آیا مشکلات ساده‌ای، مانند شمارش اشتباه پول و اضطراب ناشی از آن نیز می‌تواند به عنوان مجازاتی باشد که کفاره گناهان انسان شود؟

پرسش
آیا روایتی داریم در خصوص این‌که گاهی وقت‌ها که در شمارش پول اشتباه می‌کنیم و ترسی که به خاطر کم شدن پول بر ما عارض می‌شود، این ترس کفاره گناهان است؟
پاسخ اجمالی
در روایات به این مطلب اشاره شده است که هر گرفتاری، نگرانی، بیماری و ... می‌تواند پیامد یک گناه و نیز کفاره‌ای برای آن باشد. از سوی دیگر از آن‌جا که انسان مؤمن در پیشگاه خدای متعال محترم می‌باشد، اگر مرتکب گناهی شود، با رحمت واسعه خود در همین دنیا با مشکلات و بلایا او را پاک نموده و حساب گناهانش را به آخرت که عقوبتش بسیار سنگین‌تر است موکول نمی‌نماید.
در این‌باره، روایاتی بیان می‌شود:
1. امام صادق( علیه السلام ) فرمود: از رحمت خدا دور باد هر آن‌که چهل روز بگذرد و او گرفتار هیچ دردسری نشود! راوی می‌گوید: از این سخن تعجب کرده و پرسیدم: ملعون است؟! حضرت فرمود: بلی، ملعون است! و چون نگرانی را در چهره‌ام مشاهده نمود این‌گونه فرمود: ای یونس این دردسرها (لزوماً مصیبت‌های ناگوار نیست، بلکه) شامل خراش تن، سیلی خوردن، لغزیدن، افتادن از بلندی و مانند آن نیز می‌شود. ای یونس! مؤمن نزد خدا گرامی‌تر از آن است که چهل روز از او سپری شود و از پلیدی‌ها پاک نشود حتی با مبتلا شدن به غم و اندوهی که دلیلش را نمی‌داند! به خدا سوگند گاهی یکی از شما پول‌هایش را می‌شمرد و آن‌را کم می‌یابد و به همین جهت اندوهگین می‌شود و دوباره آن‌را می‌شمارد و می‌بیند که درست بوده و در شمارش آن اشتباه کرده و همین مقدار ناراحتی سبب کاسته‌شدن گناهانش می‌گردد.[1]
2. امام صادق( علیه السلام ) فرمود: «خدای تبارک و تعالی، همواره مؤمن را گرفتار می‌سازد، هیچ شبى را به صبح نمی‌رساند، مگر آن‌که او را گرفتار بیماری‌اى در بدنش، یا مصیبتى در خانواده‌اش، یا مالش، یا مصیبتى از مصیبت‌هاى دنیا می‌کند، تا او را بر اینها پاداش دهد».[2]
3. رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود: خداى عزّ و جلّ می‌فرماید: «هر بنده‌اى را که بخواهم وارد بهشت کنم بدنش را بیمار سازم، اگر به اندازه کفّاره گناهش بود، و گرنه گرفتار تنگى معیشتش می‌کنم، اگر این کار کفّاره گناهانش باشد، و گرنه مرگش را دشوار گردانم تا بدون گناه نزد من آید، سپس او را وارد بهشت کنم. و هر بنده‌اى را که بخواهم داخل دوزخ نمایم، بدنش را سالم گردانم، اگر بدان سبب آنچه از من خواهد کامل شود [حسابش پاک گردد]، و گرنه از ترس سلطه‌گر آسوده‌اش گردانم، اگر خواسته‌هایش از من به اتمام رسد [راحت شود]، و گرنه مرگش را آسان کنم تا نزد من آید، در حالی‌که هیچ کردار نیکى برایش نباشد، سپس او را به دوزخ برم».[3]
4. امام صادق( علیه السلام ) فرمود: «هیچ تب، نکبت، سردرد و بیماری‌اى پیش نمی‌آید مگر از گناه، چنان‌که خداوند می‌فرماید: "هر مصیبتى که به سرتان آید از اعمالى است که کسب کرده‌اید و تازه خداوند از بسیارى از آنها صرف نظر می‌کند"[4] و آنچه خدا می‌بخشد و ندیده می‌گیرد بیشتر است از آنچه را که بدان انتقام می‌کشد».[5]
[1]. ابن همام اسکافى، محمد بن همام بن سهیل‏، التمحیص، ص 31، قم، مدرسة الإمام المهدى(عج)‏، چاپ اول‏، 1404ق.
[2]. طبرسی، علی بن حسن، مشکاة الأنوار فی غرر الأخبار، ص 293، نجف، المکتبة الحیدریة، چاپ دوم‏، 1385ق.
[3]. همان، ص 291.
[4]. شوری، 29.
[5]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، ج ‏2، ص 269، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.

آیات مرتبط

سوره البقرة (271) : إِنْ تُبْدُوا الصَّدَقَاتِ فَنِعِمَّا هِيَ ۖ وَإِنْ تُخْفُوهَا وَتُؤْتُوهَا الْفُقَرَاءَ فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ ۚ وَيُكَفِّرُ عَنْكُمْ مِنْ سَيِّئَاتِكُمْ ۗ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرٌ
سوره آل عمران (195) : فَاسْتَجَابَ لَهُمْ رَبُّهُمْ أَنِّي لَا أُضِيعُ عَمَلَ عَامِلٍ مِنْكُمْ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثَىٰ ۖ بَعْضُكُمْ مِنْ بَعْضٍ ۖ فَالَّذِينَ هَاجَرُوا وَأُخْرِجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ وَأُوذُوا فِي سَبِيلِي وَقَاتَلُوا وَقُتِلُوا لَأُكَفِّرَنَّ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَلَأُدْخِلَنَّهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ثَوَابًا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ ۗ وَاللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الثَّوَابِ
سوره النساء (31) : إِنْ تَجْتَنِبُوا كَبَائِرَ مَا تُنْهَوْنَ عَنْهُ نُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَنُدْخِلْكُمْ مُدْخَلًا كَرِيمًا
سوره المائدة (12) : وَلَقَدْ أَخَذَ اللَّهُ مِيثَاقَ بَنِي إِسْرَائِيلَ وَبَعَثْنَا مِنْهُمُ اثْنَيْ عَشَرَ نَقِيبًا ۖ وَقَالَ اللَّهُ إِنِّي مَعَكُمْ ۖ لَئِنْ أَقَمْتُمُ الصَّلَاةَ وَآتَيْتُمُ الزَّكَاةَ وَآمَنْتُمْ بِرُسُلِي وَعَزَّرْتُمُوهُمْ وَأَقْرَضْتُمُ اللَّهَ قَرْضًا حَسَنًا لَأُكَفِّرَنَّ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَلَأُدْخِلَنَّكُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ ۚ فَمَنْ كَفَرَ بَعْدَ ذَٰلِكَ مِنْكُمْ فَقَدْ ضَلَّ سَوَاءَ السَّبِيلِ
سوره المائدة (65) : وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْكِتَابِ آمَنُوا وَاتَّقَوْا لَكَفَّرْنَا عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَلَأَدْخَلْنَاهُمْ جَنَّاتِ النَّعِيمِ

T