زنان و آسیب های پس از اعتیاد

به گزارش «شیعه نیوز»، بیشتر افراد جامعه تصور می‌کنند، اعتیاد به مصرف مخدر وسوء‌ مصرف آن پدیده ای مردانه است. به عبارتی،‌ اعتقاد بر این است که زن ها بسیار کمتر از مردها به اعتیاد روی می‌آورند؛ به خصوص در کشور ما حتی سیگار کشیدن زنان و دختران تعجب اطرافیان را بر می‌انگیزد. اعتیاد زن در خانواده سبب فروپاشی ارکان خانواده می‌شود و فرزندان خانواده، به خصوص دختران نیز در نتیجه همانند سازی با مادر و مشکلات عاطفی ناشی از اعتیاد وی با انحرافات، مسائل وپیامد های جبران ناپذیری مواجه می‌شوند.

پژوهشی در خصوص تجربه زنان معتاد بهبود یافته از طرد اجتماعی در شهر قم توسط تیم پژوهشگران متشکل از اسدالله بابایی فرد( دانشیار گروه علوم اجتماعی دانشگاه کاشان ) و لیلی حبیبی راد (کارشناس ارشد مطالعات فرهنگیف دانشگاه کاشان) انجام شده است. هدف از گردآوری این پژوهش دریافتی اجمالی از معضلات زنان بهبود یافته که به انواع مواد مخدر اعم از حشیش، هروئین، شیشه، کراک، تریاک و...اعتیاد داشته و با مراجعه به مراکز بازپروری بهبود یافته اند، است.

در این پژوهش آمده است:« زنان بهبود یافته معمولا با فضای بی‌اعتمادی در جامعه مواجه می‌شوند و فعالیت در نهادهای اجتماعی برای آنها امکان پذیر نیست. حتی اگر این افراد در مرکز یا نهادی مشغول به کار شوند، امکان ارتقا شغلی و پذیرش مسئولیت های مهم شغلی در فضای کار را ندارند. این بی اعتمادی علاوه بر محل کار در خانواده هم به چشم می‌خورد و بازگشت به خانواده برای برخی از این افراد امکان ندارد، تا جایی که در مواردی خانواده ها سعی می‌کنند آنها را از فضای میهمانی های خانوادگی دور نگه دارند. پایان چنین نگرشی به انزوای اجتماعی زنان بهبود یافته منجر می‌شود، به گونه ای که برخی از آنها دیگر حاضر نیستند در مجامع عمومی حاضر شوند.»

در ادامه این پژوهش آمده است:« محرومیت حقوقی شکل دیگری از تحقیر است که در کلام افراد بهبود یافته مشاهده می‌شود. در اثر این نوع محرومیت، احترام به خویشتن فرد جریحه دار شده و در کنش های متقابل با فرد تحقیر شده مانند همنوعانش رفتار نمی‌شود. زنی که بهبود یافته و به جامعه برگشته و از برخی حقوق شهروندی‌اش محروم شده است، قطعا مسئولیت اخلاقی‌اش را هم تراز با سایر اعضای جامعه نمی‌بیند و امکان دارد در تلافی این وضعیت، اقداماتی برای آسیب زدن به فضای اخلاقی جامعه آسیب زدن به نظام خانواده ها انجام دهد. در نهایت آخرین شکل تحقیر که کاستن از ارزش اجتماعی فرد است، با داغ ننگ زدن به افراد مصداق می‌یابد.»

در این مقاله در خصوص "پنهان کاری" آمده است:« پنهان کردن گذشته و تلاش برای کتمان آن یکی دیگر از دغدغه های زنان معتاد بهبود یافته در شهر قم برای فرار از طرد اجتماعی در شهر قم است. در مصاحبه با زنان بهبود یافته از اعتیاد، یک هژمونی فرهنگی مسلط در جامعه مشهود بود که به آنها هنوز هم به چشم یک معتادو یا یک بیمار و حتی یک منحرف نگریسته می‌شود. در حقیقت، جامعه به این باور نرسیده است که این زنان پس از بهبودی می‌توانند مثل یک انسان سالم زندگی کنند.»

در نتایج این پژوهش آمده است:« زنان بهبود یافته از اعتیاد در حمایت و بازشناسی هویت، شکننده و آسیب پذیرند. در جامعه مدرن حمایت از فرد دو شکل متفاوت و متکامل دارد؛ یکی حمایت مدنی که آزادی های اساسی و امنیت جان، مال و حیثیت اشخاص را در چارچوب دولتی قانون مدار تضمین می‌کند و دیگری حمایت اجتماعی که از اشخاص در برابر خطرات عمده ای که می‌توانند کیفیت زندگی‌شان را تنزل دهند؛ حمایت می‌کند.»

این پژوهش در شماره هشتاد و یکم فصلنامه شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده به چاپ رسیده است.