آیا نفت وضعیت معیشتی افغانستان را تغییر می‌دهد؟

شیعه نیوز | طالبان با اعلام آغاز استخراج نفت خام از چاه‌های نزدیک رودخانه آمو در ولایت سرپل در شمال این افغانستان، در اقدامی که باعث افزایش درآمدهایش می‌شود، تولید نفت را پس از وقفه‌ای از سرگرفت.

به گزارش «شیعه نیوز»،  «شهاب الدین دلاور»، وزیر معادن و نفت طالبان، «آغاز استخراج نفت در افغانستان» را «گامی مهم در توسعه اقتصادی» دانست و پیش‌بینی کرد که این امر موجب فراهم شدن فرصت‌های شغلی زیادی برای ساکنان ولایات شمالی خواهد شد.

دلاور اظهار داشت: شرکت ملی نفت چین امسال ۱۶۲ میلیون دلار در بخش استخراج نفت خام در میادین رودخانه آمو سرمایه‌گذاری خواهد کرد و این رقم ظرف ۳ سال به ۵۴۰ میلیون دلار افزایش می‌یابد.

اکتشاف نفت در افغانستان به دهه ۱۹۵۰ میلادی برمی گردد، زمانی که در سال ۱۹۵۸ کارشناسان افغان و شوروی در ولایات شمالی افغانستان یک بررسی توپوگرافی و زمین‌شناسی انجام دادند، سپس دو سال بعد از کشف نفت و گاز در شهرهای شبرغان، سرپل و فاریاب خبر دادند.

بر اساس مطالعات افغانستان، دولت این کشور با کمک اتحاد شوروی شروع به تولید نفت خام کرد، شوری ۸۰ درصد از تولید میدان گاز طبیعی شهر شبرغان را قبل از خروج از افغانستان در سال ۱۹۸۹ وارد می‌کرد.

پس از اشغال افغانستان توسط آمریکا، در سال ۲۰۰۵، هیات زمین‌شناسی امریکا از داده‌های موجود در آرشیو ملی افغانستان و فناوری‌های مدرن برای انجام یک بررسی جامع برای شناسایی معادن در افغانستان استفاده کرد که نشان داد مناطق شمالی رودخانه آمو که افغانستان را از کشورهای آسیایی مرکزی جدا می کند، حاوی ۱.۶ میلیارد بشکه نفت و ۱۵.۶ تریلیون فوت مکعب گاز طبیعی است، وزارت معادن افغانستان در سال ۲۰۱۱ تخمین زد که شمال این کشور دارای ۱.۹۵ میلیارد بشکه نفت است.

وضعیت میادین نفتی افغانستان چگونه است؟

بیشتر میادین نفت و گاز افغانستان در دهه ۱۹۷۰ طی پروژه‌های اکتشافی تحت نظارت شوروی کشف شد، سپس دولت افغانستان در سال ۱۹۵۹ استخراج نفت از میدان نفتی آنگوت در منطقه قشقری را آغاز کرد و در سال ۲۰۰۶ به دلیل دست داشتن جنگ‌سالاران در قاچاق نفت، این میادین تعطیل شد.

کارشناسان می‌گویند ۱۵ میدان نفتی در مناطق نزدیک به مرزهای ازبکستان و ترکمنستان شناسایی شده است و آخرین کشف در سال ۱۹۷۸ بود، اما دولت‌های افغانستان به دلیل جنگ‌های پی در پی نتوانستند در این بخش سرمایه گذاری کنند؛ مهم‌ترین این موانع، اشغال شوروی و سپس آمریکا بود.

مهم‌ترین میادین نفتی افغانستان کجاست؟

مهم‌ترین میادین نفتی در ولایات شمالی مانند سرپل، فاریاب، شبرغان و ایالت هرات در غرب افغانستان قرار دارد، دولت کنونی طالبان استخراج نفت از میادین واقع در ولایات شمالی مانند رودخانه آمو قشقری و انگوت در ایالت سرپل در شمال افغانستان را آغاز کرده است.

ذخایر قطعی نفت افغانستان چقدر است؟

پس از کشف نفت در افغانستان، کارشناسان شوروی و افغان تحقیقی را در مورد ذخایر نفت موجود در این کشور انجام دادند، «عبدالغنی کارگر»، رئیس سابق آرشیو وزارت معادن و نفت افغانستان به الجزیره گفت: «کارشناسان شوروی دو نسخه (از نتیجه مطالعه) را در مورد منابع نفتی و معدنی افغانستان تهیه کردند، آنها یک نسخه واقعی را به کشور خود و یک نسخه جعلی را به دولت افغانستان ارائه کردند و همه این را می‌دانند، متاسفانه از حجم دقیق ذخایر نفتی کشور اطلاعی وجود ندارد.»

اما بررسی هیات زمین‌شناسی امریکا در افغانستان نشان داد که میادین نفتی در مناطق شمالی حاوی ۱.۵ میلیارد بشکه نفت و ۱۵.۶ تریلیون فوت مکعب گاز طبیعی هستند.

حجم تولید مورد انتظار چقدر است؟

افغانستان بیش از هزار بشکه در روز در میدان قشقری تولید می‌کند و شرکت چینی در نظر دارد ۲۲ حلقه چاه اضافی را با هدف افزایش تولید روزانه به بیش از ۱۵ هزار بشکه در روز حفر کند.

طبق آمار دفتر معاونت وزارت معادن و نفت طالبان، افغانستان روزانه ۳۵ هزار بشکه نفت مصرف می‌کند و در مصرف نفت در رتبه ۱۱۷ جهان قرار دارد و بر اساس آمارهای رسمی، افغانستان سالانه به ۲.۷ میلیون تُن نفت نیاز دارد. که از ایران و ترکمنستان وارد می‌شود.

نقش شرکت‌های چینی در صنعت نفت افغانستان چیست؟

شرکت‌های چینی تمام حوزه‌های مربوط به نفت و معدن را در افغانستان تصاحب کرده‌اند و آخرین قراردادی که شرکت نفت و گاز آسیای مرکزی چین با وزارت معادن و نفت طالبان امضا کرده است به ارزش ۵۴۰ میلیون دلار برای مدت ۲۵ سال است و باید تا سال اول ۱۵۰ میلیون دلار سرمایه‌گذاری کنید و همچنین متعهد به سرمایه گذاری مبلغ توافق شده تا سال ۲۰۲۶ است.

اما یک مقام طالبان به الجزیره گفت:، علاوه بر تاخیر ۳ ماهه، این شرکت چینی نتوانسته به هدف سرمایه‌گذاری خود نیز دست یابد، شرکت‌های چینی در نبود شرکت‌های آمریکایی و اروپایی وارد عرصه افغانستان شده‌اندزیرا به مسائل مطرح شده از سوی غرب مانند حقوق بشر و زنان اهمیتی نمی‌دهند و هدفش فقط کسب سود است، همانطور که در مورد معدن مس در ایالت لوگر اتفاق افتاد که در آن یک شرکت چینی قرارداد اکتشاف در معدن را برنده شد. اما به مدت ۱۵ سال شروع به کار نکرد.

مشروعیت طالبان برای انعقاد قرارداد؟

پس از امضای قرارداد شرکت چینی با دولت افغانستان به رهبری طالبان، تعدادی از کارشناسان حقوقی مخالفت خود را با این اقدام اعلام کردند و گفتن:این قراردادها نیازمند نهادی است که دارای مشروعیت بین المللی و ملی باشد اما دولت طالبان بر اساس قانون و رای مردم روی کار نیامده است و این قراردادها مشروعیت قانونی ندارد.

«عبدالقادر مطفی»، سخنگوی پیشین وزارت معادن به الجزیره گفت: «طالبان می‌خواهد با انعقاد قراردادها و فروش مواد معدنی به‌عنوان مواد خام به کشورهای مختلف به مشکلات مالی خود پایان دهد، اما این قراردادها مسیر قانونی را دنبال نمی‌کنند؛ امری که کابل را به دلیل به رسمیت شناخته نشدن در مجامع جهانی از مراجعه به دادگاه‌های بین‌المللی در صورت عدم اجرای قراردادها محروم می‌کند.»

برای چه طالبان بر استخراج نفت و بهره‌برداری از معادن اصرار دارد؟

طالبان با هدف افزایش سطح درآمدخا به دنبال استخراج نفت در سطح وسیع از میادین نفتی در ولایات شمالی است و پولی را که از قراردادهای معادن به دست‌ می‌آورد، صرف امور دولتی می‌کند تا کار متوقف نشود.

به گفته یک منبع در وزارت مالی طالبان، کابل توجه بیشتری به استخراج نفت از میادین رودخانه آمو و میادین قشقری دارد و خزانه‌داری سال گذشته حدود ۲۶ میلیون دلار از این پروژه از اکتشاف در میادین نفتی و معدنی به دست آورد.

    مهم‌ترین موانع پیش روی طالبان برای استخراج نفت چیست؟

کارشناسان امور افغانستان بر این باورند که مهم‌ترین مانعی که طالبان در استخراج نفت با آن مواجه است، نبود افراد متخصص افغان است، زیرا اکثر آنها پس از خروج امریکایی‌ها از افغانستان خارج شدند، علاوه بر این، بانک‌های افغانستان تحریم هستند، امری که موجب می‌شود شرکت‌های خارجی تمایلی به سرمایه‌گذاری در میادین نفتی نداشته باشند و برای تزریق سرمایه خود در این کشور که دولت آن به رسمیت نشناخته شده است، ریسک نکنند.

آیا نفت وضعیت معیشتی افغانستان را تغییر می‌دهد؟

به گفته کارشناسان، با کاهش کمک‌های خارجی، افغان‌ها چشم خود را به نفت و معادن معطوف کرده‌اند، اما با توجه به اینکه افزایش تولید نفت چندین دهه طول می‌کشد، در حال حاضر تغییر شرایط زندگی با تکیه بر تولید نفت، امری دشوار خواهد بود.