به گزارش «شیعه نیوز»، همه ما بارها اخباری شنیده ایم که غمگین، خوشحال یا متعجبمان کرده است و بعد مشخص شده که حقیقت نداشته و شایعه ای بی اساس بوده است. از شایعات مربوط به زلزله بگیرید و برسید به قیمت ارز و دلار و شایعه فوت فلان بازیگر و جدائی دیگر سلبریتی. اگرچه در دنیای امروز نمی توان مقابل سونامی تکنولوژی های ارتباطی ایستاد و باید تاثیرات منفی اش را در مقابل کارکردهای مثبت آن تحمل کرد، اما به نظر می رسد بازار شایعه پراکنی ها، بازی با اخبار و دست به دست کردن آن در شبکه های اجتماعی در ایران داغ تر از آن چیزی است که در تمام دنیا اتفاق می افتد.
با اندکی بررسی و تعقل می شود به این نتیجه رسید که یکی از دلایل وقت گذرانی بیش از حد ایرانی ها در شبکه های اجتماعی همین باشد، مردم به دنبال پیگیری اخبار از شبکه های اجتماعی هستند و به نوعی این شبکه ها به منبع خبری مردم تبدیل شده اند، منابعی که نمی شود به صحت و دقتشان مطمئن بود.
«حمید ضیائی پرور» در گفت وگو با خبرنگار رسانه شبستان در این زمینه می گوید: کارکردهای شبکه های اجتماعی در ایران با تمام دنیا متفاوت است، ایرانیان رکورد دار وقت گذرانی در شبکه های اجتماعی هستند. رویکرد مردم ایران به پیام رسان ها و شبکه های اجتماعی به طور کلی محصول یک عامل و دو عامل نیست.
مدیر مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ها توضیح داد: خیلی وقت ها وقتی بررسی می کنیم که چرا کارکرد شبکه های اجتماعی در خارج از کشور به این شکل نیستند، چرا محیط توئیتر آنها مثل ما نیست، چرا یک پیام رسان مثل تلگرام در آنجا انحصار ندارد، به این نتیجه می رسیم باید به شرایط داخلی رسانه های خود نگاه کنیم.
او که دکتری علوم ارتباطات دارد و 21 سال تجربه روزنامه نگاری دارد در ادامه می گوید: وقتی در تمام کشورها رسانه های اصلی آنها یا اصطلاحا چیزی که در علم ارتباطات به آن «مین استریم مدیا» می گویند، رادیو، تلویزیون، مطبوعات و خبرگزاری های بزرگ آزادی کامل دارند و اخبار و اطلاعات را به طور کامل و به راحتی منعکس می کنند، جائی برای شبکه های اجتماعی نمی ماند.
وی با گلایه از اینکه در ایران گاهی رسانه های بزرگ رویدادها رابه طور کامل منعکس نمی کنند، گفت: در چنین شرایطی طبیعتا شبکه های اجتماعی جای آنها را می گیرند، به این دسته از رسانه ها در علوم ارتباطات « آلترناتیو مدیا» یا رسانه های جایگزین می گویند، این وقتی است که رسانه های اصلی نمی خواهند یا نمی توانند اطلاعات را به طور کامل منتشر کنند.
مدیر کل مرکز مطالعات و تحقیقات رسانه ها ادامه داد: در چنین شرایطی با وجود رسانه ها نیازی نیست که کانال های تلگرامی به حوادث دامن بزنند ، شایعه پراکنی و دروغ پراکنی کنند، اخبار را درشت و ریز کنند و خبرهای غیر حقیقی منتشر کنند، چون رسانه های اصلی در این کشور مسئولیت اصلی را برعهده دارند. در ایران شاید گرایش به رسانه های داخلی زیاد نیست و این به دلیل ضعف در ساختار اطلاع رسانی ما است. رسانه های اصلی ما ضعف دارند و بنابراین این رسانه ها جای آنها را می گیرند.
ضیائی پرور با بیان اینکه طبیعتا در چنین شرایطی مردم دچار آسیب هائی می شوند، در معرض شایعات و آسیب های اجتماعی قرار می گیرند، افزود: برای مثال رویدادی مثل پلاسکو در کشور ما یک آتش سوزی بود، عکس هائی که مردم از این حادثه گرفتند و منتشر کردند خلاف ضوابط بین المللی ژورنالیستی در تمام دنیاست، هیچ کجای دنیا عکس جنازه و مجروحی که اوضاع وخیم دارد را به همه نشان نمی دهند، حتی در تصادف های رانندگی.
وی ادامه داد: این قواعد حرفه ای روزنامه نگاری است اما چون در ایران مردم عادی شروع به اطلاع رسانی کرده اند این قواعد را نمی دانند و در نتیجه نوع خبررسانی آنها به این شکل است، هر چیزی که به گوششان می رسد را بدون تحقیق و جست و جو در منابع معتبر درباره اینکه آیا اصلا حقیقت دارد بازنشر می کنند. خبرنگار حرفه ای در چنین شرایطی اصل سرعت، دقت، انصاف و صحت را رعایت می کند، طبیعی است که ما در چنین شرایطی دچار آسیب باشیم. در ایران اقبال نسبت به شبکه های اجتماعی بالاست و طبیعتا اطلاعات غلط، نادرست و خلاف اصول حرفه ای هم زیاد است.
ضیائی پرور در پایان گفت: در چنین شرایطی صداوسیما در جریان اصلی رسانه ای قرار دارد و فراگیری بیشتری هم دارد.
کم نیستند اخباری که هیچ کدام از اصول خبری در تنظیم و تکثیر آنها رعایت نشده است، پشت ماجرا یک خبرنگار یا یک رسانه نیست، با این حال این اخبار در شبکه های اجتماعی دست به دست می چرخند و به نظر می رسد از بین رفتن اعتماد جمعی بزرگ ترین آسیب این اتفاق باشد...
