چگونه شیخ‌نشین‌های عرب مالک دانشگاه‌ها و اندیشکده‌های انگلستان شدند

یکی دیگر از روش‌های ظریف استفاده از قدرت نرم در روابط بین اعراب خلیج فارس و فضای دانشگاهی غرب نمود یافته است. دولت‌های خلیج فارس طی سال‌های گذشته میلیون‌ها پوند به دانشکده‌های خاورمیانه دانشگاه‌های انگلستان سرازیر کرده‌اند.

 

اندیشکده‌های بزرگ انگلستان نیز به منطقه هجوم برده‌اند تا دفاتری را آنجا تأسیس کنند. آنها متکی به تحقیقاتی هستند که توسط پشتیبانان عرب‌شان سفارش شده‌اند و نیز میزبان کنفرانس‌ها و سمینارهای بزرگی هستند که اغلب توسط این کشورهای حاشیه خلیج فارس حمایت مالی می‌شوند.

 

وب‌سایت انگلیسی middleeasteye.net که به پوشش اخبار و تحلیل‌های مرتبط با خاورمیانه می‌پردازد در گزارشی می‌نویسد در دهه گذشته این روابط به دلیل کاهش بودجه‌های دولتی این مراکز تحقیقاتی و آموزشی افزایش بسیاری یافته‌اند و نتیجه آن تفوق روزافزون کشورهای حاشیه خلیج فارس بر دانشگاه‌ها و اندیشکده‌های بریتانیایی شده است.

 

استفان آیزمن، استاد دانشگاه معروف آمریکایی نورث‌وسترن در تحقیقاتی که سال گذشته درباره شعبه این دانشگاه در قطر انجام داد وضعیت این دانشکده را "غیرقابل دفاع" دانسته و اعلام کرده این مرکز از "آزادی دانشگاهی محدودی" بهره‌مند است.

 

اندیشکده انگلیسی معروف "مؤسسه خدمات پادشاهی متحده" (RUSI) که شعبه‌ای در قطر دارد و مدعی است از دانشگاه‌ها و بسیاری اندیشکده‌های دیگر مستقل است از انجام تحقیقات عمیق درباره اعتراضات اسلامی در امارات متحده عربی اجتناب کرده است. این اندیشکده دارای دفتری در قطر است.

 

به گزارش middleeasteye.net اندیشکده روسی در سال 2012 و متعاقب اعتراضات خونین بحرین سه کنفرانس درباره این کشور برگزار کرد اما در هیچ یک از این کنفرانس‌ها درباره مسائل داخلی این کشور بحث نشده و یا چهره‌های مخالفین پادشاهی آل‌خلیفه دعوت نشده بودند.

 

اندیشکده مؤسسه بین‌المللی مطالعات استراتژیک (IISS) نشست منامه، یک کنفرانس امنیتی عظیم، را طی چند سال گذشته با پول‌هایی که دولت‌های عرب خلیج فارس پرداخت می‌کنند، برگزار می‌کند. این مؤسسه دفتری در بحرین دارد و ارتش این پادشاهی سالیانه مبلغ 142 هزار و 415 دلار به آن پرداخت می‌کند.

 

کریستوفر داویدسون، یک استاد دانشگاه دورهام، می‌گوید: "درست نیست از بازیگری پول بگیرید که قرار است درباره‌اش بنویسید. چگونه می‌توانم به گزارش‌های این مؤسسه اعتماد کنم وقتی که هزینه نان و نمک آن را دولت بحران پرداخت می‌کند."

 

اندیشکده‌ها تنها نهادهای تحقیقاتی نیستدن که از دولت‌های عرب خلیج فارس پول دریافت کرده‌اند. تمام شش پادشاهی خلیج فارس - عبرستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین،‌ قطر، عمان و کویت - مبالغ قابل توجهی را به دانشگاه‌های غربی پرداخت کرده‌اند.

 

همانگونه که دیویدسون  در کتاب "پس از شیخ‌ها: فروپاشی قریب‌الوقع پادشاهی‌های خلیج" نوشته است جریان پول به بخش‌های خاورمیانه دانشگاه‌های بریتانیا منجر به کاهش تحلیل‌های انتقادی درباره کشورهای حوزه خلیج فارس شده است.

 

افشای این موضوع که سیف‌الاسلام، پسر معمر قذافی و دانشجوی مقطع دکتری در مدرسه اقتصاد لندن، 1.5 میلیون پوند به این مؤسسه داده است نشان دهنده عمق نفوذ مالی خاورمیانه در دانشگاه‌های انگلستان است. گزارشی که در سال 2011 منتشر شد بیان می‌کند که اشتباهات و خطاهای مدرسه اقتصاد لندن در ارتباط با این موضوع به وجهه‌ آن آسیب زده است اما این مرکز آموزشی به دریافت کمک‌های مالی هنگفت از امارات متحده عربی و کویت ادامه می‌دهد.

 

تا اواسط سال 2014 بنیاد امارات برای امور بشر دوستی 6.073 میلیون پوند به این مدرسه اهدا کرده بود. مجموع مبلغ وعده داده شده توسط این بنیاد بالغ بر 9 میلیون پوند است. از سال 2007، بنیاد پیشرفت علوم کویت 5.8 میلیون پوند، طی یک برنامه تحقیقاتی 10 ساله، به مدرسه اقتصاد لندن اهدا کرده است.