زيارت عاشورا ؛ ترنم انديشه

 «شیعه نیوز»: زيارت عاشورا که از تعاليم امام باقر (علیه السلام ) است به دليل آثار سازنده فردي و اجتماعي، بيان مواضع فکري و عقيدتي شيعه و نشانه گرفتن خط انحراف، اهميت ويژه ‏و قابل تأملي دارد.

درباره زيارت حضرت سيدالشهدا روايات بسياري وجود دارد و در خصوص زيارت عاشوراي معروف، احاديث متعددي از امام باقر و امام صادق عليهما‏السلام نقل شده است. امام باقر اين زيارت را به يکي از اصحابش به نام «علقمة بن محمد حضري» آموزش داده است.

از آن جا که زيارت، نوعي اعلام موضع و مشخص کردن خط فکري است و آثار سازنده عجيبي دارد، آن چه به عنوان متن زيارتي خوانده مي‏شود، از نظر محتوا و جهت ‏دهي، از حساسيتي ويژه برخوردار است. به همين جهت، ائمه با آموختن نحوه زيارت به ياران خود، به اين عمل سازنده جهت و غناي بيشتري بخشيده‏اند، به گونه ‏اي که زيارتنامه ‏هاي رسيده از معصومان مانند زيارت جامعه کبيره، عاشورا، آل ياسين و ناحيه مقدسه گنجينه ‏اي از تعاليم و آموزش‏هاي عالي آنان است.

* ايجاد پيوند معنوي با خاندان عصمت و تشديد علاقه و محبت به آنان
اين محبت موجب مي‏شود که زائر، آن بزرگان را الگوي خويش سازد و در جهت همسويي فکري و عملي با آنان بکوشد. همچنان که در قسمتي از زيارت، از خدا مي‏خواهد زندگي و مرگش را يکسره همانند آنان قرار دهد: "اللهم اجعل محياي محيا محمد و آل محمد و مماتي ممات محمد و آل محمد."

از آن جا که اين محبت به خاطر خداوند است و خاندان عصمت از آن جهت که‏ الهي و منسوب به او هستند، محبوب واقع شده‏اند مايه تقرب به خداوند است. در قسمتي از اين زيارت چنين مي‏خوانيم: "اللهم اني اتقرب اليک بالموالاة لنبيک و آل نبيک."

* پيدايش روحيه ظلم ستيزي در زائر
تکرار لعن و نفرين بر ستمگران در اين زيارت، موجب پيدايش روحيه ظلم ‏ستيزي در زائر مي‏شود.

او با اعلام برائت و نفرت از ستمگران و ابراز محبت به پيروان حق و دوستان خاندان عصمت، پايه‏هاي ايمان ديني خود را مستحکم مي‏کند. مگر ايمان چيزي جز حب و بغض در راه خداست؛ "هل الايمان الا الحب و البغض"؟ مؤمن واقعي در برابر ستم، بي‏موضع نيست، از ستمگر، نفرت و انزجار آشکاري دارد و با مظلوم و جبهه حق، اعلام همراهي مي‏کند: "يا ابا عبدالله! اني سلم لمن سالمکم و حرب لمن حاربکم."

* دوري جستن از خط انحراف
در اين زيارت، ريشه‏هاي ظلم هدف قرار مي‏گيرند: "فلعن الله امة اسست اساس الظلم و الجور عليکم اهل البيت و لعن الله امة دفعتکم عن مقامکم و ازالتکم عن مراتبکم التي رتبکم الله فيها." ستمي که در عاشورا تحقق يافت، در قلب تاريخ ستم، ريشه دارد. اين ظلم، يک حلقه از حلقه‏هاي ستمي است که با انحراف مسير اصيل خلافت آغاز شد.

* الهام گرفتن، درس آموختن و الگو قرار دادن اسوه‏هاي هدايت
در اين زيارت آمده است: "فاسئل الله الذي اکرمني بمعرفتکم و معرفة اوليائکم و رزقني البرائة من اعدائکم، ان يجعلني معکم في الدنيا و الآخرة و ان يثبت لي عندکم قدم صدق في الدنيا و الاخرة."

زائر پس از آن که به حق معرفت پيدا کرد و ستم و ستمگر را شناخت و از آنان دوري جست، با ثبات قدم در مکتب خاندان عصمت و پيروي عملي از آنان، خود را در مسير سعادت دنيا و آخرت قرار مي‏دهد، يعني، اسوه‏ها و الگوهاي هدايت را که از سوي خداوند منصوب شده‏اند سرمشق خود قرار مي‏دهد و همگامي با آنان را مي‏طلبد.