«کبیر» و «خازن الحرم» قم چه کسی بود؟

SHIA-NEWS.COM شیعه نیوز:

به گزارش «شیعه نیوز»، شهر قم با تاریخی کهن و انسان‌هایی متدین و خونگرم از دیرباز مورد توجه خاص و عام بوده و جایگاه ویژه‌ای در میان مسلمانان ایران و جهان دارد. این شهر در حال حاضر مرکز تشیع جهان محسوب می‌شود و به سبب وجود حرم مطهر حضرت معصومه(سلام الله علیها) و مسجد مقدس جمکران از سالیان دور خاستگاه و مهد پرورش علمای بزرگ بوده است.

اما در شهری که تربیت دهنده علما و فقها و مجتهدین بزرگی است خلأ نبود اطلاع رسانی مناسب در زمینه این افراد به شدت احساس می‌شود و در همین راستا در سالروز درگذشت فقیه جلیل‌القدر «آیت‌اللَّه میرزا ابوالقاسم کبیر قمی» به معرفی این شخصیت و بازبینی زندگی این عالم قمی می‌پردازیم تا مردم این سامان آشنایی بیشتری با علمای خود داشته باشند.

*دوران کودکی میرزا ابوالقاسم قمی

ملامحمدتقی که انتظار در چهره وی موج می‌زد با قدم‌های نگران خود عرض و طول حیاط را می‌پیمود چند دقیقه ای بیشتر نگذشته بود که صدای گریه کودک در فضای خانه پیچید و خنده بر لبان ملا نقش بست، آن لحظه هیچ کدام از اهالی آن خانه  نمی‌دانستند که این مولود روزی عالم و کبیر قمی می‌شود تا برای همیشه نام و یادش در تاریخ ثبت شود.

آیت الله العظمی حاج شیخ ابوالقاسم قمی مشهور به «کبیر» و «خازن الحرم»، در سال 1380 هجری قمری در قم به دنیا آمد. پدرش ملا محمدتقی قمی از علمای وقت شهر قم بود. مرحوم کبیر از همان خردسالی علاقه خود را به علوم دینی نشان داد و تحصیلات ابتدایی را در قم، کاشان و اصفهان نزد اساتید مشهور آن سامان آغاز کرد و رفته رفته آگاهی خود را درباره فقه و اصول بالا برد.

در سن بیست و پنج سالگی به نجف اشرف مشرف و از وجود آیات عظام میرزا خلیل تهرانی نجفی، آخوند ملامحمد کاظم خراسانی و سیدمحمد کاظم یزدی در نجف استفاده برد. بعد از سال‌های متمادی که از درس اساتید بزرگ استفاده کرد بالاخره در سال 1324 قمری به قم بازگشت و از علمای مشهور روزگار خود شد. مردم و علمای قم از بازگشت ایشان استقبال کردند و کلاس درس وی از کلاس‌های مهم و شلوغ دوران شد. در همین روزها بسیاری از مردم قم و شهرهای اطراف این مرد بزرگ را مرجع تقلید خود قرار دادند.

*دوران تحصیل میرزا

مرحوم شیخ ابوالقاسم قمی در سال‌های تحصیل از محضر اساتید و بزرگانی زیادی در ایران و عراق کسب فیض کرد که برخی از این اساتید عبارتند از: حاج شیخ محمد حسن نادی، حاج شیخ محمد جواد قمی، حاج ملا محمد نراقی، میرزا فخرالدین نراقی، حاج آقا رضا همدانی صاحب مصباح الفقیه، حاج میرزا حسین خلیلی تهرانی، آخوند ملا محمد کاظم خراسانی، سید محمد کاظم طباطبایی یزدی.

همچنین مرحوم کبیر قمی از برخی از بزرگان اجازه روایت داشتند که عبارتند از: میرزا ابوالمعالی کلباسی، میرزا محمد هاشم چهار سوقی اصفهانی، حاج آقا منیرالدین بروجردی اصفهانی، سید محمد علوی بروجردی کاشانی، آخوند ملا محمد کاظم خراسانی و سید محمد کاظم طباطبایی یزدی.

مرحوم شیخ ابوالقاسم کبیر به دلیل مراجعات زیاد مردمی و فعالیت‌های اجتماعی زمان کمتری برای ارائه محفوظات و تالیفات داشته‌اند اما با همه این اوصاف معدود آثار ایشان از کتب برجسته محسوب می‌شوند که عبارتند از: حاشیه بر کفایة الاصول، حاشیه بر تفسیر صافی ملا محسن فیض کاشانی، رساله علمیه و تصحیح و مقدمه بر جمال الاسبوع سید بن طاوس.

*شاگردی امام خمینی(ره) در محضر میرزا ابوالقاسم کبیر قمی

آیت الله میرزا ابوالقاسم کبیر قمی دارای شاگردان زیادی بوده‏‌اند که همگی از عالمان و برجستگان قرن معاصر و دارای وجاهت خاصی هستند که از آن جمله می‌توان به امام خمینی(ره)، موسوی گلپایگانی، حاج میرزا محمد فیض قمی، حاج سید احمد شبیری زنجانی، ملا علی همدانی، میرزا عبداللّه چهلستونی تهرانی، میرزا محمود روحانی قمی، میرزا ابوالفضل زاهدی قمی، حاج سید مصطفی صفایی خوانساری، شیخ مهدی حرم پناهی قمی، میرزا محمد تقی اشراقی قمی، شیخ عبدالهادی حاج آخوند قمی، حاج سید محمد علوی قزوینی، حاج آقا ضیاء استر آبادی تهرانی، شیخ محمد حسین ناصر الشریعه قمی‏، شیخ محمد حسن آقا نجفی قمی و بسیاری از بزرگان دیگر اشاره کرد.

*احترام خاص میرزا به همسر سیده‌اش

بنابر آنچه نقل شده است مرحوم آیت الله کبیر در سهم امام(علیه السلام) تصرّف نمی‏کرد و بر این عقیده بود که اموراتش باید به غیر سهم بگذرد. زندگی کاملا درویشی و بی آلایشی داشت، حتی خادمی نداشت که به کارهای بیرونی او برسد و ایشان تمام کارهایش را از خرید مایحتاج خانه، آب آوردن و دیگر امور را خود انجام می‏داد.

مرحوم آیت‏الله العظمی گلپایگانی نقل می‏کند که ما عمدتاً برای استفاده از اخلاق و انفاس قدسی آیت الله کبیر به درسش می‏رفتیم و علاوه بر آن از علمش هم بهره می‏بردیم.

یکی از ویژگی‌های مرحوم کبیر احترام و اکرام سادات بود. چنانچه منقول است همسر وی که از سادات بود فوق العاده مورد احترام ایشان قرار داشت به گونه‏ای که خود از نان جو استفاده می‏کرد، ولی مقیّد بود برای او نان گندم تهیه کنند. آمده است که ایشان معمولاً کنار سفره خود، فقرا و سادات مستمند را می‏نشاند و از آن غذایی که خود می‏خورد به آنها هم می‏خورانید.

یکی دیگر از خصوصیات ایشان دوری از حاکمان و پرهیز از مراوده با آنان بوده است. نقل است که مرحوم کبیر تنها با سادات و اهل علم خوب بود، با متنفذین هیچ خوب نبود به گونه‏ای که هیچ یک از آنان جرأت نداشتند برای او هدیه‏ای بفرستند.

آیت الله شیخ ابوالقاسم قمی نسبت به شاگردان و مؤمنان و هم ‌طرازهای خود کمال تواضع و حق‏شناسی را داشت. یکی از شاگردان ایشان که از یزد به قم مهاجرت کرده بود نقل می‌کند: در روزهای اول که از یزد به قم برای ادامه تحصیل آمدم خیلی کوچک بودم و هنوز معمّم نشده بودم، روزی در مسجد امام حسن عسکری(علیه السلام) پولی از دستم افتاد، دنبال آن می‏گشتم ناگاه پیرمرد اهل علمی که در نزدیک آنجا بود جلو آمد و از من پرسید: چه گم کرده‏ای؟ عرض کردم: پولم گم شده است، ایشان هم به جستجو پرداخت تا پول را پیدا کند، من در آن وقت او را نشناختم بعد شناختم که همان عالم بزرگ شیخ ابوالقاسم کبیر قمی بود.

همچنین نقل شده است که در مجلسی که حاج شیخ عبدالکریم حائری حضور نداشته واعظی در منبر نام مرحوم کبیر را به عنوان حضرت آیت الله برد، بی‏درنگ آقای شیخ ابوالقاسم به واعظ رو کرد و گفت: تا زمانی که آیت‏الله شیخ عبدالکریم هستند به من آیت الله نگویید.

مرحوم حجة الاسلام حاج شیخ مرتضی انصاری قمی گفته بود روزی حاج شیخ ابوالقاسم برای اقامه جماعت به مسجد امام آمد و قبل از خواندن نماز به خانه‌اش بازگشت. وقتی از ایشان علت را جویا شدند، فرمود: کثرت نمازگزاران مرا خوشحال کرد و دیدم امروز قصد قربت در این نماز ندارم.

*وفات

آیت الله کبیر قمی پس از عمری پر بار و کارنامه‌‏ای درخشان در یازدهم جمادی الثانی سال 1353 هجری قمری بدرود زندگی گفت و پس از تغسیل و تکفین، توسط مرحوم آیت ‏اللّه حاج شیخ محمد کبیر و تشییعی با شکوه در مسجد بالا سر حرم حضرت معصومه سلام الله علیها نزدیک قبر شیخ عبدالکریم حایری یزدی به خاک سپرده شد.

منبع: فارس

انتهای پیام/ ح . ا