نکات تاريخي درباره حضرت رقيه (سلام الله علیها)

SHIA-NEWS.COM شیعه نیوز:

به گزارش «شیعه نیوز»، حجت الاسلام خدامراد سليميان، استاد مرکز تخصصي مهدويت حوزه علميه قم و عضو هيئت علمي پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي، به مناسبت فرا رسيدن سالروز رحلت جانسوز دختر سه ساله امام حسين(علیها السلام) يادداشتي درباره حضرت رقيه(سلام الله علیها) نوشته و در اختيار خبرگزاري فارس، قرار داده است که بخش هايي از آن، در پي مي آيد: درباره دختر امام حسين(علیها السلام) به نام رقيه(سلام الله علیها) بحث هاي زيادي مطرح شده است. عده اي آن را نپذيرفته و منابع را در تاييد آن کم و فاقد يقين آوري مي دانند و قائلند که نام ايشان در اکثر کتب نيامده است و يا نام هاي مشترک و مشابهي در آنها به چشم مي خورد که با توجه به آن نمي توان به طور حتم بر وجود دختري به اين نام اطمينان داشت.

در مقابل اين ديدگاه، افرادي ديگر بر اين باورند که رقيه دختر امام حسين عليه السلام بوده و در کربلا هم حضور داشته است و ذکرنشدن نام «رقيه» در برخي منابع تاريخي نمي تواند دليل بر نبود اين شخصيت باشد. آنها درباره چرايي ذکر نشدن نام رقيه در بعضي کتاب هاي تاريخي چنين استدلال مي کنند: اولاً: در دوره زندگاني ائمه اطهار عليهم السلام و در صدر اسلام مسائلي مانند کمبود امکانات نگارشي، اختناق شديد حکمرانان اموي، کم توجهي به ثبت و ضبط جزئيات رويدادها، فشار حکومت بر سيره نويسان، جانب داري ها و... سبب بروز بعضي اختلافات در نقل مطالب تاريخي مي شده است. ثانياً: در اثر تاخت و تازها و دانش ستيزي بعضي حکمرانان، بسياري از منابع ارزشمند از ميان رفته است. به همين دليل، اين گمان تقويت مي شود که چه بسا بسياري از اسناد و منابع معتبر، در جريان اين درگيري ها، از بين رفته و به دست ما نرسيده است. ثالثاً: تعدد فرزندان، تشابه اسمي و به ويژه سرگذشت هاي شبيه در مورد شخصيت هاي گوناگون تاريخي امر را بر تاريخ نويسان مشتبه کرده است. رابعاً: امام حسين عليه السلام به دليل شدت علاقه به پدر بزرگوار و مادر گرامي شان، نام همه فرزندان خود را فاطمه و علي مي گذاشتند. قراين و شواهدي نيز در دست است که رقيه عليهاالسلام را فاطمه صغيره مي خوانده اند و احتمال دارد همين موضوع سبب غفلت از نام اصلي ايشان شده باشد. (1)

نام حضرت رقيه(سلام الله علیها) در بيش از بيست کتاب ذکر شده است

بايد گفت علاوه بر اينکه نام «رقيه» در کتاب شريف «لهوف» سيد بن طاووس (2) و نيز ساير کتب تصريح شده است، مرحوم شيخ علي فلسفي نيز در کتاب « حضرت رقيه (سلام الله علیها)» مي نويسد که در بيش از بيست کتاب، نام رقيه را ديده است. در کتاب «معالي السبطين» حائري آمده است: «کانت للحسين(علیها السلام) بنت صغيره ....تسمي رقيه و کان لها ثلاث سنين»(3). تعبير «تسمي رقيه» نشان دهنده اين مطلب است که «رقيه» نام اصلي ايشان نبوده بلکه به اين اسم معروف بوده اند. «ابن ابي مخنف» نيز در «مقتل الحسين (علیها السلام)» درباره وداع حسين بن علي(علیها السلام) مي نويسد: «ثم نادي يا ام کلثوم و يا زينب و يا سکينه و يا رقيه و يا عاتکه و يا صفيه...» (4). در کتاب احقاق الحق نيز آمده است: «ثم نادي يا ام کلثوم يا سکينه يا رقيه يا عاتکه يا زينب يا اهل بيتي عليکن مني السلام...»(5)

وجود بارگاه حضرت رقيه(سلام الله علیها) دليلي محکم است

از محکم ترين دلايل در اين زمينه، وجود بارگاه ملکوتي آن نازدانه سيدالشهداء(علیها السلام) در شام (در کشور سوريه) است. عبدالوهاب بن احمد شافعي مصري معروف به شعراني در کتاب «المنن» مي نويسد: «نزديک مسجد جامع دمشق، بقعه و مرقدي است که به مرقد رقيه بنت الحسين(علیها السلام) معروف است. بر روي سنگي که در درگاه آن واقع است چنين نوشته شده است:« هذا البيت بقعه شرفت بآل النبي(ص) و بنت الحسين الشهيد رقيه(سلام الله علیها)» (6). در کتاب «منتخب التواريخ» نيز آمده است که مزاري که در خرابه شام است، منسوب به مزار رقيه بنت الحسين(علیها السلام) است.

نظر حضرات آيات مکارم شيرازي و نوري همداني

در پايان مطلب نظر دو تن از مراجع عظام تقليد درباره حضرت رقيه (سلام الله علیها) را متذکر مي شويم. آيت ا... مکارم شيرازي: شکي نيست که دختر کوچکي از امام حسين (علیها السلام) در شام از دنيا رفت و در آنجا دفن شد و حرم فعلي منسوب به همان دختر است، اما اين که نام آن دختر رقيه بوده يا نام ديگري داشته در بين دانشمندان اسلامي اختلاف نظر وجود دارد هر چند معروف اين است که نامش رقيه است. آيت ا... نوري همداني: در کتاب هايي چون کامل بهائي و نفس المهموم و کتاب هاي معتبر ديگر دختر خردسالي که برخي نام او را رقيه ناميده اند و در شام به شهادت مي رسد، براي امام حسين (علیها السلام) ذکر کرده اند و اگر کسي براي آن حضرت نذر کند، بايد آن را ادا کند و مضجع موجود در دمشق متعلق به آن حضرت است.

پي نوشت:

1ـ محمدي اشتهاردي، محمد، سرگذشت جان سوز حضرت رقيه (عليهاالسلام) ص 12.

2- لهوف: 112

3- معالي السبطين : 2 / 161، 170.

4- مقتل الحسين : 84.

5- احقاق الحق: 11/633.

6- کتاب المنن: باب دهم.