حقیقت امر در خصوص عمل استخاره: برگی از المیزان

«شیعه نیوز»: علامه طباطبایی در ذیل آیه 90 سوره مبارکه مائده، بیانی درباره حقیقت امر استخاره دارند.

در این بخش از تفسیر المیزان آمده است:

حقیقت امر در خصوص عمل استخاره

حقیقت امر این است که انسان وقتى بخواهد به کارى دست بزند ناچار است زیر و روى آن کار را بررسى نموده و تا آنجا که مى تواند فکر خود را که غریره و موهبتى است خدادادى بکار بیندازد، و چنانچه از این راه نتوانست صلاح خود را در آن کار تشخیص دهد ناگزیر باید از دیگران کمک فکرى گرفته و تصمیم خود را با کسانى که صلاحیت مشورت و قدرت تشخیص صلاح و فساد را دارند در میان بگذارد، تا به کمک فکر آنها خیر خود را در انجام دادن و ترک آن کار تشخیص دهد، و اگر از این راه هم چیزى دستگیرش ‍ نشد چاره اى جز اینکه متوسل به خداى خود شده و خیر خود را از او مسئلت نماید ندارد.

و این همان استخاره است ، و نباید این عمل را که عبارتست از اختیار چیزى که با استخاره تعیین شده دعوى علم غیب نامید، و نیز نباید آنرا تعرض به شوون الوهیت پروردگار نام نهاد، کما اینکه مشورت را هم نباید به خیال اینکه تشریک غیر خداى تعالى است در امور خود شرک نامید، و خلاصه هیچ مانع و محذور دینى در استخاره و مشورت نیست ، چون استخاره کارى جز تعیین یکى از دو طرف تردید را انجام نمى دهد، نه غیر واجبى را واجب و حلالى را حرام و خلاصه حکمى از احکام خداى را تغییر مى دهد، و نه آدمى را به آنچه در پس پرده غیب است خبردار مى کند، تنها و تنها مى گوید: خیر صاحب استخاره در فعل است یا در ترک ، و به این وسیله او را از حیرت و تردید نجات مى دهد، و اما اثر فعل و ترک در آینده چه خواهد بود و چه حوادثى را به بار خواهد آورد از عهده استخاره بیرون است ، و استخاره از تعیین این جهت ساکت است ، و آینده صاحب استخاره از خیر و شر عینا مانند آینده کسى است که استخاره نکرده ، و کار خود را با فکر و مشورت انجام داده است .

رد یک توهم در خصوص استخاره با قرآن

همین اشکال را ممکن است کسى در استخاره با قرآن کرده و توهم کند که استخاره با قرآن بدست آوردن علم غیب است ، چون نفس صاحب استخاره از استخاره با قرآن و تفال به آن و امثال آن نحوست و میمنتى احساس مى کند، و اگر استخاره اش خوب بود انتظار خیر و نفعى را مى کشد، و اگر بد بود مترصد شر و ضررى مى شود. لیکن این اشکال نیز توهمى بیش نیست ، چون بطریق صحیح هم از شیعه و هم از اهل سنت روایاتى داریم که پیغمبر (صلى الله علیه و آله ) خودش تفال به خیر مى زد، و مردم را هم به این عمل توصیه مى فرمود، و از فال بد زدن نهى مى نمود، و مى فرمود: هر جا هم که فال بد زده شد توکل به خدا کنید و در پى کار خود روید، بنابراینهیچ مانعى از تفال زدن با قرآن کریم و امثال آن بنظر نمى رسد، چه اگر استخاره خوب بود صاحب استخاره عمل را با طیب نفس و دل پاک انجام مى دهد، و اگر بد بود توکل به خدا کرده و در پى کار خود مى رود.

پس استخاره با قرآن جز همان طیب نفس و رفع تردید و سرگردانى و امید به نفع و سعادت اثر دیگرى ندارد، و ما بزودى راجع به خصوص استخاره بحثى مفصل خواهیم کرد (ان شاء الله تعالى ).

از آنچه گفته شد بدست آمد اینکه بعضى از مفسرین (ازلام ) را به معناى (تفال ) حمل نموده ، آنگاه حرمت استخاره را از آن استنتاج کرده و آیه را دلیل بر بطلان آن قرار داده اند، صحیح نیست ، و نمى توان آنرا به آیه نسبت داد.

انتهای پیام