آیا عائشه در طول زندگانی خود با امام علی( علیه السلام ) دشمنی می‌کرد؟

شیعه نیوز:
پرسش
در منابع شیعه روایاتی را نقل کرده‌‌اند که در آنها آمده است: عائشه با علی بن ابی طالب دشمن بود. و به دشمنانش پول می‌‌داد. و حفصه و عائشه پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) را مسموم کردند. آیا این روایات صحیح هستند؟
پاسخ اجمالی
با جست‌وجو در منابع روایی شیعه و اهل سنت چیزی در مورد پول دادن عائشه به دشمنان امام علی( علیه السلام ) یافت نشد. اما درباره خصومت و درگیری عائشه با امام علی( علیه السلام )؛ از زبان خود عائشه در منابع اهل سنت روایاتی نقل شده است و در کتاب‌های شیعیان هم اگر چیزی نقل شده با استناد به منابع اهل سنت می‌باشد. دیدگاه شیعه درباره عائشه چندان مساعد نیست و این به دلیل رفتار و اعمالى است که در زمان پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) و بعد از ایشان به خصوص در زمان خلافت امیرالمؤمنین على( علیه السلام ) از او دیده شده است. از جمله مطالبى که عموم دانشمندان شیعه و اهل سنت از عائشه نقل کرده‌اند، این است که او همواره از امام علی( علیه السلام ) بد می‌گفت و از او به نیکی یاد نمی‌کرد و دل‌خوشی نداشت، که در این‌جا برخی از این گفته‌ها آورده می‌شود:
1. عبید الله بن عبد الله بن عتبة بن مسعود از عائشه نقل می‌کند؛ وقتی پیامبر در حال بیمارى در خانه عائشه بود، در میان دو تن از کسان خویش که یکی‌شان فضل بن عباس بود و یک مرد دیگر برون آمد. عبید الله بعداً این حدیث را براى ابن عباس نقل کرد و او گفت: آیا می‌دانى آن مرد دیگر که بود؟ و وقتی جواب منفى عبید الله را شنید گفت: «آن مرد على بن ابی‌طالب بود»،[1] ولى عائشه نمى‏توانست درباره على( علیه السلام ) خیرى به زبان آرد و از او به نیکی یاد کند.[2]
2. هنگامی که خبر شهادت امام على( علیه السلام ) به مدینه رسید، همین که عائشه از آن آگاه شد شادى کرد و به عنوان تمثیل اشعاری را می‌خواند.[3] در حالی‌که طبق نقل خود اهل سنت امام علی( علیه السلام ) جزو «عشره مبشّره» بود.[4] و نباید عائشه این‌گونه اظهار نظر و رفتار می‌نمود.
و روایت‌های دیگری که در منابع اهل سنت نقل شده است و این نقل‌ها منحصر در منابع شیعه نیست تا اشکال شود که چرا شیعه این مطالب را درباره عایشه نقل می‌کند؟!
به علاوه؛ اگر به این دسته از روایات توجه شود؛ سرچشمه اصلى نقل این مطالب خود عائشه است که در نتیجه، این سخنان او نقل مجالس شده و خصومت و درگیری خود با امام علی( علیه السلام ) را با این سخنان میان مردم پخش کرد. همان‌طور که شیخ مفید در ذیل این دسته از روایات، می‌گوید: «این خود تصریح عائشه است‏ که در مورد دشمنى و خشم خود نسبت به على اظهار می‌کند و حال آن‌که بر فرض صحت این ادعاها، امام على( علیه السلام ) چیزى جز خیرخواهى براى خدا و رسول خدا و کوشش در راه اجراى فرمان رسول خدا و شتاب براى فرمانبردارى انجام نمی‌داد».[5]
درباره نقل‌های مربوط به حفصه و عایشه نمایه‌های زیر را مطالعه کنید:
«بررسی روایت شأن نزول آیات ابتدایی سوره تحریم»، سؤال 28323
«اعتقادات شیعه دربارۀ عائشه»، سؤال 4523
«عایشه و جنگ جمل»، سؤال 4904
«داستان افک، آیات 23 تا 26 سوره نور»، سؤال 22148

[1]. بیهقی، ابو بکر احمد بن حسین، دلائل النبوة و معرفة أحوال صاحب الشریعة، تحقیق: قلعجی، عبد المعطی، ج ‏7، ص191، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، 1405ق؛ ابن سعد کاتب واقدی، محمد بن سعد‏، الطبقات الکبری‏، تحقیق: عطا، محمد عبد القادر، ج ‏2، ص 169، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، 1410ق؛ مقریزی، تقی الدین‏، امتاع الأسماع بما للنبی من الأحوال و الأموال و الحفدة و المتاع‏، تحقیق: نمیسی، محمد عبد الحمید، ج ‏14، ص 438، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، 1420ق.
[2]. شیبانی، أبو عبد الله أحمد بن محمد، مسند احمد، تحقیق: الأرنؤوط، شعیب، مرشد، عادل و دیگران، اشراف: ترکی، عبد الله بن عبد المحسن، ج 40، ص 67، مؤسسة الرسالة، بیروت، چاپ اول، 1421ق؛ ابن حجر عسقلانی، أحمد بن علی، فتح الباری شرح صحیح البخاری، ج 2، ص 156، دار المعرفة، بیروت، 1379ق؛ شیخ مفید، الجمل و النصرة لسید العترة فی حرب البصرة، محقق و مصحح: میرشریفی، علی، ص 158، کنگره شیخ مفید، قم، چاپ اول، 1413ق.
[3]. ر.ک: طبری، أبو جعفر محمد بن جریر، تاریخ الامم و الملوک(تاریخ طبری)، تحقیق: ابراهیم، محمد أبو الفضل، ج ‏5، ص150، دار التراث، بیروت، چاپ دوم، 1387ق؛ مسکویه رازى، ابوعلی، تجارب الأمم، تحقیق: امامى، ابو القاسم، سروش، تهران، چاپ دوم، 1379ش؛ ابوسعد آبی، منصور بن حسین، نثر الدر فی المحاضرات، محقق: محفوط، خالد عبد الغنی، ج 4، ص 17، دار الکتب العلمیة، بیروت، چاپ اول، 1424ق.
[4]. ر.ک: بررسی روایت «بشارت بهشت به ده نفر از صحابه پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم )»، سؤال 38389.
[5]. الجمل و النصرة لسید العترة فی حرب البصرة، ص 158.

T