نگاهی به تلاش چند ساله نخبگان شیعه لبنان برای ایجاد تشکیلات

به گزارش «شیعه نیوز»، مجلس اعلای شیعیان لبنان در ماه می سال ۱۹۶۹ تأسیس شد و امام موسی صدر در انتخابات ۲۲ می‌ همان سال به ریاست این مجلس انتخاب شد.

امام موسی صدر در گفت‌وگویی که پس از انتخابش به ریاست مجلس اعلای شیعیان لبنان با روزنامه الحیات انجام شده دربارۀ اهداف این مجلس می‌گوید: «من خطوط کلی اهدافم را در سخنرانی‌ام پس از ابلاغ تصمیم هیئت‌های شرعی و اجرایی به صورت خلاصه بیان کرده‌ام. اهداف اصلی‌ام در سازمان‌دهی و ایفای دقیق‌تر و بهتر نقش‌های بایستهٔ ملی و دینی و انسانی‌ای خلاصه می‌شود که شیعیان در زمینه‌های مختلف برعهده دارد. شک نیست که این اهداف نیازمند مطالعهٔ گسترده و برنامه‌ریزی و تلاش پیگیر است. از خدا می‌خواهم تا با کمک شیعیان و دیگر فرزندان مخلص این میهن، توفیق تحقق این اهداف را بیابم.»

۳ سال پیش از تأسیس مجلس در ۱۹۶۶ وقتی طرح به وجود آمدن چنین مجلسی مطرح بود، مجله بیروتی الحوادث در گفت‌وگو با امام موسی صدر سؤالی درباره پذیرش تعدد مجالس مذهبی در کشوری که سرشار از اختلافات مذهبی است،‌ می‌پرسد و امام صدر در پاسخ به این پرسش توضیح می‌دهد: «نگرش ما به دین باید این چنین باشد: دین از یک جهت افراد یک فرقه را با هم برابر می‌داند و از جهت دیگر، همهٔ انسان‌ها را از هر مذهبی با هم برابر می‌شمرد. به عقیدهٔ بنده فرقه‌گرایی صحیح قبل از هر چیز برادری میان مردم کشور و تلاقی ملی میان آنان است. فرقه‌گرایی به ۴ معنا تفسیر می‌شود:

اول: فرقه‌گرایی سیاسی، یعنی نظام موجود در لبنان نظامی است که مردم به سبب وضعیت خاص کشور خود انتخاب کرده‌اند.

دوم: فرقه‌گرایی به معنای ادای تکالیف و به‌جا آوردن آداب و رسوم دینی است و بهتر اینکه این قسم را تدین و دین‌گرایی نام نهیم.

سوم: فرقه‌گرایی مثبت، یعنی اینکه هر فرقه‌ای به اصلاح امور پیروان خویش توجه دارد تا سطح اخلاقی و فرهنگی و اجتماعی آنان را بالا ببرد. به نظر بنده این نوع از فرقه‌گرایی امر قبیحی نیست.

چهارم: فرقه‌گرایی منفی بدین‌معنا که هر فرقه‌ای فقط در درون خود و به دور از فرقه‌های دیگر بماند. این نوع فرقه‌گرایی مانع تعامل اجتماعی است و سدی در راه پیشرفت جامعه می‌شود.»

او در ادامه پاسخ به پرسش مجله الحوادث دربارهٔ شعار مجلس می‌گوید: «شعار مجلس اعلای شیعیان مدرسه و جاده و آب و برق و کار خواهد بود. به عقیدهٔ ما روحانیون،‌ تلاش برای تحقق این شعار ضروری است و اهمیت آن از همهٔ خواسته‌های اجتماعی دیگر بیشتر است و در این زمینه با همهٔ کسانی که می‌خواهند مخلصانه به کشور خویش خدمت کنند، همکاری می‌کنیم. ممکن است روش و وسیله‌ای که برای تحقق این شعار به کار می‌بریم،‌ به خصوص در مناطق محروم،‌ متفاوت باشد. به عقیدهٔ من مجلس پیشنهادی می‌تواند بدون هیچ‌گونه تعصب مذهبی، این شعار را محقق سازد.»

امام موسی صدر در گفت و گوی دیگری با مجلهٔ الاسبوع العربی پس از تأسیس مجلس در سال ۱۹۶۹ دربارۀ علت تأسیس ‌ این مجلس می‌گوید: «تصور می‌کنم علت تأسیس‌ مجلس اعلای شیعیان، همان علتی است که تأسیس دیگر مجالس مذاهب و طوائف لبنان را ایجاب کرده است که در حقیقت سبب ظهور هر تشکیلات دیگری در جهان است. حقیقت این است که شیعیان، نیروها و امکانات فراوان و عظیمی دارد که لبنان و فرزندانشان فقط از بخش ناچیزی از آن بهره‌مند بوده‌اند و این به سبب نبودِ سازمان و تشکیلات بوده است ... شیعیان به‌رغم امکانات گسترده‌ای که در زمینهٔ انسانی و فرهنگی و اقتصادی دارد و نیز به‌رغم تاریخ درخشانی که بنا به اطلاعات من به لحاظ نسبی در میان شیعیان کشورهای دیگر و غالب فِرَق دیگر لبنانی بی‌نظیر است، به مشکلات دینی و اجتماعی و فرهنگی بزرگی مبتلاست.»

او در ادامه مثال‌هایی از محرومیت شیعیان لبنان زده و توضیح می‌دهد: «برای مثال، میزان بی‌سوادی شیعیان در لبنان در مقایسه با دیگر فرقه‌ها بیشتر است و شاید به حدود ۲ برابر می‌رسد. عدهٔ کودکان آوارهٔ شیعه بسیار است و بسیاری از روستاهای شیعه‌نشین مسجد و روحانی و مدرسه ندارند. در زمینهٔ اجتماعی، شیعیان

 به لحاظ عادات قبیله‌ای و عقب‌ماندگی مناطق مسکونی مشکلات بزرگی دارد.

مشکل هجوم به بیروت و حاشیه‌نشینی شیعیان در مناطق اطراف بیروت نیز مزید بر علت است. این همه، ایجاب می‌کند شیعیان دوباره سازمان‌دهی شود تا نیروهای فراوان پراکنده‌اش در خدمت فرزندان آن و نیز در خدمت لبنان قرار گیرد. در چنین اوضاعی همکاری و تلاش مشترک بیشتر با دولت و دیگر طوائف و مذاهب تسهیل خواهد شد.»

امام صدر در این گفت وگو همچنین به چند سال تلاش برای رسیدن به این هدف و ایجاد تشکیلات برای شیعیان اشاره کرده و می‌گوید: «آنچه گفتم خلاصه‌ای از اسباب و عوامل تأسیس مجلس اعلای شیعیان است که نخبگانِ با اخلاص شیعه را واداشت تا از ۵ سال پیش خواهان تأسیس این مجلس‌شوند. البته، مرحلهٔ اخیر تلاش‌ها از ۵ سال پیش شروع شد و پیش از آن هم مراحل دیگری پیموده شده که از ۲۰ سال هم فراتر می‌رود، ولی در آن مراحل فقط در حد درخواست بود و اقدام عملی صورت نگرفته بود.»

انتهای پیام/ 852