آیا خواندن دعای «رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّیَّاتِنا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقینَ إِماماً»، برای کسی که فرزند و همسر ندارد، کار شایسته‌ای است؟

شیعه نیوز:
پرسش
آیا خواندن این دعا در قنوت ایرادی دارد: «رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّیَّاتِنا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقینَ إِماماً»؟ با توجه به این‌که: من فرزند و همسری ندارم. آیا خواستن مقام امامت کار شایسته‌ای است؟
پاسخ اجمالی
1. قرآن کریم در ارتباط با صفات و ویژگی‌های مؤمنان و بندگان خوب خدا، می‌فرماید یکی از صفات بندگان خوب این است که می‌گویند: «پروردگارا! همسران و فرزندانى به ما عطا کن که چشمان ما به ایشان روشن گردد».[1]
در این دعا انسان درخواست می‌کند خدایا همسر و فرزندان خوب نصیب من فرما، و این برای کسی که همسر و فرزند داشته باشد یا نداشته باشد، تفاوتی نمی‌کند؛ چراکه اگر ندارد از خداوند می‌خواهد به وی عطا کند و اگر دارد درخواست می‌کند به این‌که همسران و فرزندانش نور چشم ایشان باشند؛ یعنی موفق به طاعت خدا و اجتناب از معصیت او شوند، در نتیجه از عمل صالح آنان، چشم ایشان روشن گردد. بنابر این، این دعا اطلاق دارد، هم شامل زن و فرزند موجود و هم همسر و فرزندان آینده می‌شود.
2. در ادامه این دعا علاوه بر آن‌که از خداوند همسر و فرزندان با ایمان درخواست می‌شود، از خداوند خواسته می‌شود ما را براى متقین امام قرار بده: «وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقِینَ إِماماً»، منظور از این‌که ما را برای متقین امام قرار بده؛ یعنى به ما توفیق ده تا در راه انجام خیرات و به دست آوردن رحمت از یکدیگر سبقت گیریم، در نتیجه دیگران که دوست‌دار تقوا هستند، از ما بیاموزند و از ما پیروى کنند. آن‌گونه که قرآن کریم درباره آنان فرمود: «اسْتَبِقُوا الْخَیْراتِ»؛[2] گویا مراد از دعاى مورد بحث، این است که بندگان رحمان همه در یک صف، مقدم بر صف سایر متقین باشند؛ و به همین جهت کلمه «امام» را مفرد آورد و نفرمود: «و اجعلنا للمتقین ائمة».[3]
البته بعضى گفته‌‏اند این کلام قلب شده؛ یعنی مقصود این است که متقیان را امام و پیشواى ما گردان.[4]
گفتنی است؛ مقام امامت دارای مراتب است، اگرچه ما نمی‌‌توانیم مقام امامت امامان معصوم(ع) را بخواهیم، اما درخواست آن‌‌که راهنمای دینی افرادی - هر چند اندک - شویم، مشکلی ندارد.

[1]. فرقان، 74: «وَ الَّذینَ یَقُولُونَ رَبَّنا هَبْ لَنا مِنْ أَزْواجِنا وَ ذُرِّیَّاتِنا قُرَّةَ أَعْیُنٍ وَ اجْعَلْنا لِلْمُتَّقینَ إِماماً».
[2]. بقره، 148: «پس بشتابید به سوى خیرات».
[3]. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج ‏15، ص 245، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، 1417ق.
[4]. ابوالفتوح رازی، حسین بن علی، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیرالقرآن، تحقیق: دکتر یاحقی، محمد جعفر، دکتر ناصح، محمد مهدی، ج ‏14، ص 291، مشهد، بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی، 1408ق.
آیات مرتبط

سوره الفرقان (74) : وَالَّذِينَ يَقُولُونَ رَبَّنَا هَبْ لَنَا مِنْ أَزْوَاجِنَا وَذُرِّيَّاتِنَا قُرَّةَ أَعْيُنٍ وَاجْعَلْنَا لِلْمُتَّقِينَ إِمَامًا

T