روان شناسی دروغ گویی

به گزارش «شیعه نیوز»، معکوس سازی واقعیت و تفاوت برقرار کردن بین درون و بیرون امری نیست که از بدو تولد در کودک موجود باشد. کودک در ابتدای ورود به دنیا لوحی است سفید و سرشار از پاکی و صداقت اما به مرور زمان با الگوگیری از والدین و اطرافیان می‌آموزد که می‌تواند حقیقت را وارونه جلوه دهد و به ناراستی معتاد می‌گردد. از این رو می‌توان به جرأت بیان داشت که بنیان دروغ‌گویی از خانواده آغاز می‌گردد.

تعریف دروغ گویی

بعضى دروغ گویی را به معناى عدم مطابقت محتواى سخن با واقعیت ذکر کرده اند، در حالى که بعضى دیگر آن را عدم مطابقت با تشخیص و اعتقاد گوینده مى دانند.

دروغ، سخن بر خلاف حقیقت است و دروغ گو کسى است که بر خلاف حقیقت،خبرى می ‏دهد.

این ویژگی ناپسند از صفات سخن است و دروغ گویى از صفات سخن گو و این دو همیشه باهم یار نیستند. یعنی این که می ‏شود سخنى دروغ باشد، ولى گوینده‏ اش دروغ گو نباشد، چنان که‏ ممکن است کسى دروغگو ، ولى سخنش دروغ نباشد، بلکه راست و مطابق‏ حقیقت‏ باشد. این صفت مخصوص انسان های دو رو و منافق است که دل و زبانشان با هم یکی نیست. در عین حال دروغ علاوه بر بعد زبانی شیوه‌های دیگری همچون اشاره، سکوت، نگارش، تدلیس و زیبا جلوه‌ دادن، تعارف، تعریف با حذف واضافه، تحریف و کتمان را نیز شامل شود.

انواع دروغ

دروغ اقسام گوناگونی دارد که از آن میان می‌توان به: دروغ‌گویی زبانی، ریا و تظاهر، نفاق و دورویی، کتمان حقیقت، نقض عهد و پیمان و هر چیز نادرست و ناراستی اشاره کرد.

‌‌در دروغ گفتن دو رفتار متفاوت را می‌توان تشخیص داد : ‌‌فردی که از روی حسادت و برای بالا بردن مقام خود دروغ می‌گوید و فردی که بدون هیچ گونه ‌غرضی دروغ می‌گوید و به قول ما ایرانی ها از نوع مصلحتی است . ‌‌ ‌حالا هر یک از این دو دروغ و علت آنها را جداگانه توضیح می‌دهیم.

این را هم بخوانید: دروغگویی صفت ثانویه انسان

دروغ عمدی و مغرضانه

نوع ‌اول: دروغی که از روی خود خواهی و غیظ است، این دروغ را در موارد زیر به کار می‌بریم :

‌‌ ‌‌۱ زمانی که می‌خواهیم یک تصویر خوب و عالی و دروغین از خود در برابر مخاطبمان بسازیم. اما چگونه این ‌کار را انجام می‌دهیم؟ در گفتن استعدادها ، توانایی های مالی حقیقت را نمی‌گوییم یا عیب‌های خود را به ‌خوبی ها تبدیل می‌کنیم و راجع به آنها با افتخار صحبت می‌کنیم .

‌ ‌‌۲ برای به دست آوردن یک پست یا شغل ادعای کذب می‌کنیم و یا برای فروختن مالی که به ما تعلق دارد توضیحاتی را ذکر می‌کنیم که حقیقت ندارد. فقط برای اینکه جنس خود را به قیمت بالاتری بفروشیم این کار ‌را انجام می‌دهیم .

‌‌۳. به خاطر کاری که انجام داده ایم و برای اینکه مجازات نشویم دروغ می‌گوییم. این نوع دروغ بیشتر بین بچه‌های ‌کوچک و نوجوانان باب است.

دروغ غیر عمدی و دوستانه

‌‌نوع دوم: دروغی است که به نیت و قصد بدی نیست و می‌توان گفت بیشتر نوع دوستانه است و در موارد زیر به کار می‌رود : ‌‌ ‌ این دروغ را زمانی می‌گوییم که می‌خواهیم کسی را ناراحت نکنیم مثلا وقتی کسی نظر ما را ‌درباره لباس جدیدش یا مدل کوتاهی موهایش می‌پرسد شاید آن مدل و آن لباس به او نیاید اما برای ‌اینکه او را ناراحت نکنیم از دروغ استفاده می نماییم چون مسلما هر کسی سلیقه خود را دارد و نباید سلیقه ‌خودمان را به کسی تحمیل کنیم و یا اینکه در شرایط خاص، خبر بدی را تبدیل به خبر خوب کنیم و ‌کسی را الکی و به خاطر شنیدن این دروغ خوشحال کنیم. روان شناسان در علم روان شناسی این ‌دروغ را ” دروغ دفاعی ” می‌نامند . اما چرا دفاعی؟ چون در نهایت ، هدف ما از این دروغ این است که ‌رابطه خود را با دیگران حفظ کنیم و این رابطه از بین نرود. این دروغ را می‌گوییم چون می‌ترسیم از ‌طرف دیگران مورد بی مهری قرار بگیریم و آنها دیگر ما را دوست نداشته باشند و برای ادامه ‌داشتن ارتباطاتمان با دیگران نظرات خود را پنهان می‌کنیم تا همچنان مثل همیشه باشیم .

گاهی اوقات برای اینکه همسر یا شریک عاطفی خود را نرنجانیم و چون از حساسیت های او مطلعیم و نمی توانیم به شیوه ی صحیحی از مواضع و عقاید و تمایلات خود دفاع کنیم به راحتی به دروغ متوسل می شویم یا حقیقتی را کتمان می کنیم و خود را از توضیحات اضافه و بحث و جدل رها می کنیم. توضیحات رایج پس از افشای چنین دروغی این است که «نمی خواستم بحث و جدلی شود یا نمی خواستم برنجی و…. »

منبع : راهیار