نگاهی به پدیده اسلام هراسی در انگلیس در آستانه برگزیت

 به گزارش «شیعه نیوز»،  بررسی پدیده اسلام‌هراسی در آستانه خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، به‌ویژه جایگزین شدن مقررات حقوق بشری اروپا که جامعیت بیشتری دارند با قانون حقوق بشر انگلیس، تصویر نگران‌کننده‌ای را نسبت به رواج این پدیده شوم در دوره پسا برگزیت ایجاد می‌کند.

مجازات اعدام در 1998 و با پیوستن انگلیس به کنوانسیون حقوق بشر اروپا لغو شد. قانون حقوق بشر انگلیس، مصوب 1998، کنوانسیون حقوق بشر اروپا را به قوانین انگلیس وارد کرد.

اکنون و در آستانه خروج انگلیس از اتحادیه اروپا، گروه‌های حقوق بشری ازجمله سازمان عفو بین‌الملل، نگران خلأ قانونی مرتبط با حقوق بشر هستند.

'کایر استارمر' وزیر برگزیت کابینه در سایه ، سال گذشته اظهار داشت که خروج انگلیس از اتحادیه اروپا حفره‌ای در قوانین حقوق بشر این کشور ایجاد خواهد کرد.

«ترزا مِی» نخست‌وزیر انگلیس در سال 2016 و طی کارزار تبلیغاتی خود برای ریاست حزب و پست نخست‌وزیری، در سخنانی از دست و پاگیر بودن قوانین حقوق بشری اروپا انتقاد کرده بود. وی زمانی که وزیر کشور بود با مشکل قانونی اخراج مظنونین به تروریسم از انگلیس مواجه بود. قوانین حقوق بشری اروپا اجازه خلع شهروندی یا اخراج مظنونین به تروریسم را به وزارت کشور انگلیس نمی‌دادند. این مساله در قضیه اخراج واعظ افراط‌گرای اردنی به نام ابوقطاده بیش‌ازپیش مشهود شد.

امسال پارلمان انگلیس قانونی را تصویب کرد که کلیه قوانین ضمیمه‌شده اتحادیه اروپا در قوانین انگلیس را لغو می‌کند. بااین‌حال ازآنجایی‌که در قوانین انگلیس به‌طور ریز و موردی به قوانین اتحادیه اروپا مأخذ داده ‌شده در دولت زمزمه‌هایی از زنده کردن «اختیارات هنری هشتم» شنیده شد.

طبق اختیارات هنری هشتم در قرن شانزدهم میلادی، دولت می‌تواند مصوبات پارلمان را تغییر داده و حتی باطل کند. البته هنوز کار به‌جایی نرسیده که استفاده از این اختیارات ضروری باشد. اما حرف‌هایی در این زمینه به گوش می‌رسد.

در انگلیس برخلاف اتحادیه اروپا چیزی به نام اعلامیه یا منشور حقوق اولیه وجود ندارد. حزب محافظه‌کار در مانیفست سال 2015 خود قول داده بود که به سمت تصویب چنین منشوری حرکت کند.اما تاکنون اقدامی نکرده است. این در حالی است که منشور حقوق اساسی اروپا که در 1950 توسط کمیسیون اروپا تصویب‌شده و در 1998 وارد قوانین انگلیس شده است، پس از برگزیت عملاً بی‌اثر خواهد بود.

قوانین حقوق بشری اروپا به نسبت قوانین انگلیس جامعیت بیشتری داشته و حقوق گسترده‌تری را پوشش می‌دهند. ازجمله می‌توان به حقوق کودک و حق عمومی عدم تبعیض اشاره کرد. پس از برگزیت سایر حقوق مندرج در منشور حقوق اولیه اروپا عملاً از قوانین انگلیس حذف خواهند شد.

اهم این حقوق عبارتند از:
1) حق حفاظت از اطلاعات شخصی 2) حقوق قربانیان قاچاق انسان 3) حقوق قربانیان جرائم (ازجمله حق اطلاع‌رسانی به آنان) 4) حقوق افراد ناتوان و معلول (به‌عنوان‌مثال اجباری بودن برچسب به خط بریل بر روی داروها) 5) حق عدم تبعیض در محل کار 6) حق برابری دستمزد زن و مرد.
همچنین پس از برگزیت، احکام دیوان دادگستری اروپا، در انگلیس بی‌اثر خواهد بود و شهروندان انگلیسی نخواهد توانست شکایات خود را به آن ارائه کنند. همچنین شهروندان اروپایی نیز نخواهند توانست در مورد پایمال شدن حقوق اولیه‌شان توسط دولت انگلیس به دادگاه عالی اروپا شکایت کنند. البته باید توجه داشت که این مساله هنوز قطعی نبوده و انگلیس ممکن است در ادامه مذاکرات احکام این دادگاه یا منشور حقوق اولیه را بپذیرد.

** نگرانی‌های اقلیت‌های قومی و مذهبی در اثر خروج انگلیس از اتحادیه اروپا
خروج انگلیس از اتحادیه اروپا و خلأ قانونی حاصل از آن در موضوعات حقوق بشری مایه نگرانی عمده گروه‌های اقلیت ازجمله مسلمانان انگلیس شده است. به‌ویژه که پس از همه‌پرسی برگزیت تعداد حملات نفرت‌آمیز علیه مسلمانان به طرز معناداری افزایش‌یافته است.
به گفته صادق خان شهردار لندن، پس از حمله تروریستی ژوئن سال گذشته به بازارچه «بارو مارکت» در این شهر، تعداد حملات علیه مسلمانان 5 برابر افزایش داشته است.
در ماه مارس سال جاری (2018) بروشورهایی در انگلیس توزیع شد که در آن روز سوم آوریل به‌عنوان روز مجازات مسلمانان معرفی‌شده بود. در این بروشور از مردم خواسته‌شده بود در روز سوم آوریل لااقل یک مسلمان را 'مجازات' کنند. برای تشویق افراد به این کار، برای انواع حمله‌ها امتیاز نیز تعیین‌شده است. برای حمله زبانی و فحاشی 10 امتیاز، اسیدپاشی 80 امتیاز، کتک زدن یک مسلمان 100 امتیاز و برای آتش زدن یک مسجد 1000 امتیاز. ضمن اینکه نفرت پراکنی در شبکه‌های اجتماعی آنلاین بسیار بیشتر و عریان‌تر بوده و معمولاً موردتوجه مقامات قرار نمی‌گیرد.
هم‌اکنون انگلیس با پدیده جدیدی به نام «تامی رابینسون» روبرو است که به گفته دبیر کمیسیون حقوق بشر اسلامی انگلیس همه مسلمانان را «جنگجوی دشمن » و درنتیجه هدف مشروع نظامی می‌داند. رابینسون از اعضای مؤسس حزب راست افراطی لیگ دفاعی انگلیس و مشاور سیاسی حزب یوکیپ (حزب استقلال انگلیس) است. پیروزی در همه‌پرسی برگزیت در 2016 و عملیات تروریستی در منچستر و لندن در سال 2017 به گروه‌های راست افراطی و ازجمله یوکیپ و امثال رابینسون محبوبیت بیشتری داده است.
بهار سال 2017 شهر منچستر شاهد یکی از خونین‌ترین حملات تروریستی بود. به گزارش پلیس انگلیس روز 23 می 2017 یک جوان مهاجر 22 ساله لیبیایی با اقدام به انفجار انتحاری در یک برنامه کنسرت در یک استادیوم 20 هزارنفری این شهر موجب کشته و زخمی شدن تعدادی از شرکت‌کنندگان شد.
بلافاصله پس‌ازاین حادثه به گفته پلیس، تعداد حملات اسلام هراسانه در منچستر 500 درصد افزایش یافت. تعداد حملات علیه مسلمانان در یک ماه پس ‌ازاین حادثه، 224 مورد گزارش‌شده که نسبت به مدت مشابه سال قبل که تنها با 37 حمله بوده است، یک رشد 500 درصدی را نشان می‌دهد.
«مسعود شجره» دبیر سازمان حقوق بشر اسلامی انگلیس در مصاحبه ‌ای اختصاصی با خبرنگار ایرنا اظهار داشت که اسلام‌هراسی در انگلیس دیگر از مرحله «هراس» و ترس از اسلام گذشته و به مرحله نفرت از مسلمانان رسیده است.
وی معتقد است که بی‌تفاوتی سیاستمداران به حملات علیه مسلمانان و قوانین ضد تروریستی، به بیگانه سازی مسلمانان و افزایش تعداد حملات نسبت به آنان کمک کرده است.
شجره ازجمله پروژه دولتی پیشگیری از بنیادگرایی موسوم به «پرونت» را یکی از این قوانین برشمرد که بر اساس آن پلیس می‌تواند حتی کودکان دبستانی را مورد بازجویی قرار دهد. وی اظهار داشت در یک مورد پلیس با متوقف کردن کودکی هفت‌هشت‌ساله از او خواسته که آیه ای از قرآن را بخواند و بعدازآن به وی گفته‌شده که اسلام و قرآن مشوق تروریسم هستند. به گفته این فعال مدنی بخشی از نظام حاکم بر انگلیس اعتقاد دارد که برای مبارزه با تروریسم باید دختران مسلمان را به آزادی جنسی تشویق کرد.
آمار پلیس نشان می‌دهد که در سال‌های اخیر تعداد حملات علیه مسلمانان همواره روند صعودی داشته است. برخی گروه‌های مسلمان در انگلیس بر این باور هستند که دولت عزم جدی برای برخورد با اسلام‌هراسی ندارد.
دبیر کمیسیون حقوق بشر اسلامی انگلیس معتقد است که برگزیت آن‌چنان‌که ادعا می‌شود ربطی به مسائل اقتصادی نداشته و در اصل یک جنبش ضد مهاجر، ضد اقلیت و نژادپرستانه است. شواهد، ازجمله افزایش تعداد حملات اسلام هراسانه و تلاش دولت برای خروج از کنوانسیون حقوق بشر اروپا از مواردی است که این ظن را تقویت می‌کند.
وی مدعی است که اسلام‌هراسی در رسانه‌های انگلیس نهادینه‌شده است. به‌عنوان‌مثال اگر یک ورزشکار مسلمان موفق به کسب مقامی شود، همیشه از او به‌عنوان یک «ورزشکار انگلیسی» در رسانه‌ها یاد می‌شود. اما اگر یک مسلمان مرتکب جرمی شود، در همه رسانه‌ها «مسلمان» بودن او است که برجسته می‌شود.
شجره همچنین اظهار داشت که آمار دقیقی از حملات اسلام هراسانه در انگلیس وجود ندارد و عامل آن را اعلام نکردن حملات به پلیس از طرف مسلمانان و گروه‌های اسلامی عنوان کرد. وی بااین‌حال اظهار داشت که طبق آخرین برآورد سازمان متبوعش، 95 درصد مسلمانان اسلام‌هراسی را در رسانه‌ها لمس می‌کنند؛ 15 درصد حمله فیزیکی و 50 درصد تبعیض در شغل، آموزش و غیره را تجربه کرده‌اند. او این آمار را با توجه به جمعیت 4 میلیونی مسلمانان انگلیس نگران‌کننده خواند.
در قوانین قدیمی انگلیس حکم اعدام برای بیش از دویست جرم تجویزشده است. ازجمله حکم اعدام برای 'همراهی بیش از یک ماه با کولی‌ها'. از تعداد این مجازات‌ها به‌تدریج کاسته شد تا اینکه در 1998 آخرین جرم قابل مجازات با اعدام، یعنی خیانت به کشور نیز با پذیرش کنوانسیون حقوق بشر اروپا لغو شد.
خروج از اتحادیه اروپا و به‌ویژه لغو قوانین و مقررات حقوق بشری آن، دست دولت انگلیس را برای اخراج مهاجران نامطلوب بازکرده و این کشور مجبور به اعطای پناهندگی بر اساس مسائل حقوق بشری نخواهد بود.
بر اساس قوانین جاری اخراج متهمین به تروریسم با توجه به اینکه ممکن است در کشور مقصد گرفتار شکنجه شوند بسیار دشوار بوده و دولت گاه مجبور بوده به آن‌ها حق پناهندگی بدهد. پس از برگزیت، دولت با محدودیت‌های قانونی کمتری در این زمینه مواجه خواهد بود.