خرسندی جنگ‌طلبان از پیروزی آقای خاص

«عبد المحسن الیاس» در تشریح اهداف این سفر اعلام کرده است: «سفر هیات شورای همکاری خلیج فارس به آمریکا در راستای اجرای مصوبه وزرای اطلاع رسانی کشورهای عضو این شورا در بیست و چهارمین نشست آنها به میزبانی ریاض صورت می گیرد که از سوی مسئولان اطلاع رسانی خارجی کشورهای عضو مامور تهیه طرح راهبردی برای رساندن صدای کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس به گوش مراجع تصمیم گیری و پژوهشگران و شخصیت های آکادمیک و رسانه ای آمریکایی شده بودند».

وی افزود: «این هیات احتمال دارد در دیدار با تعدادی از مهمترین اندیشکده های آمریکا مانند شورای روابط خارجی، موسسه بروکینگز، پژوهشکده خاورمیانه، پژوهشکده کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس، شورای آتلانتیک و مرکز ودرو ویلسون و غیره، ساز و کارهای اجرایی تقویت همکاری ها با این مراکز را مورد بررسی قرار دهد و با توجه به روی کار آمدن دولت جدید در آمریکا این اقدام از اهمیت زیادی برخوردار است».

می‌توان از شورای همکاری خلیج فارس نه به عنوان یک نهاد مستقل و تصمیم‌ساز، که به عنوان سخنگوی منطقه‌ای عربستان سعودی یاد کرد

بدون شک سفر یک هیأت از شورای همکاری خلیج فارس به ایالات متحده آمریکا در این برهه از زمان و تنها چند روز پس از پیروزی «دونالد ترامپ» نامزد جمهوریخواه در انتخابات ریاست جمهوری این کشور، نمی‌تواند با این مسأله بی ارتباط باشد؛ کما اینکه رئیس هیأت سعودی نیز در بخشی از اظهارات خود تلویحا به این موضوع اشاره کرده است. به نظر می رسد که شورای همکاری خلیج فارس برای تداوم سیاست های مخرب خود در منطقه حساب ویژه ای روی حمایت های ترامپ باز کرده است. به همین دلیل است که در همین ابتدای کار، عنان اختیار از کف داده و قصد دارد پیش از دیگران، دست دوستی به سَمت رئیس جمهوری منتخب آمریکا دراز کند.

کارنامه سیاه شورای همکاری خلیج فارس در عرصه سیاستهای منطقه‌ای، به خوبی گویای این واقعیت تلخ است که این شورا تحت سلطه عربستان سعودی فعالیت می کند. در واقع، سعودیها با اعمال نفوذ و قدرت در شورای همکاری خلیج فارس، همچون دیگر نهادهای عربی از جمله اتحادیه عرب، سیاست‌های خود در زمینه تحولات گوناگون منطقه‌ای به آن دیکته کرده و می کند. در حال حاضر، می توان از شورای همکاری خلیج فارس نه به عنوان یک نهاد مستقل و تصمیم‌ساز، که به عنوان سخنگوی منطقه‌ای عربستان سعودی یاد کرد.

واقعیت این است که روی کار آمدن «دونالد ترامپ» به عنوان نماینده جمهوریخواهان در آمریکا موجبات خرسندی سعودیها و هم‌پیاله‌های منطقه‌ای آنها را بیش از هرکس دیگری فراهم آورده است. هرچه باشد جمهوریخواهان در آمریکا به اتخاذ سیاست‌های جنگ‌طلبانه معروف هستند؛ سیاست‌هایی که طی سالهای اخیر توسط شورای همکاری خلیج فارس به آن دامن زده شده است و بسیاری از کشورهای منطقه در آتش همین سیاست‌ها در حال سوختن هستند. همین وجه مشترک شورای همکاری خلیج فارس و جمهوریخواهان آمریکا یعنی «جنگ‌طلبی» است که موجب تا اعضای این شورا در اولین فرصت پس از پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، بار سفر به این کشور بربندند.

عربستان سعودی قصد دارد برای به ثمر نشاندن سیاست های مخرّب خود در منطقه از ظرفیت‌های جنگ‌طلبانه احتمالی دولت جدید آمریکا استفاده کند

اینگونه استنباط می شود که شورای همکاری خلیج فارس همچون گذشته به دنبال یک ماجراجویی جدید در منطقه است. اعضای این شورا و در رأس آنها عربستان سعودی قصد دارند برای به ثمر نشاندن سیاست های مخرّب خود در منطقه از ظرفیت‌های جنگ‌طلبانه احتمالی دولت جدید آمریکا استفاده کنند. به عبارت بهتر، ریاض قصد دارد تحت پوشش شورای همکاری خلیج فارس، خود را از باتلاقی که هم اکنون در سوریه و یمن گرفتار آن شده است، نجات دهد.

عربستان سعودی طی سالهای گذشته مبالغ هنگفتی را صرف تأسیس گروه‌های تروریستی ـ تکفیری، تسلیح و اعزام آنها به سوریه کرده است تا بدین ترتیب بتواند دولت دمشق را به زیر بکشد. با این حال، علی رغم گذشت قریب به ۶ سال از آغاز بحران سوریه، بشار اسد همچنان در جایگاه خود حضور داشته و پایه‌های قدرت وی متزلزل نشده است. در شرایط کنونی، موفقیت آل سعود در سوریه با توجه به سرمایه‌گذاری‌ها غیرقابل بازگشت در این کشور، به یک مسأله حیثیتی برای این خاندان تبدیل شده است؛ مسأله‌ای که بدون شک یکی از محورهای مهم دیدارهای هیأت شورای همکاری خلیج فارس در آمریکا و در سایه ریاست جمهوری دونالد ترامپ، خواهد بود.

البته به نظر می رسد که با توجه به روشن‌تر شدن سیاست خارجی دولت ترامپ در قبال سوریه، سعودیها و حامیان منطقه‌ای آنها باید فکر لشکرکشی آمریکا به سوریه را از سر خود بیرون کنند. چراکه رئیس جمهوری منتخب آمریکا در مصاحبه با «وال استریت ژورنال» به طور ضمنی اولویت نخست خود در سوریه را مبارزه با داعش و نه سلب قدرت از «بشار اسد» رئیس جمهوری این کشور، معرفی کرده است. وی در این باره گفت: «اگر آمریکا قصد حمله به اسد را داشته باشد، سرنوشتش به جنگ با روسیه ختم خواهد شد».

وی در ادامه گفت: «در حال حاضر روسیه کاملا همسو با سوریه عمل می کند و خوب شما با ایران هم مواجه هستید که آن هم همسو با دمشق عمل می کند و به خاطر [سهل انگاری] ما در حال قدرت گرفتن است. حال ما از معارضینِ مخالف اسد حمایت می کنیم در حالی که اصلا نمی دانیم چگونه افرادی هستند». ناگفته نماند که ترامپ در دوره تبلیغات انتخاباتی خود گفته بود که از نگاه وی بشار اسد ایده آل نیست اما برخی از گروه های معارضی که با استعفای وی به قدرت می رسند، می توانند بدتر باشند.

ریاض به منظور خارج کردن خود از زیر بار فشارهای اخیر آمریکا از جمله تصویب قانون «جاستا»، از هم‌اکنون طرح دوستی با دولت جدید این کشور را طرح‌ریزی کرده است

از سوی دیگر، طی ماه‌های اخیر شاهد آن بودیم که کنگره آمریکا با تصویب قانون «جاستا» علیه عربستان سعودی، زمینه شکایت خانواده های قربانیان حادثه ۱۱ سپتامبر از این کشور به دلیل نقش آفرینی در این حادثه را فراهم کرد. علاوه بر این، برخی اخبار تأیید نشده حاکی از آن هستند که سعودیها به دلیل نحوه ورود به جنگ یمن و ادامه آن، به شدت از سوی کاخ سفید تحت فشار قرار گرفته اند. طبق این اخبار، آمریکا به سعودی اعلام کرده است که در جنگ یمن شکست خورده و باید مسئولیت این شکست را خود، به تنهایی قبول کند. همین عوامل موجب شده اند، تا عربستان سعودی برای خارج کردن خود از زیر بار فشارهای اخیر از سوی آمریکا، رایزنی‌هایی را در قالب شورای همکاری خلیج فارس با دولت جدید این کشور آغاز کند.

اما مسأله دیگری که همواره خواب را از چشم شورای همکاری خلیج فارس به صورت عام و عربستان سعودی به صورت خاص ربوده، مسأله ایران و نفوذ منطقه‌ای آن است. عربستان سعودی و هم‌پیاله‌های منطقه‌ای آن در شورای همکاری خلیج فارس، اتحادیه عرب و دیگر نهادهای عربی، تاکنون از هیچ تلاشی برای ممانعت از گسترش نفوذ ایران در منطقه دریغ نکرده‌اند. ادعاهای مکرر و بی اساس این کشورها مبنی بر دخالت ایران در امور داخلی کشورهای دیگر در همین چارچوب تعریف می شود.

بر همین اساس، عربستان سعودی و کشورهای حاشیه خلیج فارس حساب ویژه ای را روی «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری منتخب آمریکا برای نقش آفرینی در جلوگیری از گسترش نفوذ ایران در منطقه، باز کرده اند. کشورهایی که خود، عامل گسترش تروریسم و افراطی گری در منطقه هستند، امروز با طرح ادعای نخ‌نمای حمایت ایران از تروریسم، به دروغ پرچم مبارزه با تروریسم را بالا برده اند و قصد دارند آن را به دست ترامپ دهند تا بدین ترتیب وی در مواجهه مستقیم با ایران قرار گیرد.

به نظر می رسد که بازنگری در برجام و بازنویسی آن طبق اعلام مشاور ترامپ، اولین خوش‌خدمتی وی برای کشورهای حوزه خلیج فارس باشد

البته ناگفته نماند که شواهد و قرائن، جملگی حکایت از همراهی گسترده دولت «دونالد ترامپ» با کشورهای حوزه خلیج فارس برای مواجهه با ایران و نفوذ آن در منطقه، دارند. به نظر می رسد که بازنگری در برجام اولین خوش‌خدمتی و خوش‌رقصی ترامپ برای کشورهای حوزه خلیج فارس باشد. بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران معتقدند که برجام در سایه ریاست جمهوری ترامپ بدون شک با چالش مواجه خواهد شد. در هر صورت، بازنگری و بازنویسی برجام و ارجاع آن به کنگره آمریکا برای تصویب مجدد، نقض توافق هسته ای محسوب می شود و منافع کشورهای حوزه خلیج فارس و به ویژه عربستان را تأمین می کند.

در همین ارتباط، «ولید فارس» مشاور لبنانی الاصل «دونالد ترامپ» رئیس جمهوری منتخب ایالات متحده آمریکا در سخنانی در خصوص موضع وی در قبال توافق هسته ای با ایران، گفت: «ترامپ پیشتر هم اعلام کرده بود که از برجام خوشش نمی آید». وی همچنین تصریح کرد: «توافق هسته ای با ایران به گونه ای که منافع کشورهای منطقه تأمین شود، تغییر خواهد کرد و ترامپ برای این اقدام، عزم خود را جزم کرده است».

مشاور ترامپ می گوید: ترامپ معتقد است که در توافق هسته ای با ایران، منافع کشورهای عربی نادیده گرفته شده است وی همچنین مدعی شد: «کشورهای منطقه از دخالت های ایران در امور خود، آسیب های بسیاری دیده اند». مشاور ترامپ همچنین افزود: «ممکن است که در خصوص برخی بندهای برجام مذاکرات جدیدی انجام شده و نتیجه آن برای تصویب، به کنگره ارجاع داده شود». فارس همچنین گفت: «ترامپ معتقد است که در مذاکرات هسته ای، همه چیز به تهران داده شده و در مقابل، هیچ امتیازی نصیب آمریکا نشده است. وی همچنین بر این باور است که منافع کشورهای عربی در جریان مذاکرات هسته ای نادیده گرفته شده است».

در هر صورت، کسانی که تا دیروز بر طبل جنگ و جنگ‌طلبی در منطقه می‌کوبیدند، امروز از روی کار آمدن افرادی با سیاست‌های همسو با آنها در آمریکا به شدت خوشحال هستند. سفر زودهنگام هیأت شورای همکاری خلیج فارس به آمریکا پس از روی کار آمدن ترامپ، خود از این خرسندی حکایت دارد و همچنین حاکی از آن است که سعودیها و هم‌پیمانان آنها در حال برنامه ریزی برای آغاز یک ماجراجویی جدید در منطقه به پشتوانه «دونالد ترامپ» هستند.