دلیل سکوت هنگام تلاوت و شنیدن قرآن

شیعه نیوز: یکی از آداب تلاوت قرآن، گوش دادن و سکوت هنگام شنیدن آیات کلام الله است. شنیدن قرآن عبادتی است که نه تنها بدون زحمت است بلکه انسان را سرشار از نشاط و آرامش روحی می نماید. استماع و سکوت هنگام خواندن قرآن ثواب بسیاری دارد که نباید از آن محروم ماند. در این رابطه نکات مهم و مفیدی  مطرح شده است که از شما دعوت می کنیم با دقت آنها را بخوانید.

اهمیت سکوت و احترام، هنگام شنیدن قرآن در روایات

بر هر مسلمانی مستحب است که در هر کجا و در هر حال کسی قرآن را تلاوت کند، به احترام قرآن سکوت کرده و با جان و دل، پیام خدا را بشنود و در زندگی خود از آن الهام گیرد، زیرا قرآن تنها کتاب قرائت نیست، بلکه کتاب فهم و درک و سپس عمل است. این حکمِ مستحب به قدری مهم است که در بعضی از روایات از آن تعبیر به واجب شده است.

امام علی (علیه السلام) فرمود:

آنچه بر گوش ها واجب است عبارتند از گوش فرا دادن به ذکر خدا و خاموش ماندن به هنگام تلاوت آیاتش و ترک استماع چیزهایی که او را به خشم می آورد. (مستدرک الوسایل، ج11، ص143؛ بحار الأنوار، ج66، ص73)

امام باقر(علیه السلام) فرمود:

سخن خدا درست ترین سخن ها است و از هر داستانی شیواتر است.خداوند خود در قرآن فرموده است که هنگامی که قرآن خوانده می شود، گوش فرا دهید و خاموش باشید؛ شاید که مشمول رحمت خدا شوید. (تفسیر اهل بیت(علیه السلام)، ج5، ص456؛ الکافی، ج3، ص423)

در نمازهای واجب هنگام اقتدا به امام جماعت؛ وقتی قرآن خوانده شود، گوش فرا دهید و خاموش باشید؛ شاید مشمول رحمت [خدا] شوید. (تفسیر اهل(علیه السلام)، ج5، ص458؛ وسایل الشیعهًْ، ج6، ص214)

امام صادق(علیه السلام) فرمود:

واجب است در نماز و غیر نماز به هنگام شنیدن قرآن سکوت و استماع کرد و هنگامی که نزد تو قرآن خوانده شود، سکوت کردن و گوش فرا دادن لازم است. (بحار الانوار، ج85، ص108 و ج 89، ص 221)

دستور خداوند هنگام قرائت قرآن

خداوند در قرآن کریم می فرماید:« وَ إِذا قُرِئَ الْقُرْآنُ فَاسْتَمِعُوا لَهُ وَ أَنْصِتُوا لَعَلَّکُمْ تُرْحَمُونَ»(سوره اعراف، آیه 204)

و هنگامی که قرآن خوانده شود، به آن گوش فرا دهید و سکوت کنید تا مشمول رحمت شوید.
امر خداوند در آیه 204 سوره اعراف هنگام قرائت قرآن

خداوند در این آیه از قرآن، مردم را هنگام قرائت قرآن به دو چیز امر کرده است:

استماع
انصات

انصات و استماع یکی از راه های بهره مندی از برکات قرائت قرآن است. «استماع» به معنای گوش فرادادن با توجه قلبی و «انصات» به معنای سکوت برای استماع با توجه به گفتار الهی است.

بنابراین همه مسلمانان وظیفه دارند هنگام تلاوت قرآن به آیات الهی کاملا گوش فرا دهند و ساکت باشند و در این حال به معانی آیاتی که تلاوت می شود توجه کنند. در این صورت مشمول رحمت خداوند می گردند و بر ایمانشان افزوده می شود.

البته برای این که مشمول رحمت خدا شوید، تنها سکوت و گوش فرا دادن کافی نیست، بلکه شرائط دیگری از جمله عمل به آن نیاز است. (تفسیر نمونه،ج 7، ص 92)
فضیلت گوش دادن به قرآن و ساکت بودن

همه انسانها توفیق انجام برخی از عبادات را پیدا نمی کنند زیرا از پاداش بسیار آنها اطلاعی ندارند. یکی از این عبادات، استماع قرآن کریم است.

امام سجاد(علیه السلام) در زمینه فضیلت استماع کلام خدا فرمود:

« مَنِ اسْتَمَعَ حَرْفاً مِنْ کِتابِ اللهِ عَزَّوَجَلَّ مِنْ غَیْرِ قِرائَةٍ کَتَبَ اللهُ لَهُ حَسَنَةً وَ مَحاعَنْهُ سَیِّئَةً وَ رَفَعَ لَهُ دَرَجَةً »

کسی که حرفی از کتاب خدا را بشنود بدون اینکه خود قرائت کند خداوند برایش حسنه ای می نویسد و یکی از گناهان او را محو می کند و مقام او را یک درجه بالا. (اصول کافی، ج2، ص612، باب «ثواب قراءة القرآن»)

بنابراین وقتی فقط شنیدن آیات الهی چنین اجر و پاداشی دارد چرا باید از آن خود را از آن محروم سازیم.

منبع : نمناک