تشیع و زبان فارسی در میانمار

به گزارش «شیعه نیوز»، شیعیان یک مسجد بزرگ ساخت ایرانی و یک مسجد کوچک ساخت هندی دارند. در شصت سال اخیر، کسانی از ایران و هند برای تبلیغ در ماههای رمضان، محرّم و صفر به این دو مسجد آمده‌ و در آن ها به اقامه نماز جمعه و جماعت و سخنرانی پرداخته‌اند. از سال 1995 میلادی آیت الله محمد نقی شاهرخی نماینده‌ ولایت فقیه به صورت ترددی به میانمار اعزام شد که همین امر مایه رشد فعالیتهای دینی شیعیان این کشور گردید.

شیعیان در کل سال برنامه‌های دینی و مذهبی خاصی دارند و در تولد و شهادت ائمه معصومین(ع) مراسم ویژه‌ای برگزار می‌کنند. در ماه رمضان برنامه قرآن‌خوانی و در ماه محرّم و صفر مراسم عزاداری نیز با شکوه خاصی برگزار می‌شود. گفتنی است که سایر مذاهب میانمار هم به شیعیان این کشور با نظری مثبت می‌نگرند.

شیعیان یک مسجد بزرگ و چند«امام باره‏» (حسینیه)، آستانه و مسجد کوچک در رانگون و سایر شهرها از جمله ماندلی دارند. شیعیان میانمار دارای انجمن های مختلفی نیز هستند،مهمترین آنها انجمن های «مغولیه‏» ، «عباسیه‏» ، «حیدریه‏» است. جوانان شیعه در سال 1909 سازمان اتحاد جوانان ایرانی را تشکیل‏ دادند اما بعد از آن که تعداد کثیری از شیعیان در میانمار به‏عضویت آن درآمدند، نام آن را به اتحادیه ایرانیان تغییر دادند،بعدها نام آن به باشگاه ایرانیان مبدل گردید. از سال 1961 فعالیت های باشگاه مزبور به حالت معلق درآمده است.

زبان فارسی یکی از نقاط اشتراک شیعیان در برمه بوده و امروزه نیز علیرغم گذشت بیش از دو قرن از ورود ایرانی ها به برمه، بسیاری از نوادگان و بازماندگان آنان به زبان فارسی تکلم کرده و یا با آن آشنایی دارند. علاوه بر ایرانی ها، حضور اقوام هند و بنگالی در برمه و نفوذ پر رنگ زبان و ادب فارسی در شبه قاره، زمینه های مناسبی را برای رواج زبان فارسی در این کشور فراهم آورده بود. در سال های1605 تا 1628 زبان فارسی به عنوان یکی از زبان های تشریفاتی دربار در کنار زبان برمه ای استفاده شده و در واحد شرق شناسی دانشگاه یانگون نیزدر گذشته ای نه چندان دور، تنها سه زبان یعنی بالی، بنگالی و فارسی تدریس می شد. همچنین زبان فارسی در مراکز و مدارس دینی اهل سنت برمه آموزش داده می شد و برخی از متون ادبی و یا اخلاقی مربوط به ادب فارسی، ترجمه و یا به عنوان کتب درسی در این مراکز مورد توجه بود. تا چندی پیش منتخبی از پندنامه عطار، کیمیای سعادت و رساله منهاج العابدین امام غزالی، گلستان و بوستان سعدی، در واحدهای عربی کالج "کانابولا" تدریس می گردید. اخیراُ شخصی به نام مولانا ابراهیم جمالی، از روحانیون هندی الاصل و سنی مذهب برمه، اقدام به چاپ کتاب دو جلدی آموزش زبان فارسی به برمه ای و بنگالی به همراه مجموعه پندها و اندرزهای اخلاقی برگرفته از منابع فارسی کرده که با مجوز و تقریظ شیخ الاسلام برمه به چاپ رسیده است.

یک گورستان قدیمی متعلق به ایرانیان که در مرکز یانگون قراردارد مجاهدت ایرانیان برای حفظ زبان و هویت خود را تائید می کند. در این گورستان با چهار هکتار وسعت، حدود یکصد مزار وجود دارد که بر روی سنگ اکثراین قبور به زبان فارسی مشخصات متوفی نوشته و شعری نیز در ابراز تاسف از فوت وی بر روی سنگ قبر حک شده است. از روی سنگ نبشته ای که در محل نمازخانه گورستان نصب شده می توان دریافت که نام گورستان، "مغول"بوده و برای استفاده شیعیان مسلمان در سال 1856 توسط آقا احمد اصفهانی، کنسول ایران تاسیس شده است. این سنگ نبشته همچنین میرزا علی اصغر بهبهانی با اسم برمه ای یو علی، قاسم بیگ با اسم برمه ای یوانگ تین، میرزا غلامحسین مازندرانی با اسم برمه ای یوتین میینت، میرزا علی جان مشکی با اسم برمه ای سای تونگ تین و علی اصغر با اسم برمه ای یو تون میت را اعضای هیات امنای قبرستان معرفی کرده که در زمان حیات آنان، نمازخانه شیعیان در سال 1991 ساخته شده است. پنجه مسجد که از مساجد قدیمی یانگون می باشد نیز از آثار حضور ایرانیان در برمه است. از روی تابلوی سنگی مسجد می توان دریافت که ساخت پنجه مسجد در ساعت چهار بعدازظهر تاریخ دوازده ربیع الاول سال 1293 قمری مطابق با تاریخ ششم آوریل 1877 خاتمه یافته است. در تابلوی سنگی دیگری مشخص شده که سالگرد یکصدمین سال تاسیس مسجد در تاریخ 6 آوریل 1977 جشن گرفته شده ست. بانیان و سازندگان این مسجد نیز ایرانیان یانگون بوده اند. قرابت و نفوذ زبان فارسی در زبان اردو که بسیاری از مسلمانان برمه با آن آشنا می باشند نیز یکی از زمینه های تسهیل آموزش زبان فارسی در برمه می باشد.