ظرایفی که مَالِکِ یَوْمِ الدِّینِ می آموزد

شیعه نیوز: کلمۀ «دین» هم به‌معناى مکتب و آیین است، هم به‌معناى جزا و پاداش. مراد از «یَوْمِ الدِّینِ» روز قیامت است که روز حساب و کیفر و پاداش است. البته خداوند، هم مالک دنیاست و هم مالک آخرت، ولى مالکیت او در روز قیامت، جلوۀ دیگرى دارد. در آن روز هیچ‌کس مالک هیچ‌چیز نیست. حتى انسان اختیار اعضا و جوارحِ خود را ندارد. نه زبان، اجازۀ عذرتراشى دارد و نه فکر، فرصتِ تدبیر؛ تنها خداوند، صاحب‌اختیار آن روز است.

* از این آیه مى‌آموزیم:

در کنار امید به رحمتِ الهى که در آیۀ قبل مطرح شد، باید از حساب و جزاى قیامت نیز بترسیم؛ زیرا خداوند از هر نیک و بد ما آگاه و بر کیفر و پاداش آن قادر است.

* نکته‌های آیه «مَالِکِ یَوْمِ الدِّینِ»

* مالکیّت خداوند، حقیقى است و شامل احاطه و سلطنت است، ولى مالکیّت هاى اعتبارى، از سلطه ى مالک خارج مى شود و تحت سلطه ى واقعى او نیست.

** با آنکه خداوند مالک حقیقى همه چیز در همه وقت است، ولى مالکیّت او در روز قیامت و معاد جلوه ى دیگرى دارد؛

* در آن روز تمام واسطه ها واسباب قطع مى شوند. «تقطّعت بهم الاسباب» (بقره/۱۶۶)

* نسبت ها و خویشاوندى ها از بین مى رود. «فلا انساب بینهم» (مؤمنون، ۱۰۱)

* مال و ثروت و فرزندان، ثمرى ندارند. «لا ینفع مال و لا بنون» (شعراء، ۸۸)

* بستگان و نزدیکان نیز فایده اى نمى رسانند. «لن تنفعکم ارحامکم» (ممتحنه، ۳)

* نه زبان، اجازه عذر تراشى دارد و نه فکر، فرصت تدبیر. تنها راه چاره لطف خداوند است که صاحب اختیار آن روز است.

لفظ «دین» در معانى گوناگون به کار رفته است:

الف: مجموعه ى قوانین آسمانى. «إنّ الدّین عنداللَّه الاسلام» (آل عمران، ۱۹)

ب: عمل و اطاعت. «للّه الدّین الخالص»*** (زمر، ۳)

ج: حساب و جزا. «مالک یوم الدّین»

* «یوم الدّین» در قرآن به معناى روز قیامت است که روز کیفر و پاداش مى باشد. «یسئلون ایّان یوم الدّین» (ذاریات، ۱۲)

مى پرسند روز قیامت چه وقت است؟ قرآن در مقام معرّفى این روز، چنین مى فرماید: «ثم ما ادریک ما یوم الدّین . یوم لا تملک نفس شیئاً و الامر یومئذ للّه» (انفطار، ۱۸ – ۱۹)

(اى پیامبر!) نمى دانى روز دین چه روزى است؟ روزى که هیچ کس براى کسى کارآیى ندارد وآن روز تنها حکم و فرمان با خداست.

* «مالک یوم الدّین» نوعى انذار و هشدار است، ولى با قرار گرفتن در کنار آیه ى «الرّحمن الرّحیم» معلوم مى شود که بشارت و انذار باید در کنار هم باشند. نظیر آیه شریفه دیگر که مى فرماید: «نبّى ء عبادى انّى أنا الغفور الرّحیم . و أنّ عذابى هو العذاب الالیم» (حجر، ۴۹ – ۵۰)

به بندگانم خبر ده که من بسیار مهربان و آمرزنده ام، ولى عذاب و مجازات من نیز دردناک است. همچنین در آیه دیگر خود را چنین معرّفى مى کند: «قابل التَّوب شدید العقاب» (غافر، ۳) خداوند پذیرنده ى توبه مردمان وعقوبت کننده ى شدید گناهکاران است.

* در اوّلین سوره ى قرآن، مالکیتَ خداوند عنوان شده است، «مالکِ یوم الدّین» و در آخرین سوره، مَلِکیت او. «ملک النّاس»

* پیام‌های آیه «مَالِکِ یَوْمِ الدِّینِ»

* خداوند متعال، از جهات مختلف قابل عبادت است و ما باید حمد و سپاس او را به جا آوریم. به خاطر کمال ذات و صفات او که «اللّه» است، به خاطر احسان و تربیت او که «ربّ العالمین» است و به خاطر امید و انتظار رحم و لطف او که «الرّحمن الرّحیم» است و به خاطر قدرت و هیبت او که «مالک یوم الدّین» است.

* قیامت، پرتوى از ربوبیّت اوست.

* قیامت، جلوه اى از رحمت خداوند است.

انتهای پیام/ 852