چرا بن سلمان برای تغییر وهابیت تلاش می کند؟

به گزارش «شیعه نیوز»، آل سعود از طریق تبلیغات دینی محمد بن وهاب نفوذ خود را تا دوران سومین دولت سعودی که توسط عبدالعزیز آل سعود بنیان گذاری شد، تثبیت کرد؛ به طوری که برای گسترش نفوذ خود در جزیره عربی و اتحاد آن، از جنبش موسوم به «إخوان من أطاع الله» یا وهابیت استفاده کرد و شیوه محمد بن عبدالوهاب را در پیش گرفت.

روزنامه «القدس العربی» نوشت: جنبش «إخوان من أطاع الله» پایه و اساس قدرت پادشاه بنیان گذار آل سعود و دلیل اصلی اتحاد جزیره عربی و تاسیس حکومت آل سعود به شمار می رفت اما پس از آن، میان پادشاه و جنبش مذکور فاصله افتاد و اختلاف پیش آمد به طوری که جنبش مذکور(وهابیت) می خواست  به هدف ادامه جهاد به عراق برود اما با مخالفت تند عبدالعزیز آل سعود همراه بودو همین موضوع هم باعث درگیری و جنگ میان دو طرف شد و آخرین آنها نبرد «السبله» بود که جنبش مذکور پس از مداخله نیروی هوایی انگلیس در آن شکست خورد.

در اینجا دیدگاه خوانندگان درباره ملک عبدالعزیز متفاوت خواهند بود؛ برخی او را مزدور انگلیس توصیف خواهند کرد که از این جنبش دینی برای تحقق اهداف سیاسی خود استفاده کرد و سپس از دست آنها خلاص شد، برخی دیگر نیز نبرد او با جنبش مذکور را حق مشروع او می دانند چون آنها برخلاف خواست پادشاه عمل کرده بودند؛ولی در هر حال در اینجا در صدد تشریح این موضوع نیستم بلکه موضوع مهمتر دوگانگی بین قدرت سیاسی آل سعود و قدرت وهابیت عربستان است.

علی رغم زمینه تاریخی که اشاره به تلاش های تدریجی حکومت برای تضعیف نفوذ وهابیت دارد، اما این جریان جایگاه خود را از دست نداده و قدرت نرم رژیم سعودی به شمار می رود که به عربستان صبغه دینی محافظه کارانه داده است این در حالی است که در دوران ولیعهدی محمد بن سلمان، رویکرد جدیدی ظهور کرده است که به سرعت برای ریشه کن کردن سلفی گری(وهابیت) در عربستان تلاش می کند.

بن سلمان دو سال پیش مرکزی موسوم به «مرکز جهانی مبارزه با اندیشه افراط گرایی» راه اندای و روی آن نام «مرکز اعتدال» گذاشت؛ این اقدام پس از نشست ریاض صورت گرفت که رئیس جمهوری آمریکا هم در آن حضور داشت؛ از آن زمان تاکنون ولیعهد سعودی تحت لوای این موضوع، علما و مبلغان معروف را بازداشت کرد. او همچنین از اختیارات «هیئت امر به معروف و نهی از منکر» موسوم به «الحسبه» که در تمامی دوران عربستان حضور داشته را به عنوان یک گام تا لغو نهایی آن کاست و اقدام به احداث هیئت کل سرگرمی به یکی از خروجی های چشم انداز ۲۰۳۰ این کشور کرد تا عربستان را به  دوران سینماها و سالن های مختلط وارد کند. آخرین آنها هم افتتاح سالن دیسکو در جده بوده که تحت عبارت «دیسکوی حلال» برای آن تبلیغ می شود؛ موضوعی که خشم و تمسخر مردم عربستان و اعراب و مسلمانان را در پی داشته است.

علاوه بر این ولیعهد عربستان با مقامات آمریکایی برای تغییر برنامه های آموزشی این کشور به توافق رسیده اند تا با چشم انداز آمریکا برای اسلام میانه رو موافق باشد؛ این موضوع را رکس تیلرسون وزیر خارجه سابق آمریکا اعلام کرد و گفت که احداث مرکز مبارزه با افراط گرایی یکی از دستاوردهای نشست ریاض بوده است. او همچنین گفت که عربستانی ها گام هایی را درخصوص انتشار کتاب های درسی جدید به جای برنامه های آموزشی قدیم برداشته اند اما سوالی که اینجا مطرح می شود این است که چرا بن سلمان برای تغییر صبغه دینی وهابیت سلفی و جایگزینی آن با لیرالیسم تلاش می کند؟

جواب این سوال در روابط آمریکاو عربستان نهفته است؛ روابطی که اساس آن را معامله محفاظت آمریکا از عربستان در ازای نفت این کشور تشکیل می دهد؛ اما آمریکا در عین حال نگرانی خود را نسبت به جریان وهابی سلفی در عربستان هم پنهان نمی کند.