شیعه شناسی / چهارده معصوم

آیا امام هادی( علیه السلام ) فرزندی به نام سید محمد داشته‌اند؟ آیا امروزه ساداتی هستند که نسبشان به سید محمد برسد؟

کد خبر: ۲۰۸۱۸۰

۰۹:۴۸ - ۲۶ آذر ۱۳۹۸

شیعه نیوز:
پرسش
آیا امام هادی( علیه السلام ) فرزندی به نام سید محمد داشتند؟ آیا امام زاده‌های در ایران نسلشان به سیدمحمد می‌رسند؟ و اگر می‌رسند آرامگاه ایشان در کجا هست؟ و آیا سادات نسلشان به این سید می‌رسند و اگر می‌رسند در کدام شهرها و یا کشورها زندگی می‌کنند؟
پاسخ اجمالی

مشهور آن است که نسل امام هادی( علیه السلام ) از دو فرزند ایشان؛ یعنی امام حسن عسکری( علیه السلام ) و پسر دیگرشان، جعفر؛ معروف به جعفر کذّاب است و برای جناب سید محمد فرزندی ذکر نشده است. مرقد جناب سید محمد در منطقه «بلد» در نزدیکی سامراء واقع شده و به عنوان یکی از امامزادگان جلیل‌القدر، مورد احترام است.
پاسخ تفصیلی

بر اساس آنچه در بیشتر کتاب‌های انساب و تاریخ امامان معصوم( علیه السلام ) آمده است، امام هادی( علیه السلام ) دارای این فرزندان بودند: امام حسن عسکری( علیه السلام )، حسین، محمد، جعفر و دختری به نام عالیه.[1]

جناب سید محمد یکی از فرزندان امام هادی( علیه السلام ) است که کنیه‌ی ایشان ابوجعفر می‌باشد. وی در میان فرزندان امام هادی( علیه السلام ) از چنان جایگاهی برخوردار بود که گمان می‌رفت، امام یازدهم باشد.[2] شیعیان زیادی بودند که به محضر امام هادی( علیه السلام ) شرفیاب می‌شدند و گمان می‌کردند که جناب ابوجعفر امام بعدی است. علی بن عمرو نوفلی می‌گوید: خدمت امام هادی بودم که فرزندشان ابوجعفر آمد، از ایشان پرسیدم: فدایتان شوم آیا ایشان بعد از شما صاحب(امام) ماست؟ حضرت فرمودند: نه، فرزندم حسن امام بعد من است.[3]

یکی دیگر از اصحاب امام هادی( علیه السلام ) که از سامراء دور بود، می‌گوید: (چون گمان می‌کردیم ابوجعفر امام بعدی است) وقتی ابوجعفر وفات کرد مضطرب شده و نامه‌ای به امام هادی( علیه السلام ) نوشته و قصد داشتم دربارۀ امام بعد از ایشان بپرسم، ولی(به خاطر احساس وجوب تقیّه در این مورد) ترسیدم و سؤال نکردم و از امام درخواست دعا کردم. امام( علیه السلام ) در پایان جواب نامه نوشتند: تو می‌خواستی از جانشین من بعد از وفات ابوجعفر بپرسی، غمگین نباش خداوند هیچ قومی را بعد از هدایتشان گمراه نمی‌کند، امام بعد از من، ابو محمد(امام حسن عسکری) است.[4]

در برخی از منابع چنین آمده است که جناب سید محمد قصد جهاد داشت و به سمت حجاز در حرکت بود که در منطقه‌ای در عراق به نام «بلد» وفات کرد. قبر ایشان مزاری شد که مورد احترام شیعیان و اهل سنت قرار گرفت.[5]

مشهور آن است که نسل امام هادی( علیه السلام ) از دو فرزند ایشان؛ یعنی امام حسن عسکری( علیه السلام ) و پسر دیگرشان، جعفر؛ معروف به جعفر کذّاب است و برای جناب سید محمد فرزندی ذکر نشده است.[6] اما شیخ عباس قمی(ره) از قول برخی چنین می‌گوید:

از اولاد سیّد محمّد، شمس الدّین محمّد بن علىّ بن محمّد بن حسین بن محمّد بن علىّ بن محمّد بن امام هادی ( علیه السلام ) است که مشهور به میر سلطان بخارى می‌باشد. (یعنی جناب سید محمد فرزندی داشته به نام علی).

میر سلطان بخاری در بخارا بوده و پس از بخارا به بلاد روم رفته و در شهر بروسا ساکن شد و همان‌جا هم در سال 832 یا 833 فوت نمود. و (گویا) قبرش در آن‌جا مشهور است، می‌گویند فرزندان جناب سید محمد و ادامه‌ی نسل ایشان، از همین شمس الدین بخارایی است.[7]

[1]. در اسم دختر ایشان اختلاف است، شیخ مفید اسم ایشان را عائشه ثبت کرده ولی علمایی مانند مرحوم طبرسی اسم ایشان را عالیه نوشته اند. نک: شیخ مفید، الإرشاد، ج ‏2، ص312، انتشارات کنگرۀ شیخ مفید، قم، 1413ق؛ طبرسی، فضل بن حسن، اعلام الوری، ج 2، ص 127، آل البیت، قم، 1417ق.

[2]. قمی، شیخ عباس، منتهی الآمال، ج 3، ص 1891، دلیل ما، قم، 1379ش.

[3]. الإرشاد، ج 2، ص 314.

[4]. شیخ طوسی، کتاب الغیبة، محقق و مصحح: تهرانی، عباد الله، ناصح، علی احمد، ص 201، دار المعارف الإسلامیة، قم، چاپ اول، 1411ق.

[5]. خزعلی، ابوالقاسم، موسوعة الامام الهادی( علیه السلام )، ج 1، ص 61، مؤسسه ولی عصر، قم، 1424ق.

[6]. همان، ص 55.

[7]. منتهی الآمال، ج 3، ص 1893.