تلاش طراح لوگوی حلال برای عینیت‌بخشی به آیات قرآن

به گزارش «شیعه نیوز»،ایرج خزایی جزء هنرمندانی است که عرصه گرافیک قرآنی را برای خود انتخاب کرده‌، زمینه‌ای که فعالیت در آن پرمحتوا اما دشوار است. او تلاش کرده مفاهیم قرآنی را با تصاویر عینیت بخشد و شاید کمتر هنرمندی جسارت ورود به این عرصه را داشته باشد. به همین جهت با او به گفت‌وگو نشسته‌ایم که مشروح آن در ادامه از نظر می‌گذرد.

این هنرمند گرافیک قرآنی در گفت‌وگو با ایکنا درباره چگونگی ورود به این عرصه گفت: پس از فارغ‌التحصیلی از دانشگاه تهران در رشته کارشناسی گرافیک، برای ادامه تحصیل در سال ۱۳۸۶ به مالزی رفتم و در دانشگاه UITM مالزی در رشته گرافیک ادامه تحصیل دادم. این کشور مهد هنر نیست. البته از واقعیت هنری هم دور نیست و با وجود اینکه رشته معماری نخوانده بودم، سبک بنا‌های مساجد آنجا مرا جذب کرد.

وی افزود: در ابتدا به این فکر افتادم که بیشتر خط کتیبه‌های مساجد به گونه‌ای نوشته شده که قابل خواندن نیست و باید آیات قرآن گویاتر برای مخاطبان انتقال یابد. مثلاً گل و بلبل که یک موتیف است، این خط نیز همانند یک موتیف (الگو و نقش‌مایه) می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد و به صورت نرم‌افزاری طراحی شود.

طراحی لوگوی جهانی حلال

خزایی ادامه داد: در گام بعد، تز فوق لیسانسم را که درباره لوگوی حلال بود، آماده کردم. فقط در دو کشور ایران و عربستان لوگوی حلال وجود ندارد، چون همه چیز در آن‌ها حلال است. این لوگو یک استاندارد جهانی است که بیانگر حلال و کیفیت مطلوب است. برای این امر لوگوی حلال کشور‌های گوناگون را جمع‌آوری کردم، برای مثال کشور استرالیا بیش از ۳۰ لوگوی حلال دارد و نتیجه این شد که یک لوگوی حلال برای همه جهان طراحی کنم. از این رو ۵ طرح برای این موضوع طراحی کردم که مؤسسه اسلامی میحاس (Mihas) آن را از من خریداری کرد.

وی در ادامه گفت: پس از آشنایی بیشتر با این مؤسسه، متوجه شدم که هر چند سال یک بار قرآن چاپ می‌کند. آن سال که قرار بود برای سال ۲۰۱۲ قرآنی را طراحی و چاپ کنند، همکاری کردم و در طرح جلد و موتیف‌هایی که برای تذهیب‌های قرآنی استفاده کردم، سعی کردم تذهیب متفاوتی طراحی کنم که در آن گلی از به نام بوگارایا، که بومی این کشور است، الگو گرفتم. طرح این گل روی اسکناس این کشور نیز چاپ شده است. بنابراین در طراحی این قرآن تذهیب‌هایی را با همین الگو طراحی کردم. طراحی من با طراحی‌های دیگر تفاوت دارد و تفاوت آن نیز این است که حتی برای طراحی اولیه از قلم و کاغذ استفاده نکردم و همه آن‌ها در نرم‌افزار فتوشاپ طراحی شد.

به‌کارگیری تذهیب ایرانی برای سرسوره‌ها

این هنرمند تصریح کرد: در جلد قرآن از خط معلی و در سرسوره‌ها از تذهیب ایرانی بهره گرفتم. البته آن‌ها پیشتر از تذهیب‌های بومی تونس استفاده می‌کردند. اغلب هنرمند‌ان این کشور در آمریکا یا انگلیس درس خوانده‌اند و آن‌هایی که در انگلیس درس خوانده‌اند بدون استثنا بر روی سبک و سیاق معماری اسلامی ایران تز دکتری ارائه داده‌اند.

وی گفت: در طراحی این قرآن برای طرح سوره‌ها به این فکر کردم که این عناوین بر چه اساسی انتخاب شده است و تاریخچه‌ای از آن‌ها جمع‌آوری کردم. باید گفت که بیشترین ارتباط در قالب کوتاهترین شکل ممکن در گرافیک رخ می‌دهد و کشورهای دنیا مانند آمریکا و ژاپن به سمت سواد بصری پیش می‌روند. اولین اتفاق در موبایل‌ها رخ داده است و همه می‌دانند یک خط ضخیم که به تدریج نازک‌تر می‌شود به معنی افزایش یا کاهش صداست. این سواد بصری است و ۲۰ سال آینده سواد بصری گستره بیشتری خواهد داشت.

خزایی گفت: علاقه بسیاری داشتم که از سواد بصری در قرآن استفاده کنم. از این رو در قالب یک پوستر با کمترین شکل ممکن داستان سوره بقره را بیان کار کردم، حتی در این طرح مکی یا مدنی بودن سوره و سجده‌دار بودن آن مشخص شده است و وقتی این طرح‌ها را به مؤسسه‌ای ارائه کردم، آن‌ها نیز استقبال کردند و در حال طراحی کل سوره‌های قرآن به صورت پوستر هستم. در این راستا از قلم و کاغذ استفاده نمی‌کنم و همه طرح‌هایم در نرم‌افزار فتوشاپ طراحی می‌شود.

وی درباره هدف خود از این کار بیان کرد: من سوره «مسد» را می‌خواندم، اما معنی آن را متوجه نمی‌شدم. با این پوسترها و تحقیقی که پیش از آن داشتم، توانستم معنی آن را در قالب یک پوستر طراحی کنم و این برای من و دیگران ایجاد شوق می‌کرد که به دنبال فهم یا اطلاعات بیشتری از این سوره باشند. در واقع این سوره‌ها براساس عنوانشان، تصویرسازی شده‌اند که ممکن است برخی معادل تصویری نداشته باشند، برای مثال در سوره کوثر از خطاطی استفاده شده و این هم طرح جدیدی است که خودم آن‌ را طراحی کرده‌ام.

خزایی گفت: یکصد و بیست اثر قرآنی ــ تصویری با هدف ایجاد درک موضوع و فهم هرچه بیشتر نام سوره‌های قرآن کریم و انگیزه‌ برای ساختار ارزشی در تمام تصاویر به شکل متنوع و پیوسته در مدت چندین سال متوالی انجام شده است. همچنین این آثار برگرفته از تفاسیر قرآنی (المیزان، مجمع البیان و نمونه) است.

وی درباره نحوه اجرا و روش کار ابراز کرد: با استفاده از نرم‌افزارهای طراحی، تنوع قلم عربی (فونت خط) با رزولوشن ۳۰۰ در اندازه ۱۰۰ در ۷۰ سانتی‌متر طراحی شده است. از دیگر خصوصیات این طرح رعایت اصول هنری و کاربردی با قابلیت‌های چاپی (کتاب - کارت‌پستال) و همچنین داشتن لایه‌های تفکیکی در تمامی طرح‌ها و قابلیت برپایی نمایشگاه قرآنی در همه کشور‌های اسلامی است.

خزایی تصریح کرد: بنا بر مطالعات علمی برای انتقال یک موضوع به مخاطب از طریق تصویر، هیچ چیز نمی‌تواند جایگزین آن شود و شرط اولیه آن دقیق بودن اطلاعات است. بنابراین تحقیقات و مطالعات بسیاری درباره هر سوره انجام شده که بیشترین تحقیق در مورد قرآن کریم است.

خزایی یادآور شد: در همه طرح‌ها اصول قرآنی و جغرافیایی منطقه مربوط به موضوع سوره رعایت شده است. به طور مثال در سوره اسراء قرار گرفتن مکه و مسجدالاقصی با استفاده از نقشه گوگل‌ مپ طراحی شده است. اکنون با یک مؤسسه قرارداد دارم و نمی‌توانم اطلاعات بیشتری بدهم. فقط به همین اکتفا می‌کنم که تاکنون که قرآن را می‌خواندیم و از این پس با سواد بصری قرآن را خواهیم دید.

منبع : ایکنا