سایر زبان ها

شهروند خبرنگار

صفحه نخست

سرویس خانواده شیعه

سرویس شیعه شناسی

دیده بان شیعیان

سرویس عکس

سرویس فیلم

صوت

سردبیر

صفحات داخلی

آیا خدا در قرآن در مورد اموری چون مرگ نیز بر انسان منّت گذاشته است؟

خداوند در قرآن کریم، به جهت برخی از نعمت‌هایی که به انسان‌ها عنایت کرده، بر آنان منّت گذاشته است. آیاتی که به این منّت اشاره کرده‌اند، عبارتند از...
کد خبر: ۲۰۱۲۱۱
۰۹:۱۶ - ۰۸ آبان ۱۳۹۸

شیعه نیوز:
پرسش
آیا در قرآن خداوند در مورد اعطای مرگ بر انسان منّت گذاشته است؟ لطفاً آیه مربوطه ذکر شود.
پاسخ اجمالی
خداوند در قرآن کریم، به جهت برخی از نعمت‌هایی که به انسان‌ها عنایت کرده، بر آنان منّت گذاشته است. آیاتی که به این منّت اشاره کرده‌اند، عبارتند از:
1. منّت گذاشتن به خاطر فرستادن پیامبران جهت هدایت مردم: خداوند در آیات متعددی، به خاطر فرستادن پیامبران، خصوصاً پیامبر گرامی اسلام( صلی الله علیه و آله و سلم ) و هدایت کردن آنان به راه راست، بر آنان منت گذاشته است. در جواب برخی از مسلمانان که به جهت مسلمان شدن بر پیامبر منّت می‌گذاشتند، چنین فرمود: «بَلِ اللَّهُ یَمُنُّ عَلَیْکُمْ أَنْ هَداکُمْ لِلْإیمانِ»؛[1] بلکه خداوند بر شما منّت می‌نهد که شما را به سوى ایمان هدایت کرده است. همچنین به خاطر این‌که برای مردم پیامبر از جنس خودشان برگزید، منّت گذاشته و می‌فرماید: «لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنینَ إِذْ بَعَثَ فیهِمْ رَسُولاً مِنْ أَنْفُسِهِمْ یَتْلُوا عَلَیْهِمْ آیاتِهِ وَ یُزَکِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتابَ وَ الْحِکْمَةَ»؛[2] خداوند بر مؤمنان منّت نهاد هنگامى که در میان آنها، پیامبرى از خودشان برانگیخت که آیات او را بر آنها بخواند، و آنها را پاک کند و کتاب و حکمت بیاموزد. در جایی دیگر، مسلمانان را مورد خطاب قرار داده و می‌فرماید: «کَذلِکَ کُنْتُمْ مِنْ قَبْلُ فَمَنَّ اللَّهُ عَلَیْکُم»؛[3] شما قبلاً چنین بودید و خداوند بر شما منّت نهاد (و هدایت شدید).
2. منّت‌های خدا بر حضرت موسی( علیه السلام ): در چند آیه از قرآن آمده است که خدا بر حضرت موسی و برادرش هارون منّت گذاشته است: «وَ لَقَدْ مَنَنَّا عَلى‏ مُوسى‏ وَ هارُونَ»؛[4] ما بر موسی و هارون منّت گذاشتیم. و «وَ لَقَدْ مَنَنَّا عَلَیْکَ مَرَّةً أُخْری»؛[5] برای مرتبه‌ای دیگر بر تو منّت گذاشتیم. این منّت‌های متعددی که به آن اشاره شده، یکی از آنها، این بود که راه نجات حضرت موسی از دست فرعون را به او الهام کرد و او هم موسی را به رود نیل سپرد. نعمت دیگر این بود که به درخواست خود حضرت موسی، برادرش را وزیر او قرار داد. و نیز عنایت‌های دیگر خصوصاً نجات بنی‌اسرائیل از دست فرعون، از این قبیل بود.
3. منّت گذاشتن بر مستضعفین: خداوند در قرآن یکی از سنت‌های خود را بازگو کرده و می‌فرماید: «وَ نُریدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذینَ اسْتُضْعِفُوا فِی الْأَرْضِ وَ نَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَ نَجْعَلَهُمُ الْوارِثینَ»؛[6] ما می‌خواهیم بر مستضعفان زمین منّت نهیم و آنان را پیشوایان و وارثان روى زمین قرار دهیم! مصداق بارز این آیه، امام مهدی(عج) و حکومت الهی او است.
4. برگزیدن برخی افراد برای پیامبری: خداوند از زبان یکی از پیامبران چنین می‌گوید: «إِنْ نَحْنُ إِلاَّ بَشَرٌ مِثْلُکُمْ وَ لکِنَّ اللَّهَ یَمُنُّ عَلى‏ مَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ»؛[7] درست است که ما بشرى همانند شما هستیم، ولى خداوند بر هر کس از بندگانش بخواهد (و شایسته بداند)، نعمت می‌بخشد (و مقام رسالت عطا می‌کند).
5. نجات از آتش جهنم: در آیاتی از قرآن، خداوند گفتگوی بهشتیان با یکدیگر را نقل کرده است. یکی از سخنانی که بین آنان رد و بدل می‌شود این است که می‌گویند: «فَمَنَّ اللَّهُ عَلَیْنا وَ وَقانا عَذابَ السَّمُوم»؛[8] امّا خداوند بر ما منّت نهاد و از عذاب کشنده ما را حفظ کرد.
تفاوتی که بین این دو مورد اخیر و موارد قبلی وجود دارد این است که این دو نعمت الهی از زبان بندگان، «منّت» نامیده شده در حالی که در سه مورد اول، از زبان خود خدا، به عنوان «منّت» یاد شده است.
همان‌طور که دیده می‌شود، آیه‌ای در قرآن وجود ندارد که صریحاً از واژه «منت» در مورد مرگ انسان‌ها استفاده کرده باشد ولی می‌توان مرگ را به عنوان یکی از نعمت‌های خدا برای مؤمنان یاد کرد؛[9] زیرا مرگ مانند پُلی است که انسان را از دنیا به آخرت منتقل می‌کند. و برای مؤمن، پُلی است که او را از جهنم دنیا، به بهشت جاوید می‌رساند. حضرت امام حسین( علیه السلام ) نیز با استفاده از همین حقیقت، یاران خود را دلداری می‌داد و می‌فرمود: «صَبْراً بَنِی الْکِرَامِ فَمَا الْمَوْتُ‏ إِلَّا قَنْطَرَةٌ تَعْبُرُ بِکُمْ عَنِ الْبُؤْسِ وَ الضَّرَّاءِ إِلَى الْجِنَانِ الْوَاسِعَةِ وَ النَّعِیمِ الدَّائِمَة»؛[10] ای فرزندان انسان‌ گرامی! صبر پیشه کنید و بدانید که مرگ مانند پُلی است که شما را از سختی‌ها و مشکلات دنیا عبور می‌دهد و به بهشت وسیع و نعمت‌های دائمی خدا می‌رساند.
شاید مواردی مانند این آیه نیز نشانگر آن باشند که مرگ نیز یکی از نعمتهای خداست و طبیعتاً جای منت نهادن نیز دارد:
الَّذی خَلَقَ الْمَوْتَ وَ الْحَیاةَ لِیَبْلُوَکُمْ أَیُّکُمْ أَحْسَنُ عَمَلاً وَ هُوَ الْعَزیزُ الْغَفُور.[11]
اوست که مرگ و زندگی را آفرید تا شما را بیازماید که کدامتان نیکوکارترید و او شکست ناپذیر و بخشنده است.

[1]. حجرات، 17.
[2]. آل عمران، 164.
[3]. نساء، 94.
[4]. صافات، 114.
[5]. طه، 37.
[6]. قصص، 5.
[7]. ابراهیم، 11.
[8]. طور، 27.
[9]. ر.ک: «مرگ و عذاب های جهنم در زمره نعمت‌ها»، سؤال 16391.
[10]. شیخ صدوق، معانی الأخبار، محقق و مصحح: غفاری، علی اکبر، ص 289، دفتر انتشارات اسلامی، قم، چاپ اول، 1403ق.
[11] . ملک، 2.

آیات مرتبط

سوره آل عمران (164) : لَقَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَى الْمُؤْمِنِينَ إِذْ بَعَثَ فِيهِمْ رَسُولًا مِنْ أَنْفُسِهِمْ يَتْلُو عَلَيْهِمْ آيَاتِهِ وَيُزَكِّيهِمْ وَيُعَلِّمُهُمُ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَإِنْ كَانُوا مِنْ قَبْلُ لَفِي ضَلَالٍ مُبِينٍ
سوره النساء (94) : يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا ضَرَبْتُمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَتَبَيَّنُوا وَلَا تَقُولُوا لِمَنْ أَلْقَىٰ إِلَيْكُمُ السَّلَامَ لَسْتَ مُؤْمِنًا تَبْتَغُونَ عَرَضَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا فَعِنْدَ اللَّهِ مَغَانِمُ كَثِيرَةٌ ۚ كَذَٰلِكَ كُنْتُمْ مِنْ قَبْلُ فَمَنَّ اللَّهُ عَلَيْكُمْ فَتَبَيَّنُوا ۚ إِنَّ اللَّهَ كَانَ بِمَا تَعْمَلُونَ خَبِيرًا
سوره يوسف (90) : قَالُوا أَإِنَّكَ لَأَنْتَ يُوسُفُ ۖ قَالَ أَنَا يُوسُفُ وَهَٰذَا أَخِي ۖ قَدْ مَنَّ اللَّهُ عَلَيْنَا ۖ إِنَّهُ مَنْ يَتَّقِ وَيَصْبِرْ فَإِنَّ اللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ
سوره إبراهيم (11) : قَالَتْ لَهُمْ رُسُلُهُمْ إِنْ نَحْنُ إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ وَلَٰكِنَّ اللَّهَ يَمُنُّ عَلَىٰ مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ ۖ وَمَا كَانَ لَنَا أَنْ نَأْتِيَكُمْ بِسُلْطَانٍ إِلَّا بِإِذْنِ اللَّهِ ۚ وَعَلَى اللَّهِ فَلْيَتَوَكَّلِ الْمُؤْمِنُونَ
سوره طه (37) : وَلَقَدْ مَنَنَّا عَلَيْكَ مَرَّةً أُخْرَىٰ
سوره القصص (5) : وَنُرِيدُ أَنْ نَمُنَّ عَلَى الَّذِينَ اسْتُضْعِفُوا فِي الْأَرْضِ وَنَجْعَلَهُمْ أَئِمَّةً وَنَجْعَلَهُمُ الْوَارِثِينَ
سوره القصص (82) : وَأَصْبَحَ الَّذِينَ تَمَنَّوْا مَكَانَهُ بِالْأَمْسِ يَقُولُونَ وَيْكَأَنَّ اللَّهَ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ وَيَقْدِرُ ۖ لَوْلَا أَنْ مَنَّ اللَّهُ عَلَيْنَا لَخَسَفَ بِنَا ۖ وَيْكَأَنَّهُ لَا يُفْلِحُ الْكَافِرُونَ
سوره الصافات (114) : وَلَقَدْ مَنَنَّا عَلَىٰ مُوسَىٰ وَهَارُونَ
سوره فصلت (8) : إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ
سوره الحجرات (17) : يَمُنُّونَ عَلَيْكَ أَنْ أَسْلَمُوا ۖ قُلْ لَا تَمُنُّوا عَلَيَّ إِسْلَامَكُمْ ۖ بَلِ اللَّهُ يَمُنُّ عَلَيْكُمْ أَنْ هَدَاكُمْ لِلْإِيمَانِ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ
سوره الطور (27) : فَمَنَّ اللَّهُ عَلَيْنَا وَوَقَانَا عَذَابَ السَّمُومِ
سوره الملك (2) : الَّذِي خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَيَاةَ لِيَبْلُوَكُمْ أَيُّكُمْ أَحْسَنُ عَمَلًا ۚ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْغَفُورُ
سوره القلم (3) : وَإِنَّ لَكَ لَأَجْرًا غَيْرَ مَمْنُونٍ
سوره الانشقاق (25) : إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ
سوره التين (6) : إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ فَلَهُمْ أَجْرٌ غَيْرُ مَمْنُونٍ

 

 

T

ارسال نظرات
نظرات حاوی عبارات توهین آمیز منتشر نخواهد شد
نام:
ایمیل:
* نظر: