نگاه سلفی‌گری ریشه هتک حرمت به حرم‌های مطهر

به گزارش «شیعه نیوز»، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدعلی میرزایی، در گفت‌وگویی در تحلیل عوامل حادثه هتک حرمت به حرم مطهر حضرت معصومه(س) گفت: اگر این رفتار را به جامعه دینداران نسبت دهیم، اجحاف به حق علما و فقهاست، ولی باز نمی‌توان از آن به عنوان یک استثنا یاد کرد؛ زیرا این پدیده نسبتاً جایگاه و پایگاه‌ شناسنامه‌دار دینی در جهان اسلام اعم از ایران، سوریه، عراق دارد؛ این جریان تا حدی نگاه سلفی، اخباری و دور از اعتبار فراگیر عقل را در رفتارها و کنش‌ها پیگیری می‌کند.

استاد جامعةالمصطفی(ص) العالمیة، با بیان اینکه نسبت این حوادث را به حوزه علمیه، عالمان دینی و ... نمی‌پذیریم، ولی جریان شناسنامه‌داری در جهان اسلام در این مورد فعال است، افزود: عقبه این افراد سابقه ۱۴۰۰ سال فهم نامعقول از دین و سیطره نگاه جمودگرا به دین دارد که در پی الغای عقل در بالاترین سطوح است.

میرزایی با اشاره به تصمیمات وزارت بهداشت و ستاد مقابله با کرونا، اظهار کرد: نهادهای قانونی مراقبت از مردم به این تشخیص رسیده‌اند که برای حفظ جان مردم، حرم‌های مطهر چند روزی به روی زائران بسته باشد و همه و روحانیت باید تابع این تصمیمات تخصصی باشیم. همان طور که در عرصه دینی وقتی فقیهی حکم می‌کند، دیگران باید تابع آن باشند.

استاد جامعةالمصطفی(ص) افزود: اگر بخواهیم دین عقلانی داشته باشیم، گریزی نداریم که این حوزه‌ها را به رسمیت شناخته و اعتبار انحصاری برای آن‌ها قائل باشیم؛ یعنی مرجع و فقیه به مردم نمی‌گوید که یک ماه به موارد بهداشتی، دارو و ... بی‌توجه باشید و تنها بروید دعا بخوانید؛ این خوانش مورد پذیرش ما نیست.

وی با بیان اینکه نظر متخصصان علوم از نظر دینی اعتبار دارد، تصریح کرد: وقتی خداوند می‌فرماید: «فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ» این مسئله شامل تمامی حوزه‌های معرفت و علم می‌شود؛ تجربه برای اسلام اعتبار دارد و آیات و روایات زیادی را می‌توان بیان کرد؛ اگر تجربه معتبر نباشد، بسیاری از آیات قرآن که فرموده در سرنوشت اقوام گذشتگان تدبر کرده و از آن عبرت بگیرید، فاقد کارایی خواهد شد؛ لذا وقتی نهادهای کشوری که مذهبی و شیعی است با همه عشقی که به اهل بیت(ع) دارند به دلایل کاملاً تخصصی به این تصمیم می‌رسند آیا نباید اهل حوزه و تدین آن را بپذیرند؟

اسلام دعا را جایگزین دوا قرار نداده است

میرزایی با ذکر اینکه اعتبار عبرت‌گیری به اعتبار تجربه است، اظهار کرد: دنبال علم یقینی نیستیم، بلکه دنبال علمی هستیم که عقل می‌گوید معتبر است؛ مثلاً ممکن است گفته شود که ۷۰ درصد افراد مبتلا به سرطان سیگار می‌کشیدند، ولی نمی‌توان قسم خورد که هر کسی که سیگار می‌کشد سرطان می‌گیرد. از طرفی نمی‌توانیم به این آمار بی‌توجه باشیم؛ اسلام شریعت و دعا را به هیچ وجه جایگزین این نوع اقدامات خردمندانه و تجربی قرار نداده است.

عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی(ص) با بیان اینکه خطا و کج‌فهمی بزرگ این است که کسی دعا را جایگزین دوا و زیارت را جایگزین طبابت کند، افزود: البته این‌ها با هم بی‌ربط نیستند، بلکه برای اینکه طبابت به سرانجام خیر برسد، اراده الهی لازم است؛ بنابراین انسان باید همه حرکت‌های زنجیره‌وار اسبابی و مسببی را ملتزم باشد، ولی بداند که اگر در یک ذره از این زنجیره مختل شود به نتیجه نمی‌رسد و فقط اراده تامه و مشیت الهی است که می‌تواند این حلقه را کامل کند. با این روش میان زیارت امام رضا(ع) و تلاش‌ها و کوشش‌های انسان ارتباط برقرار می‌کنیم.

میرزایی با اشاره به اینکه اگر وزارت بهداشت به عنوان نهاد تخصصی صلاح دانست که برای مدتی نماز جماعت و مسجد و حرم‌ها تعطیل شوند، تخطئه آنان کار علمی نیست، گفت: نقد نهاد طبابت از حیث طبابت کار طبیبان و متخصصان است. اگر طبیبی بداخلاقی کند و شما آن را نقد کردید، نقد شما رواست؛ زیرا ناروایی بداخلاقی طبیب از حیث طبیب بودنش نیست. اگر نهادهای تخصصی رفتارهای زشتی انجام دادند یا در حوزه تخصصی شما ورود کردند و فتوای دینی دادند، حق نقد دیگران بر آنها محفوظ است.

میرزایی ابراز کرد: اگر دستگاه تخصصی بهداشت و سلامت در کارشناسی‌های خود به نتیجه رسید که اماکن زیارتی به علت تردد فراوان مردم احتمال بروز و شیوع گسترده بیماری کرونا و یا برخی بیماری‌های واگیردار دیگر را دارد، اما جلسات سالن همایش‌های الغدیر دفتر تبلیغات به دلیل قابل کنترل بودن با شرط در مرز ده نفر و با فاصله استاندارد نشستن برقرار باشد، ما حق اعتراض نداریم. بر این اساس قیاس حرم‌های مطهر با برنامه‌هایی مانند دورهمی هم از این نظر درست نیست.

تعطیلی حرم به معنای تعطیلی دین نیست

استاد جامعةالمصطفی(ص) با بیان اینکه تعطیلی حرم‌ها به معنای تعطیلی دین و زیارت نیست، تصریح کرد: در اینکه زیارت حضرت معصومه(س) هر چه به قبر شریف نزدیکتر باشد، فیض و ثوابش بیشتر است، به ادله نیاز دارد. بعید است از نظر خصوصیت مکان بین پشت در و جلوی در فرقی باشد. البته وقتی شرایطش باشد شما به ضریح می‌چسبید و آن را می‌بوسید. کسی با این مخالفتی ندارد، اما اینکه مدعی باشیم هر چه به ضریح نزدیکتر باشیم فیض بیشتر است به اثبات معتبر نیازمند است.

وی تأکید کرد: حرم‌ها و قبور اولیا از مهم‌ترین مکان‌های مراجعه بیماران برای شفاست، اما رعایت مسائل عقلایی به خصوص وقتی خطر جانی دارد، منافاتی با شفادهی این اماکن مقدس ندارد؛ مثلاً اگر بگویند که یک ولی الله مقربی در گوشه خانه است و هر کس دستش را لمس کند، شفا پیدا می‌کند، آیا شما شرعاً جایز می‌دانید فردی که مبتلا به یک بیماری مانند کروناست، او را لمس کند؟ بالاخره حکم عقل را یا باید قبول کنیم یا نه؟

میرزایی با بیان اینکه در مناسک زیارت ممکن است برخی افراد رعایت مسائل بهداشتی را نداشته باشند، گفت: با فرض اینکه هر شب ضریح را به خاطر حضور روزانه هزاران زائر که در میان آنان ممکن است افرادی مبتلا به بیماری‌های مسری هم باشند ضدعفونی کنند، ولی حضور تعداد فراوان زوار در طول روز می‌تواند در شیوع کرونا فاجعه‌بار باشد. بخشی از شوک وارد شده به بخشی اندکی از جامعه دینی ما بر اثر بستن موقت حرم‌ها یا مساجد ناشی از گسست تاریخی مناسک از مرجعیت‌های عقل و علم مانند بهداشت و امثال آن‌هاست.