برای جبران گرانی معیشت به افزایش قیمت‌ها متوسل خواهند شد. به همین سبب درخواست شده است خانواده‌های فقیر از تصمیم به لغو یارانه کمک معیشتی مستثنی شوند.

شماری از اقتصاددانان معتقدند انتظار می‌رفت دولت عربستان به گزینه‌های کمتر تأثیرگذار بر جیب مردم متوسل شود چرا که یک کشور نفت خیز است، اما جایگزین‌های مالی پیش روی ریاض به علت هزینه‌هایی که عربستان به آمریکا در ازای حمایت از سعودی می‌پردازد و همچنین به علت هزینه‌های جنگ در یمن، تمام شده است. عربستان هزینه‌های این حمایت آمریکا را در قالب قرارداد‌های تسلیحاتی پرداخت می‌کند. دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا همواره اصرار می‌کند به سعودی یادآوری کند که مفت و رایگان از سعودی حمایت نمی‌کند و به تازگی با خارج کردن نظامیان و موشک‌های پاتریوت خود در حال باج خواهی جدید است.

بر اساس گزارش‌های محلی، فقط هزینه‌های هواپیما‌های شرکت کننده در جنگ یمن حدود ۲۳۰ میلیون دلار در ماه تخمین زده شده است یعنی در سه سال اول حمله به یمن فقط هزینه‌های هواپیماها، هشت میلیارد دلار بوده و این در حالی است که جنگ یمن هنوز ادامه دارد. این‌ها پول‌هایی است که عربستان می‌توانست اکنون در بحران‌های کنونی کرونایی و نفتی استفاده کند.