تنها ۲ درصد از بودجه عمومی کشور سهم فرهنگ، دین و مذهب شده است

به گزارش «شیعه نیوز»، مدرسه علم و عمل سازمان تبلیغات اسلامی استان تهران در نشستی راهبردی، نقد، بررسی و تحلیل «فرهنگ، حوزه علمیه و تبلیغ دین در بودجه سال ۹۹» را با حضور سید احسان خاندوزی، عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی و حجت‌اله عبدالملکی، عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه امام صادق(ع) با حضور علاقه‌مندان به این حوزه در سالن اجتماعات این سازمان مورد بررسی قرار داد.

طبیبی، مدیر مدرسه علم و عمل یکی از اهداف تأسیس این مدرسه را تقویت ارتباط سازمان تبلیغات با طلاب عنوان کرد و افزود: برای این منظور یک سری برنامه‌های راهبردی، تبلیغی و تبیینی در دستور کار این مدرسه قرار دارد و سعی داریم با مهارت آموزی تخصصی طلاب در این مسیر گام‌هایی برداریم. موضوع بودجه در این ماه‌های سال یکی از موضوعات مهمی است که معمولاً در فضای رسانه‌ای و مجازی یک سری شبهاتی درباره آن مطرح می‌شود و همیشه حرف و حدیث‌هایی درباره بودجه فرهنگ شکل می‌گیرد؛ لذا در نشستی سعی داریم به این شبهات با حضور کارشناسان پاسخ دهیم.

احسان خاندوزی در این خصوص گفت: بودجه در واقع عملیاتی‌ترین سند سیاست‌گذاری سالانه کشور محسوب می‌شود. فارغ از اینکه چه اتفاقی درباره درآمد و هزینه‌های دولت رخ می‌دهد، ما می‌توانیم از خلال سطوح لایحه بودجه و از آن بخش سفید نانوشته استنباط کنیم که چه جهت‌گیری‌هایی دولت در سال آینده درباره نحوه مواجهه با بخش‌های مختلف و اینکه توازن و سمت و سوی اقتصاد به چه سمتی خواهد بود، همه خودش را در دل سند بودجه نشان خواهد داد.

عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در ادامه گفت: در بودجه سال آینده و حتی امسال و سال‌های گذشته، به روایت اعداد و آمار، سهم بودجه فرهنگ با توجه به اندازه اهمیت آن، عدد ناچیزی است. به عبارت دیگر، اگر فقط بودجه عمومی دولت را بدون درنظر گرفتن بودجه شرکت‌های دولتی در نظر بگیریم، از مجموع بودجه عمومی دولت، حدود ۲ درصد آن به امور فرهنگ، تربیت بدنی و گردشگری اختصاص پیدا می‌کند که در ذیل آن ده فصل وجود دارد؛ در سال ۹۹ چیزی حدود ۹.۵ هزار میلیارد تومان، سهم بودجه‌ای است که دولت برای بخش فرهنگ، تربیت بدنی و گردشگری اختصاص داده است. البته این عدد به صورت مستقیم به این بخش اختصاص داده شده است و در بخش‌های دیگر بودجه اعداد و ارقامی به صورت غیرمستقیم، برای بخش فرهنگ دیده شده است.

وی تصریح کرد: قرار است این ۹.۵ هزار میلیارد تومان در بخش‌های فرهنگ و هنر، دین و مذهب، تحقیق و توسعه امور فرهنگی، گردشگری، میراث فرهنگی، رسانه، ورزش، صنایع دستی و ... دیده شود. از بین این ده بخش، ۲۰ درصد به دین و مذهب، ۲۲ درصد برای حوزه فرهنگ و هنر و مابقی بودجه به سایر فصل‌ها اختصاص دارد. یعنی بخش «دین و مذهب» ۲۰ درصد از دو درصد کل بودجه عمومی کشور است.

خاندوزی ادامه داد: بودجه‌هایی مثل عمران، فرهنگ و تحقیقات و پژوهش در سند بودجه جزء سرفصل‌های به اصطلاح قابل اجتناب به شمار می‌آیند؛ یعنی در زمان کسری بودجه، می‌توان از کل رقم اختصاص داده شده به آن صرف نظر کرد و مقداری از آن را صرف امور کسری بودجه اختصاص داد و چون کماکان مقداری از درآمد‌های دولت به نفت وابسته است، در صورت کاهش این درآمدها، بخش‌هایی نظیر فرهنگ در ردیف اولین کاهش‌ها قرار خواهد گرفت و با مطالعه لایحه بودجه در سال ۹۹ نیز به نظر می‌رسد همین روند ادامه پیدا خواهد کرد.

خاندوزی در خصوص حذف جدول ۱۷ گفت: قبلاً در سند بودجه یک جدول ۱۷ وجود داشت که بودجه بسیاری از نهاد‌های دینی و مذهبی و فرهنگ و هنر ذیل آن قرار داشت. این جدول از بودجه حذف شده و در دل سایر نهاد‌ها تعریف شده است. مثلاً در کنار بودجه سال آینده سازمان تبلیغات که ۲۰۰ میلیارد تومان اختصاص داده شده، یک سری نهاد‌های دیگر وجود دارد و یک طبقه‌بندی جدیدی در بین نهاد‌های مذهبی و دینی صورت گرفته که یک سری از آن‌ها ذیل وزارت ارشاد، یک سری از آن‌ها زیر مجموعه سازمان تبلیغات و به اصطلاح تفکیک نهاد‌های سیاست‌گذار از نهاد‌های اجراکننده صورت گرفته است؛ و خلاصه اینکه در سال آینده، بودجه اکثر نهاد‌های دینی و مذهبی کاهش پیدا کرده و در مواردی ثابت بوده و در اندک نهاد‌هایی افزایش داشته است.

در ادامه حجت‌اله عبدالملکی، عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) توضیح داد که در واقع بین بودجه فرهنگ و دستگاه‌های فرهنگی باید تمایز قائل شد. بودجه دستگاه‌های فرهنگی برای خود آن دستگاه هزینه می‌شود که اصلاً ممکن است صرف کار فرهنگی هم نشود، ولی بودجه فرهنگی گا‌ه در دستگاه‌های غیرفرهنگی هم ارائه می‌شود و کار فرهنگی نیز اتفاقاً آنجا انجام می‌شود. علاوه بر اینکه بودجه دستگاه‌های فرهنگی عمدتاً به عنوان اجتناب‌پذیر و درجه دو مطرح می‌شود، در داخل خود دستگاه‌های عادی هم بودجه فرهنگی عمدتاً اجتناب‌پذیر درنظر گرفته می‌شود.

عضو هیئت علمی دانشگاه امام صادق(ع) افزود: نکته بعد درباره اولویت‌بندی هزینه‌هاست. گاهی یک سری از بودجه‌ها را اگر ندهیم و یک سری اعتراض بکنند، آن را اجتناب‌ناپذیر در نظر می‌گیریم، و یک سری از بودجه‌ها را که اگر اختصاص ندهیم، اعتراضی به دنبال ندارد، ولی در عوض لطمه بیشتری مواجه آن است، اجتناب‌پذیر معرفی می‌کنیم. مثلاً حقوق و دستمزد را جزء اجتناب‌ناپذیر‌ها در نظر می‌گیریم، ولی بودجه فلان نهاد فرهنگی یا کمیته امداد را اجتناب‌پذیر می‌گیریم، چون هیچ وقت این قشر، دولت را دچار چالش‌های جدی نمی‌کنند.

وی ادامه داد: در نگاه کلان بودجه و هرکسی که قصد مطالبه‌گری برای افزایش بودجه فرهنگی کشور دارد، باید بخشی از برنامه‌های خود را صرف ورود به بخش‌های درآمدی کشور کند. یکی از این بخش‌ها مربوط به بودجه شرکت‌های دولتی و موسسات اقتصادی مربوط به دولت است. میزان درآمد آن‌ها باید به خزانه کل تزریق و خرج بودجه عمومی کشور شود. مقدار واریزی آن‌ها به خزانه به دو درصد درآمد آن‌ها هم نمی‌رسد. واقعاً نمی‌شود یک درصد از هزینه‌های این شرکت‌ها و موسسات دولتی صرفه جویی شود؛ یعنی عددی برابر ۱۴ هزار میلیارد تومان و مطمئنا با این رقم خیلی کار‌ها می‌شود انجام داد. یادمان باشد کل بودجه فرهنگی کشور ۹.۵ هزار میلیارد تومان تعیین شده است.