آیا در اسلام روزه‌ای با عنوان «روزه کلّه گنجشکی» برای کودکان داریم، و آیا چنین روزه‌ای بدعت نیست؟!

شیعه نیوز:
پرسش
آیا روزه «کلّه گنجشکی» بدعت نیست؟!
پاسخ اجمالی
امروزه «روزه کله گنجشکی» به روزه‌ای گفته می‌شود که کودکان مانند بزرگ‌سالان، به صورت تمرینی سحر و افطار می‌خوردند و نیت روزه می‌کنند، با این تفاوت که در میانه روز اندکی غذا و یا آب خورده تا گرسنگی و تشنگی به آنان آسیب نرساند.
در ارتباط با دیدگاه اسلام نسبت به چنین روزه‌ای باید گفت؛ اگرچه در منابع اسلامی، اصطلاحی که معادل «کله گنجشکی» باشد برای این روزه تمرینی وجود ندارد، اما روایاتی وجود دارد که همین شیوه روزه گرفتن تمرینی را برای کودکان توصیه می‌کند؛ از این‌رو می‌توان گفت که «روزه کله گنجشگی» - صرف نظر از نامش - نه تنها بدعت نیست، بلکه مورد تأیید دین اسلام است.
بر اساس روایتی که در منابع معتبر وجود دارد، برای تمرین و عادت دادن کودکان به گرفتن روزه، می‌توان آنها را تشویق کرد تا به مقدار توان خود روزه گرفته و هرگاه احساس ضعف کردند، افطار کنند:
«عَنْ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ عَنْ أَبِیهِ ع قَالَ: إِنَّا نَأْمُرُ صِبْیَانَنَا بِالصَّلَاةِ إِذَا کَانُوا بَنِی خَمْسِ سِنِینَ فَمُرُوا صِبْیَانَکُمْ بِالصَّلَاةِ إِذَا کَانُوا بَنِی سَبْعِ سِنِینَ وَ نَحْنُ نَأْمُرُ صِبْیَانَنَا بِالصَّوْمِ إِذَا کَانُوا بَنِی سَبْعِ سِنِینَ بِمَا أَطَاقُوا مِنْ صِیَامِ الْیَوْمِ إِنْ کَانَ إِلَى نِصْفِ النَّهَارِ أَوْ أَکْثَرَ مِنْ ذَلِکَ أَوْ أَقَلَّ فَإِذَا غَلَبَهُمُ الْعَطَشُ وَ الْغَرَثُ‏ أَفْطَرُوا حَتَّى یَتَعَوَّدُوا الصَّوْمَ وَ یُطِیقُوهُ فَمُرُوا صِبْیَانَکُمْ إِذَا کَانُوا بَنِی تِسْعِ سِنِینَ بِالصَّوْمِ مَا اسْتَطَاعُوا مِنْ صِیَامِ الْیَوْمِ فَإِذَا غَلَبَهُمُ الْعَطَشُ أَفْطَرُوا».[1]
امام صادق( علیه السلام ) از پدرشان امام باقر( علیه السلام ) نقل می‌کنند: ما از کودکان پنج ساله خود می‌خواهیم تا نماز بخوانند و شما(شیعیان) از کودکان هفت ساله خود بخواهید تا نماز بخوانند. و همین‌طور هنگامی که کودکان ما هفت ساله شدند، به آنان توصیه می‌کنیم که تا حد توان خود و تا نیمه روز و یا اندکی کمتر و بیشتر روزه بگیرند و هرگاه که تشنگی و گرسنگی به آنان فشار آورد، روزه‌ خود را باز کنند، تا کودکان به گرفتن روزه کامل عادت کرده و توانشان افزایش یابد. شما(شیعیان) نیز فرزندان خود را از نه سالگی عادت دهید که این‌گونه روزه بگیرند و هرگاه تشنگی آنها را بی‌تاب نمود، روزه خود را باز کنند.

[1]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج 3، ص 409، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ چهارم، 1407ق.
آیات مرتبط

سوره البقرة (183) : يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ

T