امام موسی صدر اسوه ای برای روحانیت ما

به گزارش «شیعه نیوز»، روحانیت کنونی ما در اکثر قریب به اتفاق جوامع مسلمان به اسوه‌ای چون امام موسی صدر شدیداً نیازمند است؛ در غیر این صورت، شأن و اعتبار خود را در جهان معاصر از کف خواهد داد و دچار شکست و خسران عظیمی تاریخی خواهد شد و به همان مسیری سوق خواهد یافت که نهاد روحانیت در عالم مسیحیت طی کرد و در نهایت در حاشیه تاریخ قرار گرفت

امام موسی صدر شخصیتی چارچوب‌شکن است و به‌سهولت چارچوب‌های اجتماعی و قالب‌های قراردادی را که با نام دین و به نام دین گره خورده، زیر پا می‌گذارد

امام موسی صدر در کسوت روحانی بود و قاعدتاً این لباس برایش امکاناتی ایجاد کرده بود. اما وی در مناسبات خویش تنها به این لباس و به جایگاه اجتماعی و تاریخی نهادینه‌شده‌ی روحانیت تکیه نکرد. وی توانست با روح، قلب و احساس دیگرانی خارج از گروه اجتماعی خودش ارتباط برقرار کند. برای من بسیار شورانگیز است وقتی می‌بینم امام موسی صدر به بیرون از حوزه‌ی فرهنگی خودش پا می‌گذارد و به کلیسا، به واتیکان، به دانشکده‌ی حقوق مسیحیان، به کنیسه و.. می‌رود و با دیگرانی خارج از گروه اجتماعی و اعتقادی خویش ارتباط انسانی بسیار نیرومندی برقرار می‌کند

وی نه فقط از قدرت برقراریِ ارتباط با دیگران برخوردار است، بلکه به دیگران گشوده نیز هست… این گشودگی به دیگری و غلبه بر مرزبندی‌های دروغین، فرقه‌ای و غیرانسانی، تا حد آمادگی برای فدا کردن جان خویش برای دیگری که صرفاً بر اساس نوعی تفکر و تربیت دینی و معنوی امکان‌پذیر است، در محیط و در روابط انسانی و اجتماعی معجزه‌آفرین خواهد بود؛ معجزه‌ای که با امام موسی صدر در لبنان تحقق یافته بود

وی ادب ارتباط با دیگری را به‌خوبی می‌دانست. بسیاری دوست دارند با دیگری و دیگران مراوده داشته و ارتباط برقرار کنند، اما ادب ارتباط با دیگری را نمی‌دانند… امام موسی صدر به‌خوبی آگاه بود که باورهای دینی، فرهنگی و اعتقادی او، فقط برای خودش مشروعیت، حجیت و مرجعیت دارد، اما به‌هیچ‌وجه، دلیلی وجود ندارد که باورهای مورد پذیرش خود او برای دیگران هم مشروعیت و مقبولیت داشته باشد

امام موسی صدر، بر خلاف بسیاری از ما، در خطبه‌ها و سخنرانی‌هایش از خودش و از اعتقادات و باورهای خودش شروع نمی‌کند. مواجهه‌ی او با مسائل و با دیگران، به‌هیچ‌وجه، خودبنیادانه نیست

امام موسی صدر حقیقتآً جانش، هم به سنت تاریخی ما و هم به تمدن جدید و عالَم جدید گشوده بود. همین گشودگی است که می‌تواند برای جامعه و حوزه‌های علمیه‌ی ما به‌نحوی
بسیار بنیادین کارساز باشد

او از قدرت و اقتداری برخوردار بود که به پشتوانه‌ی هیچ قدرت سیاسی، اجتماعی و اقتصادی‌ای حاصل نیامده بود؛ بلکه صرفاً برخاسته از قدرت کلمه و کلام و نیروی درونی و معنوی او بود… او به معجزه‌ی کلمه و کلام ایمان آورده بود و به همین دلیل، صرفاً با تکیه بر قدرت کلام و کلمه می‌توانست از شأن، جایگاه و اثرگذاری برجسته‌ای در محیط اجتماعی و تاریخی خودش برخوردار باشد؛ قدرتی که روزگار و جهان کنونی ما، حتی مؤمنان به ادیان و پیام‌آوران بزرگ تاریخ، آن را تا حدود بسیار زیادی فراموش کرده‌اند و بیشتر به قدرت سلاح و رسانه برای تولید حقیقت روی آورده‌اند

به گمانم امام موسی صدر، فرزند نمونه‌ای از عالَم اسلام است. شخصیت او نشان می‌دهد که عالَم و فرهنگ اسلامی، علی‌رغم ضعف‌ها و بحران‌های بسیارش، هنوز قدرت زایندگی خویش را به طور کامل از کف نداده است و هنوز می‌تواند آبستن ظهور شخصیت‌های بزرگ انسانی باشد

به گمانم بشریت و نیز جهان اسلام و حوزه‌های علمیه و روحانیت ما به الگویی چون امام موسی صدر که در سیمایش هیچ نشانی از فرقه‌گرایی و خشونت وجود نداشت، شدیداً نیازمند است.

*بخش‌هایی از مقاله دکتر بیژن عبدالکریمی با عنوان امام موسی صدر اسوه‌ای برای روحانیت ما در کتاب آینده روحانیت و جهان معاصر