نحوه محاسبه سن تکلیف همراه با مثال

به گزارش «شیعه نیوز»، سن تکلیف شرعی سنی است که باید مبدا زمانی برای شروع انجام تکالیف دینی قرار بگیرد. دختران و پسران در سن‌های متفاوتی از نظر شرعی مکلف می‌شوند. نحوه محاسبه سن بلوغ شرعی از این جهت اهمیت دارد که از زمان رسیدن به این سن به بعد، انسان‌ها مکلف به انجام وظایف دینی خود می‌شوند. در این مطلب سعی داریم شما را با نحوه محاسبه سن تکلیف (سن بلوغ شرعی) آشنا کنیم. با ما همراه باشید.

شرایط تکلیف

انسان‌ها در صورتی مکلف به انجام تکالیف شرعی هستند که شرایط خاصی داشته باشند. این شرایط عبارتند از:

عقل: شرط اول، توانایی عقلی فرد و توانایی تشخیص ایمان و کفر، حق و باطل و حلال و حرام است. شخصی که مجنون و دیوانه است و دارایی توانایی عقلی لازم نیست، از منظر اسلام تکلیفی ندارد.
قدرت: شرط دوم، توانایی انجام کاری است که خداوند آن را از انسان خواسته است.
بلوغ: سومین شرط تکلیف، بلوغ است. بلوغ در واقع به معنی منتقل شدن فرد از دوران کودکی به بزرگسالی است و به واسطه همین بزرگسالی است که فرد مکلف می‌شود که اوامر شرعی را رعایت کند. بلوغ شرعی، برای دختران و پسران دارای نشانه‌هایی است.

نشانه بلوغ شرعی در دختران و پسران
۱. نشانه بلوغ شرعی دختران
نشانه بلوغ در دختر، تمام شدن ۹ سال قمری است. یعنی پس از آنکه سن دختران ۹ سال قمری شد، او به بلوغ رسیده و باید تکالیف شرعی خود را انجام دهد.

۲. نشانه بلوغ شرعی در پسران

نشانه‌های بلوغ شرعی در پسران عبارت است از:

روییدن موی درشت در زیر شكم، بالای عورت
روییدن موی درشت در صورت و پشت لب
بیرون آمدن منی، چه در خواب و چه در بیداری
تمام شدن ۱۵ سال قمری

هر یک از شرایط بالا، نشانه بلوغ پسر و رسیدن او به حد شرعی است.

یکی از مشکلاتی که در رابطه به محاسبه سن تکلیف وجود دارد این است که تولد دختران و پسران به تاریخ شمسی مشخص می‌شود، اما تاریخ تولد آنان به سال قمری مشخص نیست و این در حالی است که سال قمری به عنوان معیار و میزان محاسبه سن تکلیف در نظر گرفته می‌شود. به همین دلیل باید محاسبه سن قمری تکلیف را بیاموزیم.
هر سال قمری با سال شمسی تقریبا ۱۱ روز اختلاف دارد. برای تبدیل سال شمسی به قمری، کافی است ابتدا برای دختران روزی را که ۹ سال شمسی آنان کامل می‌شود و برای پسران روزی را که پانزده سال شمسی‌شان کامل می‌شود، مشخص نموده، سپس دختران ۹۷ روز و پسران ۱۶۲ روز از آن کم کنند به این ترتیب روز کامل شدن ۹ یا ۱۵ سال قمری آنان معین می‌شود.
به عنوان مثال دختری که در تاریخ ۱۵ آذر ماه ۱۳۷۹ به دنیا آمده است، در تاریخ ۱۵ آذر ماه ۱۳۸۸، سن او ۹ سال شمسی کامل می‌گردد. چنانچه ۹۷ روز از این تاریخ کم کنید، تاریخ ۷ شهریور ماه ۱۳۸۸ به دست می‌آید که بیانگر تاریخ کامل شدن ۹ سال قمری او و رسیدن او به سنّ تکلیف است.
به عنوان مثالی دیگر پسری که در تاریخ ۱۰ بهمن ماه ۱۳۸۰ به دنیا آمده است، در تاریخ ۱۰ بهمن ماه ۱۳۹۵، سن او ۱۵ سال شمسی کامل می‌شود. اگر ۱۶۲ روز از این تاریخ کم نماید، تاریخ ۲۹ مرداد ماه ۱۳۹۵ به دست می‌آید که بیانگر تاریخ کامل شدن ۱۵ سال قمری او است.

این نکته نیز مهم است که به دلیل وجود موقعیت‌‌های ‌جغرافیایی ‌مختلف و یکسان نبودن تعداد روزهای ‌ماه‌‌های ‌سال، گاهی این محاسبه، یک یا دو روز خطا دارد بنابراین تا حد دو روز، احتیاط در مورد این محاسبه رعایت شود و برای ‌آنکه محاسبه دقیق‌تر از این باشد، باید هر موردی جداگانه حساب شود.

سخن پایانی

سن تکلیف سنی است که انسان در آن مکلف به انجام اوامر الهی می‌شود. «مکلف شدن» شرایطی دارد که یکی از آن‌ها رسیدن به سن تکلیف است. این سن به قمری حساب می‌شود و برای همین باید نحوه محاسبه آن را یاد بگیریم. یکی از اعمالی که با رسیدن به سن تکلیف بر انسان‌ها واجب می‌شود، نماز است.

منبع : ستاره