۰

آیا نیت و عملکرد یک سخنران می‌تواند سبب کاهش و یا افزایش تأثیرگذاری سخنان او باشد؟!

ابتدا باید گفت که طبق آموزه‌های دین اسلام و نیز فرمان عقل، انسان حرف حق را باید از هر فردی بپذیرد، و این‌که گوینده سخن، خود به آنچه گفته عمل نمی‌کند، نمی‌تواند مانع از پذیرش حق باشد.
کد خبر: ۲۱۱۱۰۰
۰۷:۲۹ - ۱۴ دی ۱۳۹۸

شیعه نیوز:
پرسش
آیا نیت یک سخنران و فضایل یا رذایل اخلاقی او و یا مشاهده چهره او در حال سخنرانی، در شنیدن سخنان او تأثیر دارد و بر روح انسان تأثیر می‌گذارد؟ به عبارت دیگر، آیا همان‌گونه خوردن لقمه حرام، بر روح انسان تأثیر می‌گذارد و سبب می‌شود که انسان کلام حق را جدی نگیرد، آیا گوش دادن به سخنان سخنرانی که دارای رذایل اخلاقی است، بر هدایت انسان تأثیر دارد؟
پاسخ اجمالی

ابتدا باید گفت که طبق آموزه‌های دین اسلام و نیز فرمان عقل، انسان حرف حق را باید از هر فردی بپذیرد،[1] و این‌که گوینده سخن، خود به آنچه گفته عمل نمی‌کند، نمی‌تواند مانع از پذیرش حق باشد.

امام صادق( علیه السلام ): «عاقل کسى است که در اجابت حقّ و اطاعت فرمان وى، نهایت خشوع را داشته باشد و حرف‏ حق‏ از هر کسی که بشنود، قبول‏ کند و از آن سرپیچی نکند».[2]

با این وجود، واضح است حرفی که از دل برآید، بهتر بر دل خواهد نشست(به پاسخ 98287 ارجاع شود) و آثار بهتری بر روح و جان انسان خواهد گذاشت.[3] و به فرموده امام علی( علیه السلام ): «چه بسا سخنى که نفوذش در جان آدمی بیشتر از نفوذ تیرهاست».[4] لذا خداوند در قرآن از گفتن آنچه که به آن عمل نمی‌شود، نهی کرده است:

«یا أَیهَا الَّذِینَ آمَنُوا لِمَ تَقُولُونَ ما لا تَفْعَلُونَ؛ کبُرَ مَقْتاً عِنْدَ اللَّهِ أَنْ تَقُولُوا ما لا تَفْعَلُونَ»؛[5] اى افراد با ایمان! چرا سخنى بر زبان می‌آورید که خود بدان عمل نمی‌کنید؟ چنین رفتاری به خشم بزرگی از خداوند خواهد انجامید![6]

این آیات با توجه به تعبیرات آیات بعد، همگى نشان می‌دهد که مخاطب مؤمنان واقعى هستند، اما مؤمنانى که هنوز به سر حد کمال ایمان نرسیده و گفتار و کردارشان هماهنگ نشده است، را شامل نمی‌شود.[7]

لذا سفارش شده است که انسان قبل از آن‌که چیزی بگوید، خود بدان عمل کند[8]:

  1. پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ): «آنکه بدون ‌عمل، به تبلیغ بپردازد، مانند کسى است که بدون بستن زه بر کمان تیر بیندازد».[9]
  2. امام علی( علیه السلام ): «هرگاه گفتار خود را نیکو کردی، پس کردار خود را نیز نیکو کن، تا این‌که با این راه، خوبی زبان و فضیلت احسان(نیکوکاری) را جمع کنید».[10]
  3. امام علی( علیه السلام ): «هر کسی که باطن او با ظاهر او مطابق باشد، او امانت را ادا کرده است».[11]
  4. امام علی( علیه السلام ): «آنچه را عمل نمی‌‏کنى به دیگران نگو؛ چراکه در غیر این صورت تو عاجز می‌شوی و از مذمت دیگران در امان نیستی».[12]
  5. امام علی( علیه السلام ): «سزاوار است که کردار انسان از گفتار او بهتر باشد، و گفتار او از کردار او بهتر نباشد».[13]
  6. امام علی( علیه السلام ): «بهترین سخن آن است که گوینده خود عمل به آن کند و فعل او قولش را تصدیق کند».[14]
  7. امام صادق( علیه السلام ): «مردمان را با اعمال خود تبلیغ کنید، نه با زبان‌هاى خود».[15]
  8. امام صادق( علیه السلام ): «خدا رحمت کند قومى را که برای مردم چراغ و مشعل بودند و با اعمال خود و تلاش خود، به سوى ما دعوت می‌کردند».[16]

[1]. «قاعده دفع ضرر محتمل»، 112093.

[2]. منسوب به جعفر بن محمد ع(امام ششم)، مصباح الشریعة، ص 103، بیروت، اعلمی، چاپ اول، 1400ق.

[3]. «معیار درستی و حقانیت یک سخن»، 103983؛ «سخن حق و میانه‌‌روی در پوشش از اوصاف پرهیزکاران»، 57299.

[4]. تمیمی آمدی، عبد الواحد بن محمد، تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، محقق، مصحح، درایتی، مصطفی، ص 209، قم، دفتر تبلیغات اسلامی، چاپ اول، 1366ش.

[5]. صف 2 -3.

[6]. «قرآن و سرزنش عالمان بی‌عمل»، 96570؛ «نکوهش دعوت کننده بی‌عمل»، 72130.

[7]. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج 24، ص 62، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، 1374ش.

[8]. «روش تربیت فرزند»، 2743؛ «شیوه تبلیغ»، 3882؛ «شیوه پیامبر اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) در تبلیغ دین»، 69904؛ «استمرار نبوت تبلیغی»، 4917.

[9]. شیخ طوسی، محمد بن حسن‏، امالی، ص 534، قم، دار الثقافة، چاپ اول، 1414ق.

[10]. تصنیف غرر الحکم و درر الکلم، ص 211.

[11]. همان.

[12]. همان.

[13]. همان.

[14]. همان، ص 210.

[15]. حمیری، عبد الله بن جعفر، قرب الإسناد، ص 77، قم، مؤسسه آل البیت ع، چاپ اول، 1413ق.

[16]. ابن شعبه حرانی، حسن بن علی، تحف العقول عن آل الرسول ص، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، ص 301، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ دوم، 1404ق.

 

T

ارسال نظرات
نظرات حاوی عبارات توهین آمیز منتشر نخواهد شد
نام:
ایمیل:
* نظر: