توصیه های اخلاقی آیت الله مصباح

SHIA-NEWS شيعه نيوز:

به گزارش «شيعه نيوز» به نقل از فارس از قم، آيت‌الله محمدتقي مصباح‌يزدي در نخستين جلسه تفسير در ماه رمضان كه چهارشنبه شب در دفتر مقام معظم رهبري در قم برگزار شد، اظهار داشت: همه افرادي كه در محضر رسول اكرم صلّي الله عليه و آله و سلّم و ساير معصومين عليهم السّلام حضور مي‌يافتند در يك سطح و مرتبه نبودند.
عضو خبرگان رهبري افزود: ائمه معصوم عليهم السّلام مطالبي را به برخي از ياران خاص خود مي‌گفتند كه آنها به دليل ظرفيت متفاوت مردم و بعضي شرايط اجتماعي اجازه نقل آن را براي ديگران نداشتند.
آيت‌الله مصباح يزدي با بيان اينكه جابربن يزيد جعفي يكي از ياران خاص امام باقر عليه السّلام بوده است، ابراز كرد: اين شخص ۵۰ هزار حديث از امام باقر شنيده بود كه اجازه نداشت آنها را به ديگران منتقل كند ضمن اينكه احاديثي كه از اين فرد به ما رسيده در مقايسه با ديگر روايات داراي ويژگي‌هاي خاصي است.
رئيس موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) افزود: ذكر روايات و احاديث معصومين نوعي اشتغال به ياد آنها بوده و موجب تقرب به خداوند خواهد بود.
وي با اشاره به يكي از احاديثي كه اين شخص از امام باقر نقل كرده است، گفت: در اين روايت امام باقر عليه السّلام جابر را به پنج خصلت توصيه مي‌كند كه نخستين مورد آن ظلم نكردن در مقابل كسي است كه به انسان ظلمي را روا داشته است.
آيت‌الله مصباح يزدي افزود: در ادامه اين روايت، امام باقر مي‌فرمايند: «اگر كسي به تو خيانت كرد اين كار نبايد موجب خيانت تو در حق ديگران شود و همچنين اگر كسي سخنان تو را تكذيب كرد آرام باش و هيچ‌گاه خشمگين مشو».
اين استاد حوزه با اشاره به ادامه روايت اظهار داشت: امام باقر جابر را به شاد نشدن در مقابل ستايش ديگران توصيه مي‌كند و مي‌فرمايد: «اگر شخصي تو را نكوهش كرد متانت خود را از دست نده و محزون نشو».
رئيس موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) گفت: در هر موقعيتي كه براي انسان روي مي‌دهد، حدودي تعيين شده است كه اگر آدمي پا را از اين حدود فراتر بگذارد واژه ظلم در اين‌جا به كار مي‌رود.
وي با بيان اينكه در عرف جامعه، تجاوز به حق ديگران ظلم ناميده مي‌شود خاطرنشان كرد: در مقابل ظلم، عدل قرار دارد كه به معناي تجاوز نكردن به حقوق ديگران و رعايت حد و مرزهاست.
عضو مجلس خبرگان رهبري افزود: بشر در حوزه افعال اختياري به وجود حد و مرزهايي در زندگي روزمره خود باور دارد كه بايد آنها را رعايت كرده و به حقوق صاحبان حق تجاوز نكند.
وي گفت: پيش‌فرض اين مسئله اين است كه در زندگي افرادي هستند كه بر ما حقي دارند و نبايد به مرزها و حدود انسان‌ها تجاوز كرد و آيات قرآن نيز مؤيد اين مطلب هستند.
آيت‌الله مصباح يزدي با اشاره به نهايت لطف و كرم خداوند در حق انسان‌ها اظهار داشت: خداوند خود را يكي از صاحبان حق در مقابل آدمي معرفي مي‌كند زيرا اين حق را دارد كه بشر غير از او كسي را مورد پرستش قرار ندهد.
اين استاد حوزه علميه خاطرنشان كرد: شرك به خدا بزرگ‌ترين ظلمي است كه انسان قادر به انجام آن است زيرا هرچه طرف مقابل بزرگ‌تر باشد ظلم در حق او نيز بزرگ‌تر است.
عضو مجلس خبرگان رهبري افزود: انتخاب معبودي ديگر به جاي پروردگار در واقع تجاوز به حق خداست و يكي از اين معبودها، هواي نفس است.
رئيس موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) ابراز كرد: در مراتب پايين‌تر در ارتباط با ساير انسان‌ها در هر نوع ارتباطي كه وجود داشته باشد حد و مرزي قرار داده شده كه بايد رعايت شود.
وي با طرح اين پرسش كه انگيزه ظلم در اجتماع چيست، افزود: انسان موجودي عاقل است و عقل به او مي‌گويد كه تمام عالم بر عدل استوار است و همه افراد به طور متقابل داراي حقوقي نسبت به يكديگر هستند و اگر اين حقوق رعايت شوند اهداف خلقت محقق مي‌شود.
آيت‌الله مصباح يزدي گفت: با مراجعه به حوادث تاريخي مشخص مي‌شود كه در بسياري از انسان‌ها يك عامل دروني موجب مي‌شود كه بشر نسبت به حقوق تعيين شده براي خود رضايت نداشته باشد و خواهان بهره‌مندي بيشتر از امكانات باشد.
عضو خبرگان رهبري با اشاره به وجود فلاسفه بزرگي كه قائل به رعايت نكردن حقوق ديگران بودند، اظهار داشت: اين افراد بر اين باور بودند كه اصل وجود آدمي بر پايه بهره‌مندي شخصي از مواهب به بهترين نحو ممكن است و انسان بايد از تمام لذت‌ها به ميزان دلخواه استفاده كند.
وي گفت: اين گروه از فيلسوفان، مبناي زندگي اجتماعي را قدرت اشخاص براي استفاده بيشتر از مواهب مي‌دانستند و هنوز هم اين تفكر ميان عده‌اي از اين افراد وجود دارد.
رئيس موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) با بيان اينكه اين فلاسفه ظلم كردن را حق خود مي‌دانستند، تصريح كرد: اين گروه بر اين باور بودند كه اگر افرادي در جامعه قادر به ظلم نيستند بايد از امكانات محروم شوند و تنها اشخاص قدرتمند باقي مي‌مانند.
وي افزود: افرادي نيز بودند كه قائل به رعايت حقوق ديگران بودند اما در تعيين حقوق و مرزهاي افراد جامعه دچار شك شده بودند.
آيت‌الله مصباح يزدي با اشاره به جهل و بي‌توجهي انسان در طول تاريخ اظهار داشت: گروهي از افراد جامعه دنبال خواسته‌هاي زودگذر خود رفته و به ديگران ظلم مي‌كنند و گاهي آنچنان دل‌بستگي به دنيا مي‌يابند كه در عين آگاهي به حقوق ديگران هيچ‌گاه قادر به پذيرفتن آن نيستند.
اين استاد حوزه علميه خاطرنشان كرد: بسياري از اشخاصي كه بر ديگران تسلط مي‌يابند راه‌هاي مختلفي براي استثمار ديگران در اختيار دارند و به تدريج تسلط آنها گسترده‌تر مي‌شود و به مرحله‌اي مي‌رسند كه رعايت اصول اخلاقي را فراموش مي‌كنند.
وي انسان را موجودي عجيب دانست و افزود: برخي اوقات آدمي با نيت خير براي رسيدن به سعادت وارد يك مسير مي‌شود اما به جايي مي‌رسد كه خود نيز گناهاني را كه مرتكب شده باور نمي‌كند.
رئيس موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) فرعون را يكي از نمونه‌هاي شاخص اين افراد ذكر كرد و گفت: مطابق آنچه در قرآن آمده است فرعون به واسطه برتري طلبي به جايي رسيد كه خود را پروردگار برتر تمام مردم معرفي كرد و دليل اين ادعا را تسلط خود بر آب‌هاي جاري و ساير امكانات و عزت و افتخار ملت مصر برشمرد.
وي اظهار داشت: در زندگي همه افراد نمونه‌هاي كوچكتري از اين گونه مسائل ديده مي‌شود و ممكن است آدمي به جايي برسد كه شعارها و دانسته‌هاي عيني خود را فراموش كند.
آيت‌الله مصباح يزدي با اشاره به توصيه امام باقر عليه السّلام به جابر در زمينه خودداري از ظلم تصريح كرد: رعايت حقوق ديگران امري است كه عقل انسان و همه اديان بر آن تاكيد دارند بنابراين منظور اصلي امام به صورت ويژه و متفاوت با اين مسئله است.
عضو خبرگان رهبري افزود: گاهي در زندگي انسان موقعيت‌هايي به وجود مي‌آيد كه علاوه بر عامل دروني، انگيزه مضاعفي براي ظلم فراهم مي‌شود.
وي با اشاره به مشاهده رعايت نكردن حقوق و حد و مرزها توسط ديگران به عنوان يكي از عوامل مضاعف موثر بر ظلم ابراز كرد: كساني هستند كه آشكارا در همه سطوح جامعه به حقوق ديگران تجاوز مي‌كنند و در اين مواقع تحمل ظلم بسيار مشكل است و سبب انجام عمل ظالمانه توسط ديگر افراد مي‌شود.
آيت‌الله مصباح يزدي وسوسه‌هاي شيطان را در اين ميان بسيار موثر دانست و تاكيد كرد: تعدي به حقوق ديگران و توهين به افراد سبب مي‌شود كه ساير افراد جامعه نيز دست به چنين اقداماتي بزنند.
اين استاد حوزه علميه گفت: گسترش برخي ناهنجاري‌ها در جامعه سبب شكستن قبح آن شده و موجب سرايت اين ظلم در جامعه مي‌شود.
عضو خبرگان رهبري در ادامه به حق قصاص به عنوان يكي ديگر از عوامل موثر بر گسترش ظلم در جامعه اشاره كرد و خاطرنشان كرد: حق قصاص هم از سوي عقل و هم از طرف شرع به عنوان يكي از حقوق قانوني شناخته شده اما با توجه به وسوسه‌هاي شيطان و حس انتقام گيري موجب مي‌شود كه اين حق طبيعي از چارچوب خود خارج شود.
رئيس موسسه آموزشي و پژوهشي امام خميني(ره) گفت: قرآن كريم به مسلمانان مي‌گويد اگر در مقام قصاص بوديد طوري عمل كنيد كه دقيقاً مطابق آنچه با شما رفتار كرده‌اند، باشد.
وي تاكيد كرد: در اين ميان علاوه بر حكم عقل نياز به تذكر مضاعف توسط واعظي بيروني احساس مي‌شود تا انسان بيش از آنچه كه حق دارد قصاص نكند.
آيت‌الله مصباح يزدي با اشاره به ارجحيت عفو و گذشت در مقابل انتقام افزود: در اين گونه موارد شرايط يكسان نيست و گاهي اوقات قصاص بر بخشش و عفو مقدم خواهد بود.