آیا مسئله شفاعت، عدالت خدا را زیر سؤال نمی‌برد؟

شیعه نیوز:
پرسش
در صحراى محشر ندا مى‌رسد: «شیعیان خاندان پیامبر کجایند»؟! در آن هنگام گردن‌هاى بى‌شمارى برافراشته مى‌شود، آن‌گاه ندا مى‌رسد: «زائرین حسین( علیه السلام ) کجایند»؟ گروهى به پا مى‌خیزند و بدانان گفته مى‌شود: «دست هر کسى را دوست دارید، بگیرید و به بهشت وارد گردید»، و این‌جا است که هر کسى دست فردى را که دوست دارد مى‌گیرد و او را به بهشت مى‌برد.(بحار الانوار، ج 101، ص 27). آیا این حدیث عدالت را زیر سؤال نمی‌برد؟
پاسخ اجمالی

همان‌گونه که هر شخصی شایستگی شفاعت کردن را ندارد، همین طور هر کسی صلاحیت مورد شفاعت قرار گرفتن را ندارد؛ یعنی در آموزه‌های دینی ما برای هر دو بخش شرایطی بیان شده است که برای آگاهی تفصیلی از آن می‌توانید به پاسخ‌هایی که در همین سایت وجود دارد مراجعه کنید.[1]
علاوه بر آن در این موضوع توجه به چند نکته لازم به نظر می‌رسد.
1. با توجه به آیه «... وَ لا یَشْفَعُونَ إِلاَّ لِمَنِ ارْتَضى‏...»،[2] شفاعت کنندگان تنها افرادی را می‌توانند شفاعت کنند که شفاعتشان مورد رضایت پروردگار باشد و این‌گونه نیست که مثلاً اگر زائری خواست یزید بن معاویه را نیز شفاعت کند! بتواند.
2. پروردگار عالم رحمتش عالم‌گیر و بر غضبش سبقت دارد، همان‌طور که مادر مهربان به دنبال بهانه‌ای می‌گردد تا از فرزند خطاکارش بگذرد و خداوند که از مادر مهربان‌تر است،[3] به دنبال بهانه‌ای است، تا از گناه برخی از بندگانش چشم پوشی کند و این شفاعت همان بهانه است.
3. بر فرض این‌که چنین کاری بدون حساب و کتاب انجام شود- که به نظر ما این‌گونه نیست- باز هم به عدل الهی اشکال وارد نمی‌شود؛ زیرا زمانی عدل زیر سؤال می‌رود که حق کسی ضایع و یا از حق کسی کم شود و به حق دیگری افزوده شود، امّا اگر بدون تضییع حق کسی نسبت به شخصی دیگر تفضل و بخششی شود، این هیچ منافاتی با عدل ندارد؛ مانند این‌که من بخواهم از پول خودم به یک نفر انفاق کنم، به یک نفر بدهم و به یک نفر دیگر هیچ ندهم، البته اگر این انفاق بدون حساب و کتاب و بدون معیار باشد با حکمت سازگار نیست و با توجه به این‌که خداوند حکیم است،[4] کارهای این‌گونه و غیر حکیمانه انجام نمی‌دهد.

[1].شفاعت در قیامت، پاسخ ۴۴۰؛ مفهوم شفاعت در اسلام، پاسخ، ۳۵۰.
[2]. «و آنها جز براى کسى که خدا راضى (به شفاعت براى او) است، شفاعت نمى‌‏کنند»، انبیاء، 28.
[3]. «از پیامبر ( صلی الله علیه و آله و سلم ) نقل شده است: سوگند به کسی که جانم به دست او است، خداوند نسبت به بنده‌‏اش از مادر مهربان نسبت به فرزندش مهربان‌تر است»، فتال نیشابوری، محمد بن حسن، روضةالواعظین، ج 2، ص 503، انتشارات رضى، قم.
[4]. حجرات، 8.

T