«نسل» در روایات مربوط به راه رفتن به چه معنا است؟

شیعه نیوز:
پرسش
با توجه به روایات زیر، «نسل» را توضیح دهید. 1. «روى مُنذِر بن جَیفَر عن یحیى بن طلحة النَهدی قال: قال لنا أبو عبد الله( علیه السلام )‏ سِیرُوا وَ انْسَلُّوا فَإِنَّهُ أَخَفُّ عَلَیْکُم‏». 2. «رُوِیَ أَنَّ قَوْماً مُشَاةً أَدْرَکَهُمْ رَسُولُ اللَّهِ( صلی الله علیه و آله و سلم ) فَشَکَوْا إِلَیْهِ شِدَّةَ الْمَشْیِ فَقَالَ لَهُمُ اسْتَعِینُوا بِالنَّسْل‏». 3. «عن ابن مَحبوب عن هشام بن سالم عن أبی عبد الله( علیه السلام ) قال: جَاءَتِ الْمُشَاةُ إِلَى النَّبِیِّ فَشَکَوْا إِلَیْهِ الْإِعْیَاءَ فَقَالَ عَلَیْکُمْ بِالنَّسَلَانِ فَفَعَلُوا فَذَهَبَ عَنْهُمُ الْإِعْیَاءُ فَکَأَنَّمَا نَشِطُوا مِنْ عِقَال‏». 4. «عن عبد الله بن سِنان عن أبی عبد الله( علیه السلام )‏ مِثْلَهُ إِلَّا أَنَّهُ قَالَ عَلَیْکُمْ بِالنَّسَلَانِ فَإِنَّهُ یَذْهَبُ بِالْإِعْیَاءِ وَ یَقْطَعُ الطَّرِیق‏». 5. «عن ابن فَضّال عن القَدّاح عن أبی عبد الله( علیه السلام ) عن أبیه ( علیه السلام )‏ أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ رَأَى قَوْماً قَدْ جَهَدَهُمُ الْمَشْیُ فَقَالَ اخْبُبُوا انْسِلُوا فَفَعَلُوا فَذَهَبَ عَنْهُمُ الْإِعْیَاء».
پاسخ اجمالی
در این روایات، امام صادق( علیه السلام ) می‌فرماید:
1. «قدم بزنید، و با شتاب حرکت کنید؛ زیرا این‌گونه راه رفتن براى شما راحت‌تر است».[1]
2. «رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) به گروهى پیاده رسید، پس آنها از سختى پیاده‌روى شکایت به آن‌حضرت بردند، پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود: از شتاب کردن و تند راه رفتن یارى بجوئید».[2]
3. «گروهى که پیاده‌روی می‌کردند، به پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) رسیدند، و از خستگی پیاده‌روى شکایت به آن‌حضرت بردند، پیامبر( صلی الله علیه و آله و سلم ) فرمود: بر شما باد به شتاب کردن و تند راه رفتن، پس آنها همین کار را انجام دادند و خستگیشان از بین رفت گویا که زانوهایشان از بند و قید رها و آزاد شده باشد».[3]
4. «بر شما باد به شتاب کردن و تند راه رفتن؛ زیرا این‌گونه راه رفتن خستگی را از بین می‌برد و موجب پیمودن [سریع] راه می‌شود».[4]
5. «رسول خدا( صلی الله علیه و آله و سلم ) مردمى را دید که راه رفتن آنها را به سختى و دشواری افکنده بود، آن‌حضرت فرمود: تند راه روید و آنها همین کار را کردند و خستگى آنها برطرف شد».[5]
چند نکته درباره این احادیث:
یک. در کتاب‌های حدیثی این دسته از روایات در بخش‌هایی با عنوان «باب المشی»[6] (راه رفتن)،‏ «بَابُ اسْتِحْبَابِ النَّسْلِ فِی الْمَشْی»[7] (استحباب تند راه رفتن) و «آداب السیر فی السفر»[8] (آداب راه رفتن در سفر) ‏قرار گرفته‌اند.
دو. کلمه «نسل» در لغت به معانی مختلفی آمده است؛ اما با توجه به روایات مورد بحث، این کلمه به معنای شتاب ورزیدن در راه رفتن و با شتاب حرکت کردن می‌باشد(البته نه دویدن).[9] همان‌طور که «یَنْسِلُون» در آیه شریفه «وَ نُفِخَ فِی الصُّورِ فَإِذا هُمْ مِنَ الْأَجْداثِ إِلى‏ رَبِّهِمْ یَنْسِلُون»[10] به همین معنا است؛[11] یعنی «و در صور دمیده می‌شود، ناگاه همه آنان از قبرها به سوى پروردگارشان می‌شتابند».
سه. ‏برای آگاهی بیشتر درباره پیاده‌روی و منافات نداشتن این روایات با روایاتی که سفارش به راه رفتن با وقار و متانت می‌کنند، نمایه «پیاده‌‌روی از نگاه روایات»، سؤال 33760 مطالعه شود.
[1]. شیخ صدوق، من لا یحضره الفقیه، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، ج ‏2، ص 295، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ دوم، 1413ق.
[2]. برقی، احمد بن محمد بن خالد، المحاسن، محقق و مصحح: محدث، جلال الدین،‏ ج ‏2، ص 377 ، دار الکتب الإسلامیة، قم، چاپ دوم، 1371ق.
[3]. المحاسن، ج ‏2، ص 377؛ شیخ حرّ عاملی، وسائل الشیعة، ج ‏11، ص 439، مؤسسه آل البیت( علیه السلام )، قم، چاپ اول، 1409ق.
[4]. المحاسن، ج ‏2، ص 377؛ وسائل الشیعة، ج ‏11، ص 439.
[5]. همان.
[6]. المحاسن، ج ‏2، ص 377.
[7]. وسائل الشیعة، ج ‏11، ص 438.
[8]. مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، ج ‏73، ص 276، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، چاپ دوم، 1403ق.
[9]. جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح (تاج اللغة و صحاح العربیة)، محقق و مصحح: عطار، احمد عبد الغفور، ج ‏5، ص 1830، دار العلم للملایین، بیروت، چاپ اول، 1410ق؛ مصطفوی، حسن، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، ج ‏12، ص 109، دار الکتب العلمیة، مرکز نشر اثار علامه مصطفوی‏، بیروت، قاهره، لندن‏، چاپ سوم؛ بستانی، فؤاد افرام، مهیار، رضا، فرهنگ ابجدی عربی-فارسی، ص 147، 890 و 910 – 912، انتشارات اسلامی، تهران، چاپ دوم، 1375ش.
[10]. یس، 51.
[11]. حمیرى، نشوان بن سعید، شمس العلوم، محقق و مصحح: اریانى، مطهر بن على؛ عبدالله، یوسف محمد؛ عمرى، حسین بن عبدالله‏، ج 10، ص 6584، دار الفکر، دمشق، چاپ اول؛ ‏طریحی، فخر الدین، مجمع البحرین، تحقیق: حسینی‏، سید احمد، ج 5، ص 483، کتابفروشی مرتضوی، تهران، چاپ سوم، 1375ش.
آیات مرتبط

سوره الأنبياء (96) : حَتَّىٰ إِذَا فُتِحَتْ يَأْجُوجُ وَمَأْجُوجُ وَهُمْ مِنْ كُلِّ حَدَبٍ يَنْسِلُونَ
سوره يس (51) : وَنُفِخَ فِي الصُّورِ فَإِذَا هُمْ مِنَ الْأَجْدَاثِ إِلَىٰ رَبِّهِمْ يَنْسِلُون

T