سیاست‌های دولت فدرال آلمان در قبال مسلمانان

به گزارش «شیعه نیوز»، مارکوس کربر، معاون وزیر کشور آلمان برای مسلمانان این کشور چهره‌ای شناخته شده است. فردی که ۱۳ سال پیش، کنفرانس اسلامی آلمان را زیر نظر وولفگانگ شویبله، وزیر کشور وقت راه‌اندازی کرد. او سال گذشته نیز در خلال چهارمین دوره کنفرانس اسلامی، ایده وضع مالیات بر مساجد را مطرح کرد. به اعتقاد او، این امر، برای سازگار ساختن فعالیت مساجد و انجمن‌های اسلامی با قوانین آلمان تعیین کننده است. کربر به تازگی در مصاحبه‌ای با آژانس خبری کاتولیک، درباره برنامه‌های دولت فدرال پیرامون آموزش امامان، اسلام آلمانی و مالیات مساجد صحبت کرده است که در ادامه می‌خوانید:

زی‌هوفر، وزیر کشور به تازگی درباره اسلام آلمانی صحبت کرده است. این اسلام دقیقاً به چه معناست؟

ما در آلمان به اسلامی نیاز داریم که بسته نیست، می‌تواند با هنجارها و ارزش‌های آلمان هماهنگ شود و به ادغام مسلمانان در جامعه کمک کند. اسلام آلمانی به مسلمانان کمک می‌کند تا آلمان را کشور خود بدانند و ارزش‌های این کشور را مغایر با عقاید خود نبینند. ما با راه‌اندازی کنفرانس اسلامی آلمان سعی داریم تا اسلام آلمانی را توسعه دهیم و به ادغام و پیشرفت سیاست‌های اجتماعی جامعه کمک کنیم.

سیاست‌های مذهبی دولت فدرال در قبال مسلمانان چیست؟

سیاست فعلی ما، آموزش کارمندان مساجد است. ما به واعظان، امامان و معلمان دینی نیاز داریم که در آلمان آموزش دیده باشند. در غیر این صورت، سازمان‌ها و انجمن‌های اسلامی مجبور می‌شوند، همچنان امامان مساجد را از خارج از آلمان استخدام کنند و این امر در کار ادغام مشکل ایجاد می‌کند. از سوی دیگر، تعیین مقررات دولتی برای آموزش امامان با اصل آزادی مذهبی که در قانون اساسی آلمان وجود دارد، مغایر است. به همین دلیل، ما سعی داریم تا از طریق کنفرانس اسلامی، انجمن‌ها و سازمان‌های اسلامی را ترغیب کنیم تا آموزش کارمندان خود را در آلمان انجام دهند. در همین ارتباط، در ماه ژوئن امسال، نشستی تخصصی در هانوفر برگزار شد.

یکی از بزرگ‌ترین سازمان‌های اسلامی در آلمان، اتحادیه ترکی-اسلامی دیتیب است. این اتحادیه تاکنون تمام کارمندان خود را زیر نظر سازمان دیانت ترکیه آموزش داده است و به نظر نمی‌رسد، دولت ترکیه تمایلی به آموزش امامان مساجد در آلمان داشته باشد.

در اتحادیه ترکی- اسلامی دیتیب، اتفاقات جدیدی رخ داده است. من در ماه فوریه سال جاری با دو نماینده از دیتیب و همچنین رئیس سازمان دیانت ترکیه ملاقات داشتم و درباره آموزش امامان صحبت کردم. همچنین ملاقاتی با مشاور اردوغان، رئیس‌جمهور ترکیه داشتم. باور من این است که آنها متوجه نگرانی‌های ما شده‌اند. این اتحادیه در ماه ژانویه سال آینده اولین سمینار امامان را در ایفل برگزار می‌کند. به اعتقاد من، این قدم بزرگی است. من در سال آینده سخنرانی‌های بیشتری در مغرب و بالکان درباره آموزش امامان خواهم داشت. جدا شدن مسلمانان اروپا از کشورهای مبدا خود، ساده نیست و نیاز به زمان دارد.

در حال‌حاضر چندین مؤسسه الهیات اسلامی در دانشگاه‌های آلمان راه‌اندازی شده است. به نظر شما چرا هنوز مشکل کمبود امامان مساجد حل نشده است؟

زیرا دستمزد امامان مساجد کم است و به همین دلیل اکثر فارغ‌التحصیلان ترجیح می‌دهند در بخش آموزش یا خدمات عمومی مشغول به کار شوند. ما باید به فکر تقویت انجمن‌ها باشیم تا آنها کمتر به کشورهای مبدا وابسته باشند. اگر تعداد اعضای انجمن‌های اسلامی کافی باشند، مالیات مساجد می‌تواند مثمرثمر باشد. البته همان‌طور که پیش‌تر گفتم، دولت نمی‌تواند به صورت مستقیم در کار انجمن‌های مذهبی دخالت کند. با این وجود، ما سعی می‌کنیم تا راه‌حلی برای تأمین هزینه انجمن‌ها پیدا کنیم. این کار در راستای سیاست‌های ادغام انجام می‌شود.

تا به حال، در راستای سیاست‌های ادغام چه فعالیت‌هایی انجام داده‌اید؟

ما در ماه نوامبر تصمیم گرفتیم تا پروژه آزمایشی “مساجد برای ادغام” را راه‌اندازی کنیم و مبلغ ۷ میلیون یورو به مساجدی اختصاص دهیم که در ادغام اجتماعی مشارکت دارند. این بودجه در مرحله اول به ۵۰ مسجدی اهدا می‌شود که تا سال ۲۰۲۲ در حوزه ادغام اجتماعی در ایالت‌های مختلف آلمان فعالیت می‌کنند. پروژه آزمایشی “مساجد برای ادغام” از سوی اداره فدرال مهاجرت و پناهندگی (بامف) سازماندهی می‌شود. در این پروژه، بنیاد کودکان و نوجوانان آلمان، مؤسسه گوته، بنیاد اوتو بنیکه و اتحادیه سازمان‌های رفاه اجتماعی آلمان حضور دارند. به اعتقاد ما، این کار باعث ایجاد ارتباط بیشتر میان مساجد و شهروندان محلات می‌شود. همچنین در خلال این پروژه، امکان فعالیت‌های اجتماعی بیشتر برای مسلمانان فراهم خواهد شد.

این مساجد بر اساس چه معیارهایی انتخاب می‌شوند؟

هر کدام از مساجد که در راستای اجرای پروژه‌های مربوط به کارهای اجتماعی، برگزاری جلسات مشاوره و همچنین ایجاد ارتباطات بیشتر میان ساکنان یک محله فعالیت کنند، واجد دریافت این کمک مالی خواهند بود. البته ما باید مطمئن شویم که فعالیت این مساجد، مغایرتی با قانون اساسی آلمان ندارد.

سیاست‌های اجتماعی دولت فدرال در قبال مسلمانان چیست؟

دولت آلمان نگران است که ارزش‌های اسلامی جایگزین قانون اساسی کشور شود و ما می‌خواهیم مسئولان جوامع اسلامی در آلمان، متوجه این امر باشند. در این راستا، کنفرانس اسلامی آلمان، امسال کارگاه‌های آموزشی برای ارتباط بیشتر میان مسلمانان محافظه‌کار و لیبرال و همچنین توسعه اسلام منطبق بر ارزش‌های آلمانی برگزار کرد. طبیعی است که مبحث اسلام آلمانی تنش زیادی میان جوامع مسلمانان ایجاد کرده، اما ارتباط بیشتر مسلمانان می‌تواند، شرایط بهتری برای جامعه ایجاد کند.

اکثر برنامه‌های شما در کنفرانس اسلامی خلاصه می‌شود که تنها یک پنجم مسلمانان آلمان را در برمی‌گیرد، چه برنامه‌ای برای آموزش اعضای سازمان‌های اسلامی سنتی دارید؟

اکثر انجمن‌ها و مساجد در برنامه‌های کنفرانس اسلامی فعالیت دارند. این بهترین راه ارتباطی ما با اکثر سازمان‌های اسلامی است، در عین‌حال به خوبی می‌دانیم که تلاش برخی از انجمن‌ها برای ایجاد اسلامی سنتی و بسته، برای همه جامعه مشکل ایجاد می‌کند. من امیدوارم؛ روزی برسد که همه انجمن‌های اسلامی به ارزش‌های آلمانی نزدیک شوند. حتی اگر این امر ۱۰ سال یا حتی بیشتر طول بکشد.

از سال ۲۰۱۵، مسلمانان زیادی وارد آلمان شده‌اند و بسیاری از آنها از اعضای انجمن‌های اسلامی محافظه‌کار هستند. این امر باعث ترویج اسلام‌گرایی در آلمان نمی‌شود؟

در آن زمان، بسیاری از انجمن‌ها و سازمان‌های اسلامی به ادغام مسلمانان تازه‌وارد در آلمان کمک کردند. طبیعی است که الگوهای زندگی، دیدگاه‌ها و گرایش مذهبی بسیاری از مهاجران و پناهجویان تازه‌وارد با شهروندان آلمان و حتی مسلمانانی که در این کشور بزرگ شده‌اند، تفاوت بسیاری دارد. با این وجود، مسئولان سازمان‌های اسلامی، مسئولیت خود را در امر ادغام و ارتقا نظم اجتماعی درک کرده‌اند. بنابراین من فکر نمی‌کنم که ورود مهاجران باعث ترویج اسلام‌گرایی در آلمان شود.