بي‌بي شهربانو؛ نگيني در دل كوهستان

SHIA-NEWS شيعه نيوز:

به گزارش «شيعه نيوز» به نقل از فارس بي‌بي شهربانو نام آرامگاهي در شهرري است؛ طبق كتيبه موجود در آن و باور مردم مقبره، شهربانو دختر يزد گرد سوم، همسر امام سوم شيعيان حسين بن علي (عليه السلام) و مادر امام چهارم شيعيان سجاد (عليه السلام) است.

به عقيده برخي از كارشناسان به دلايلي همچون قرارگرفتن زيارتگاه بي‌بي شهربانو برفراز كوه، نزديكي به چشمه، ويژگي‌هاي معماري سنگي، اختصاص زيارت آن به زنان در برخي دوره‌ها، كاربرد واژه بانو و شهربانو براي ايزد بانوي آناهيد و تشابه افسانه بي‌بي شهربانو با داستان زيارتگاه زرتشتي "بانوي پارس " در يزد، اين بنا در اصل از نيايش‌گاه‌هاي آناهيد، الهه آب‌ها و از پرستشگاه‌هاي زرتشتيان پيش از اسلام بوده‌است.

بقعه شريفه بي‌بي شهربانو در جنوب شرقي تهران، نزديك به شمال امين آباد شهرري و بر فراز دامنه جنوبي كوه بي بي شهر بانو قرار دارد ضمن اينكه اين بقعه از مهمترين بقاع تاريخي شهرري محسوب مي‌شود كه مورد توجه و احترام اهالي تهران، ري و جهانگردان است.

البته شهرري نيز از شهرهاي مذهبي محسوب مي‌شود كه به خاطر وجود حرم شاه‌عبدالله عظيم حسني همواره مورد توجه ايرانيان بوده است.

محوطه بقعه بي‌بي شهربانو به طول 32 و عرض 22 متر با ديوار سنگي است كه از طرف شمال به كوه متصل است و در دو ضلع شرقي و غربي مقبره در قديم تنها ديواري از سنگ و گچ بوده است.

همچنين در ضلع جنوبي محوطه، بناي محكم سنگي با پوشش‌هاي گنبدي از سنگ و قسمتي از آجر قرار دارد و محوطه اصلي به دو صحن تقسيم شده است.

در كنار بقعه بي‌بي شهربانو اتاق‌هاي مسكوني براي محل توقف و استراحت زائران به نحو شايسته‌اي در اين بناي قديمي فراهم شده است.

وضع ساختماني مقبره بي‌بي شهربانو سنگي و گچي است و شيوه احداث طاق گنبدي شكل اتاق بزرگ‌تر نشانگر آن است كه اين ساختمان تاريخي مربوط به قرن چهارم هجري و به احتمال نزديك به يقين از آثار دوره آل بويه است.

حرم بي بي شهربانو در وسط بنا و متصل به اتاق باريك و طويلي قرار دارد كه نماي ديوارهاي آن به صورت قديم حفظ شده و اكنون داراي دو نمازخانه است.

اين بقعه گرانقدر همچون شاخص و نگيني در كوهستان خودنمايي مي‌كند همچنين در قسمت شرقي مجموعه، تراس وجود دارد كه ساخت آن به دهه‌هاي قبل باز مي‌گردد و هم‌اكنون بازسازي و احيا شده است.

نكته قابل توجه و شگفت‌انگيز اين بقعه شريف اين است كه بر روي آب انبار موجود كه به صورت طبيعي و در دل كوه قرار گرفته است اتاقي قرار دارد كه به قدمگاه معروف است و داراي يك پنجره و يك مدخل ورودي است؛ اعتقاد بر اين است كه بي‌بي شهربانو ابتدا در اين قسمت داخل شده است.

صندوق منبت‌كاري عتيقه‌اي بر روي قبر و در گوشه جنوب غربي حرم قرار گرفته است كه در سال 888 قبل از ميلاد ساخته شده و كتيبه قائم سمت چپ ضلع شمالي آن شامل نام صاحب مرقد بدين عبارت است: "هذه مقبره ام المؤمنين و خير الخواتين ستي شهر بانويه قدس الله سره ".

اخيراً نيز ضريح مشبكي به سبك گوي و ماسوره بر روي صندوق منبت‌كاري عتيقه‌ ساخته شده كه يك ضلع آن به كوه چسبيده است.

محوطه خارجي بقعه به طرز زيبايي گل كاري شده و فضاي سبز مناسبي را به وجود آورده است همچنين از ديگر نكات جذاب اين مقبره اين است كه سمت راست محوطه زير كوه، آب انباري قديمي وجود دارد كه از آن براي آبياري استفاده مي‌شود.