فرق فقه و حقوق با اخلاق

SHIA-NEWS.COM شیعه نیوز:

به گزارش «شیعه نیوز» ، جلسه درس اخلاق این هفته‏ی «آیت‌الله عبدالله جوادی‌آملی» از علماء برجسته حوزه و استاد عرفان و اخلاق، ظهر پنجشنبه 21 مهرماه 1390 بعد از اقامه نماز ظهر و عصر در محل مؤسسه علوم وحیانی اسراء در شهر مقدس قم برگزار شد.
آنچه در پی می‏آید خلاصه‏ای از این درس است:
 
در اسلام سه فصل وجود دارد: 1. فصل فقه 2. فصل حقوق و 3. فصل اخلاق.

فرق فقه و حقوق با اخلاق در اسلام

اموری که مربوط به احکام الهی و حق الله می‏باشد بر ما واجب است که به آنها عمل کنیم. پس هرچه دین و حکم خدا باشد ما نه تنها باید آن را اجرا کنیم و مانع مجریان آن نشویم بلکه باید آنها را نیز تأیید کنیم تا مؤمنان قدرت بگیرند. این موضوع مربوط به فقه و حق الله است.

اما حقوقی که مربوط به افراد است مسائلی است که افراد نسبت به یکدیگر دارند. یعنی مثلاً اگر به کسی ظلمی شده است بر اساس عدل می‏تواند انتقام بگیرد. یعنی در این قسمت بدی را با بدی پاسخ می‏دهند.

حال وارد اخلاق می‏شویم. اخلاق نیز در تأیید و اجرای فقه و دین خدا سهم تعیین‏کننده‏ای دارد. اما در اخلاق، انسان بر اساس احسان عمل می‏کند نه بر اساس عدل.

احسان بالاتر از عدل است. در قرآن کریم وقتی مسئله انتقام را مطرح میکنند می گویند: "گذشت بالاتر از انتقام است". لذا در مسئله اخلاق، با جزا کاری ندارند؛ بلکه بدی را با نیکی جواب می‏دهند و زشتی را با زیبایی دفع می‏کنند.

فرق قانون با اخلاق در اداره جامعه

اگر ما بخواهیم جامعه رابا قانون اداره کنیم بسیار سخت است چون قانون کف تمدن است و نشان قانون همین هفت هشت میلیون پرونده ایی است که در دستگاه قضایی به علت بی‏قانونی تشکیل شده است اما با گذشت می شود جامعه را متمدن کرد با خوبی می شود بدی را گرفت وقتی گذشت کردیم آن طرف هم شرمنده می شود این شرم و حیا از بهترین نعمتهای الهی است.

جایگاه حیا

دین در طلیعه امر ما را به حیا امر کرد. قرآن کریم اول سخن از جهنم مطرح ننموده است؛ بلکه  اول از حیا سخن گفته است و می‏گوید "انسان در محضر خدا حیا نمی‏کند".

در همه انسان‏ها حیا وجود دارد؛ منتهی با شدت و ضعف. حیا باعث کرامت انسان می‏شود. انسان باحیا نه بد می‏کند و نه بد را سریعاً با بد دیگری پاسخ می‏دهد. این انسان با حیا را ذات اقدس اله دوست دارد.

گذشت در مقابل بدی دیگران

خداوند امر کرده است که بدی را با بدی جواب ندهید. اگر کسی به شما اهانت کرد فورا جواب ندهید یکی دولحظه گذشت کنید آن هم برمی‏گردد.

عظمت و جلال اخلاق

عظمت شکوه و جلال اخلاق خیلی بالاتر استادب و اخلاق هنر زندگی است مثل ظرف بلور میماند که جامعه و افراد را به خود جذب میکند در اخلاق نباید هرگزاز روی مزاح حرفی بزنیم که دیگری بخندد.

دل‏ها ظرف است یکی ظرف گلی و نشسته و دیگری ظرف بلورین است پس شما ظرف بلورین باشید تا دیگران با دیدن شما لذت ببرند .

اخلاق اولین حرف را در سطح بالای تمدن می‏زند؛ اما قانون برای کف تمدن است .

منبع: ابنا