فقر و ناآگاهی‌های اجتماعی موتور محرک برای پیوستن به داعش

به گزارش «شيعه نيوز»، سایت تحلیلی «پالیتیک.آسیا»، در مقاله‌ای در مورد علل چندوجهی بروز خطرات امنیتی در آسیای مرکزی، نوشت: بی‌ثباتی سیاسی و درگیری‌های مسلحانه در برخی مناطق خاورمیانه و شمال آفریقا به طور قابل توجهی فرآیندهای سیاسی جهان را تحت تأثیر قرار داده است.

در این گزارش آمده است: درگیری‌های خاورمیانه باعث می‌شود تا در سال‌های اخیر افزایش تنش‌های سیاسی جهانی تشدید و گسترش و تحکیم مواضع داعش سرعت گیرد و جهان شاهد ظهور نوع جدیدی از تهدیدات امنیتی در منطقه به خصوص در قرقیزستان باشد.

ماهیت افراط‌گرایی و تروریسم در اشکال مختلف گسترش یافته و تأثیرات مخرب تعصب به تهدیدی برای امنیت ملی قرقیزستان تبدیل شده است.

قرقیزستان پس از انقلاب آوریل سال 2010 به علت فرآیندهای سیاسی جهانی وارد مرحله جدید توسعه دموکراتیک شد و 9 ژوئن 2012 به دستور «الماس‌بیک آتامبایف» رئیس‌جمهور این کشور، طرح «اصول بنیادین امنیت ملی قرقیزستان» تصویب شد.

تفاوت اصلی این اصول با نسخه سال 2001 آن، معرفی و شناخت تهدیدات خارجی و داخلی امنیت ملی قرقیزستان از جمله اختلافات میان قدرت‌های بزرگ جهانی در آسیای مرکزی، گسترش بین‌المللی دامنه تروریسم و افراط‌گرایی مذهبی، فعالیت قاچاقچیان مواد مخدر در آسیای مرکزی، افزایش مشکلات بر سر آب و انرژی در آسیای مرکزی، مشکلات مربوط به نواقص حقوق بین‌المللی در حوزه مرزها با دیگر کشورهای منطقه و مشکلات جمعیتی حل‌نشده در «دره فرغانه» بود.

همچنین اصول بنیادین سیاست دولت جمهوری قرقیزستان در حوزه مذهبی در دوره سال‌‌های 2014 تا 2020 به تصویب رسید.

این بنیان‌ها نشان‌دهنده جهات اصلی و اصول نظارت دولت بر فعالیت سازمان‌ها و انجمن‌های مذهبی است و از سال 2003 تا 2014 فعالیت سازمان‌های تروریستی «القاعده»، جنبش «طالبان»، جنبش« ترکستان شرقی»، «کونگرا-گیل» (کنگره مردم کرد)، سازمان آزادی ترکستان شرقی، «حزب‌التحریر»، «اتحادیه جهاد اسلامی»، «حرکت اسلامی ازبکستان»، «جیش‌المهدی»، «جندالخلافه»، «التکفیروالهجرت»، «کلیسای محدت» و گروه «آکرومیا» در خاک قرقیزستان ممنوع شد.

در سال گذشته نیز سازمان تروریستی داعش نیز در فهرست سازمان‌های مذکور جای گرفت.

به گفته «ایکبالژان میرسایتوف» سیاستمدار و اسلام‌شناس قرقیز، ابتدا استخدام شهروندان قرقیزستان در سازمان تروریستی داعش پس از حوادث منطقه «نوکات» در سال 2008 و درگیری‌ها قومی در استان‌های «اوش» و «جلال‌آباد» در  سال 2012 ‌آغاز شد (افرادی که در گذشته به مدت طولانی عضو حرکت اسلامی ازبکستان بودند به این سازمان ملحق شدند).

«قادر ملک‌اف» مدیر مرکز تحلیلی «دین، حقوق و سیاست» قرقیزستان نیز در خصوص پیوستن شهروندان قرقیز به صفوف داعش معتقد است: هنگام شروع جنگ در سوریه در سال 2011 خروج شهروندان قرقیز به سمت سوریه ثبت نشده که رشد استخدام در سال 2012 بوده است.

وی ادامه داد: حال آنکه در کشورهای آسیای مرکزی و مخصوصا در قرقیزستان برخی گروه‌های داخلی پیرو داعش که کاملا معتقد به اسلام غیرحقیقی هستند، وجود دارند.

ملک‌اف معتقد است: فقر، فساد و سایر مشکلات اجتماعی زمینه گرایش جوانان به داعش را فراهم می‌کند و ترفندهای تبلیغاتی که از روی احساس عدالت صورت می‌گیرند نیز به این موضوع دامن می‌زند.

به گفته این کارشناس، مبارزه در کنار داعش در برخی از موارد به خاطر عدالت و دفاع از ایده‌های خاص اتفاق می‌افتد و مذهب وسیله بسیار خوبی برای افراط‌گرایان جهت ایجاد تزلزل در منطقه آسیای مرکزی است.

وی عنوان کرد: بدیهی است که در بسیاری از مواقع جوانان به دلیل قشربندی قوی اجتماعی، افزایش رشد نابرابری اجتماعی و فاصله طبقاتی که همچون نردبان بلندی اجازه خروج از فقر اجتماعی را نمی‌دهد، در دام داعش می‌افتند.

ملک اف اظهار داشت: این عوامل زمینه افزایش پیروی از داعش که منافعی گول زننده‌تر را برای مردم تضمین می‌کند و در حقیقت اکثریت مردم مناطق قرقیزستان از آن محروم هستند، می‌شود.

«نیکولای استاریکوف» محقق روس بر این باور است: محبوبیت داعش در منطقه به طور عمده‌ای به تشدید اختلافات در منطقه، درگیری‌های داخلی و مشکلات مرزی مربوط است.

به عقیده وی، ظهور داعش به طور مستقیم با فعالیت‌های اطلاعاتی آمریکا در افغانستان و از طریق رشوه و تهدید آغاز شد.

کارشناس روس ادامه داد: حال آنکه آمریکا در تلاش است با از سرگیری جنگ داخلی در جمهوری تاجیکستان، شکافی در این کشور ایجاد کند که یکی از نشانه‌های بروز آن، شورش مقامات نظامی در پائیز سال 2015‌ به رهبری «عبدالحلیم نظرزاده» وزیر دفاع سابق تاجیکستان می‌باشد و امروز نیز تهدیدات اصلی نسبت به آسیای مرکزی با افزایش درگیری‌ها میان شبه‌نظامیان و نیروهای دولتی افغانستان مرتبط است.

«آرتور مدیت‌بیکوف» رئیس سازمان اطلاعات عمومی قرقیزستان نیز با اشاره به داعش به عنوان یک تهدید جهانی، افزود: تخصیص سرمایه مالی از سوی داعش (70 میلیون دلار)، تهدید اصلی امنیت برای ملی جمهوری قرقیزستان است و متأسفانه، حامیان داعش روز به روز بیشتر شده تا جایی که برخی به مناطق جنگی رفته و برخی دیگر در خانه با برقراری ارتباط از ایدئولوژی آ‌ن‌ها حمایت می‌کنند.

با توجه به اطلاعات نهادهای امنیتی قرقیزستان، در حال حاضر 400 قرقیز در کنار تروریست‌ها مشغول به جنگ هستند (این رقم تنها تعداد کسانی است که شناسایی شده‌اند)، حال آنکه تعداد افراط‌گرایان قرقیز بدون کمک داعش رو به افزایش است و به عقیده مدیت‌بیکوف، راه حل این مشکل در قرقیزستان اصلاحات ایدئولوژیکی می‌باشد.

اکثر کارشناسان محلی بر این باورند که با تقسیم فرضی جمهوری قرقیزستان به شمال سکولار و جنوب مذهبی، می‌توان بروز حوادث را پیش‌بینی کرد که با وجود مسائل مرزی با تاجیکستان و ازبکستان در جنوب و وضعیت محیطی وخیم مردم در این منطقه، جنوب قرقیزستان را آسیب‌پذیر کرده است.

مردم محلی نیز در این میان به دنبال جایگزینی یک زندگی مناسب آن هم با پیوستن به صفوف داعش هستند ضمن آنکه، روند بازگشت مهاجران کاری قرقیزستان در روسیه به دلیل کاهش ارزش روبل نسبت به دلار و یورو مشاهده می‌شود و آنها به این باور می‌رسند که روسیه مکان مناسبی برای کار نیست و در نتیجه شرایط برای تقویت نقش داعش در منطقه بهبود می‌یابد.

در ماه ژولای سال گذشته نیز شبه‌نظامیان داعش یک حمله تروریستی را در مرکز بیشکک طراحی کرده بودند که توسط نیروهای امنیتی از وقوع حادثه جلوگیری شد.

در حال حاضر در ترکیب سازمان تروریستی داعش 15 تا 20 هزار نفر شهروند خارجی وجود دارد.

به طور عمده، این سازمان تروریستی متشکل از اعضای سابق حزب بعث سوریه، شهروندان عرب، ترک، اروپایی، آمریکایی، افغانی، آسیای مرکزی و بسیاری از کشورهای دیگر می‌باشد.