مراد از «صدّیق» و «صدّیقین» در آیات قرآن چه افرادی هستند؟

شیعه نیوز:

پرسش
مراد از «صدّیقین» در سوره نساء چیست؟
پاسخ اجمالی
خداوند در قرآن کریم کسانی را که از خدا و رسولش اطاعت کنند، در قیامت همنشین پیامبران، صدیقین، شهدا و صالحان معرفی ‌می‌کند: «وَ مَنْ یُطِعِ اللَّهَ وَ الرَّسُولَ فَأُولئِکَ مَعَ الَّذینَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمْ مِنَ النَّبِیِّینَ وَ الصِّدِّیقینَ وَ الشُّهَداءِ وَ الصَّالِحینَ وَ حَسُنَ أُولئِکَ رَفیقاً»؛[1] و کسى که خدا و پیامبر را اطاعت کند، (در روز رستاخیز،) همنشین کسانى خواهد بود که خدا، نعمت خود را بر آنان تمام کرده، از پیامبران و صدّیقان و شهدا و صالحان و آنها رفیق‌هاى خوبى هستند.
مفسران در تفسیر «صدیقین» می‌گویند؛ کلمه «صدیقین» -به طورى که لفظ آن دلالت مى‌‏کند- مبالغه در صدق است؛ یعنى کسانى که بسیار راستگو هستند. البته این صدق تنها زبانى نیست، بلکه تنها یکى از مصادیق آن، سخنانى است که انسان مى‌‏گوید. مصداق دیگرش عمل است که اگر مطابق با زبان و ادعا بود، آن شخص در عمل نیز صادق است؛ چرا که عمل از اعتقاد درونى حکایت مى‌‏کند. انسان وقتى در حکایتش، راست مى‌‏گوید که نیت درونی خود را به طور کامل بیان کند، و چیزى از آن باقى و بدون حکایت نگذارد، چنین عملى راست و صادق است. اما اگر حکایت نکند و یا درست و کامل حکایت نکند، این عمل غیر صادق است.
همچنین سخن صدق، آن سخنى است که با واقع و خارج مطابقت داشته باشد، و چون گفتن نیز یکى از افعال است، قهراً کسى که صادق در فعل خویش است، سخن نخواهد گفت، مگر آنچه که راست بودنش را مى‌‏داند، و گفتن آن جای خودش حق است.
لذا «صدّیق» کسى است که به هیچ وجه دروغ در او راه ندارد، و چنین کسى کارى که حق بودن آن‌را نمى‌‏داند انجام نمی‌دهد، هر چند که مطابق با هواى نفسش باشد و سخنى را که راست بودن آن‌را نمى‌‏داند نمى‌‏گوید، و قهراً حتى کسى به جز حق را هم نمى‌‏بیند، او کسى است که حقایق اشیا را مى‌‏بیند، و حق مى‏گوید و حق انجام مى‏دهد.[2]

[1]. نساء، ۶۹.
[2]. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏4، ص 408، قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1417ق؛ موسوی همدانی، سید محمد باقر، ترجمه المیزان، ج ‏4، ص 651، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1374ش.
آیات مرتبط

سوره النساء (69) : وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَالرَّسُولَ فَأُولَٰئِكَ مَعَ الَّذِينَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ مِنَ النَّبِيِّينَ وَالصِّدِّيقِينَ وَالشُّهَدَاءِ وَالصَّالِحِينَ ۚ وَحَسُنَ أُولَٰئِكَ رَفِيقًا
سوره المائدة (75) : مَا الْمَسِيحُ ابْنُ مَرْيَمَ إِلَّا رَسُولٌ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِ الرُّسُلُ وَأُمُّهُ صِدِّيقَةٌ ۖ كَانَا يَأْكُلَانِ الطَّعَامَ ۗ انْظُرْ كَيْفَ نُبَيِّنُ لَهُمُ الْآيَاتِ ثُمَّ انْظُرْ أَنَّىٰ يُؤْفَكُونَ
سوره يوسف (46) : يُوسُفُ أَيُّهَا الصِّدِّيقُ أَفْتِنَا فِي سَبْعِ بَقَرَاتٍ سِمَانٍ يَأْكُلُهُنَّ سَبْعٌ عِجَافٌ وَسَبْعِ سُنْبُلَاتٍ خُضْرٍ وَأُخَرَ يَابِسَاتٍ لَعَلِّي أَرْجِعُ إِلَى النَّاسِ لَعَلَّهُمْ يَعْلَمُونَ
سوره مريم (41) : وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ إِبْرَاهِيمَ ۚ إِنَّهُ كَانَ صِدِّيقًا نَبِيًّا
سوره مريم (56) : وَاذْكُرْ فِي الْكِتَابِ إِدْرِيسَ ۚ إِنَّهُ كَانَ صِدِّيقًا نَبِيًّا
سوره الحديد (19) : وَالَّذِينَ آمَنُوا بِاللَّهِ وَرُسُلِهِ أُولَٰئِكَ هُمُ الصِّدِّيقُونَ ۖ وَالشُّهَدَاءُ عِنْدَ رَبِّهِمْ لَهُمْ أَجْرُهُمْ وَنُورُهُمْ ۖ وَالَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِآيَاتِنَا أُولَٰئِكَ أَصْحَابُ الْجَحِيمِ

T