محاربه و فساد في الارض و مجازات آن

SHIA-NEWS شيعه نيوز:

به گزارش «شيعه نيوز» ، براساس تعريف قانون مجازات اسلامي هر كس كه براي ايجاد رعب و هراس و سلب آزادي و امنيت مردم دست به اسلحه ببرد، محارب و مفسد في الارض است و ميان سلاح سرد و سلاح گرم تفاوتي نيست.
"محاربه و افساد في الارض " جزو جرائم و گناهاني است كه داراي مجازات خاص و معين شرعي بوده و از اين جهت، در حوزه حدود (مجازات هايي كه كميت و كيفيت آنها در شرع مشخص شده است) جاي مي گيرد.
حكم محاربه و افساد في الارض و مجازات آنها در آيه 33 سوره مائده بدين شكل بيان شده است: "همانا كيفر كساني كه به محاربه با خدا و رسولش برمي خيزند و در فساد روي زمين مي كوشند، قتل يا مصلوب كردن يا بريدن دست ها و پاهايشان به صورت مخالف يا نفي بلد است. اين مايه، خواري و رسوايي آنها را در اين جهان است و در آخرت نيز عذاب بزرگي خواهند داشت. "
"مرحوم علامه طباطبايي " در تفسير الميزان درباره اين آيه مي نويسد: "محاربه با خدا داراي معناي وسيعي است كه بر مخالفت با هر حكم از احكام الهي صدق مي كند؛ اما اضافه شدن رسول (صلي الله عليه و آله) به خداوند، دلالت دارد كه منظور از محاربه، مخالفت با اموري است كه وجود حضرتش در آن دخالت داشته است. پس تقريباً مشخص مي شود كه منظور، به هدر دادن و باطل كردن اثر امور مورد ولايت و حكومت پيامبر (صلي الله عليه و آله) است، همچون اخلال در امنيت عمومي كه توسط پيامبر (صلي الله عليه و آله) در حيطه حكومتش ايجاد شده است. "

تعريف محاربه و افساد في الارض
براساس تعريف قانون مجازات اسلامي هر كس كه براي ايجاد رعب و هراس و سلب آزادي و امنيت مردم دست به اسلحه ببرد، محارب و مفسد في الارض است و ميان سلاح سرد (همچون چاقو، قمه، شمشير، نيزه و...) و سلاح گرم (تفنگ، هفت تير، مسلسل و...) تفاوتي نيست.
البته كسي كه به روي مردم سلاح بكشد ولي در اثر ناتواني موجب هراس هيچ فردي نشود محارب نيست. همچنين اگر كسي سلاح خود را با انگيزه عداوت شخصي به سوي يك يا چند نفر مخصوص بكشد و عمل او جنبه عمومي نداشته باشد، محارب محسوب نمي شود.
بايد توجه داشت مفهوم محاربه از مفاهيمي است كه بدون قصد، تحقق پيدا نمي كند، اگر چه قتلي هم صورت گرفته باشد. همچنين محاربه محارب بايد ظاهر و علني باشد، زيرا در غير اين صورت عنوان محارب صدق نخواهد كرد. البته در صدق عنوان محاربه وقوع آن در شهر يا بيابان تاثيري ندارد؛ منتها بايد سوءنيت (قصد مجرمانه) محارب ظهور و بروز پيدا كند تا عنوان محاربه صادق باشد.
در اينكه اسلحه اي كه محارب به كار مي برد قديم يا جديد باشد يا رايج يا غير رايج باشد نيز تفاوتي وجود ندارد، حتي اگر ايجاد رعب و هراس با چوب دستي و سنگ هم حاصل شود، عنوان محاربه صادق است.
نكته مهم اين است كه هر فرد يا گروهي كه براي مبارزه با محاربان و از بين بردن فساد در زمين دست به اسلحه برند محارب نيستند، زيرا عمل اين گروه جنبه فساد ندارند بلكه عنوان دفع فساد دارد.

سارق مسلح و قطاع الطريق (راهزن) هرگاه با اسلحه امنيت مردم يا جاده را بر هم بزند و رعب و وحشت ايجاد كند محارب است. در واقع اين دو عمل از مصاديق بارز محاربه و افساد في الارض هستند.
هر گروه يا جمعيت متشكل كه در برابر حكومت اسلامي قيام مسلحانه كند مادام كه مركزيت آن باقي است، تمام اعضاء و هواداران آن كه موضع آن گروه يا جمعيت يا سازمان را مي دانند و به نحوي در پيشبرد اهداف آن فعاليت و تلاش موثر دارند، محارب محسوب مي شوند، اگرچه در شاخه نظامي شركت نداشته باشند. همچنين هر فرد يا گروهي كه طرح براندازي حكومت اسلامي را بريزد و براي اين منظور اسلحه و مواد منفجره تهيه كند و نيز كساني كه با آگاهي و اختيار، امكانات مالي موثر و يا وسايل و اسباب كار و سلاح در اختيار آنها بگذارند، محارب و مفسد في الارض هستند.
غير از موارد فوق، هركس در طول براندازي حكومت اسلامي خود را نامزد يكي از پست هاي حساس حكومت بداند و كودتا كند و نامزدي او در تحقق كودتا به نحوي موثر باشد، محارب و مفسد في الارض است.

طرق اثبات محاربه و افساد في الارض
محاربه و افساد في الارض از راه هاي زير ثابت مي شود:
الف. با يك بار اقرار به شرط آن كه اقرار كننده بالغ و عاقل بوده و اقرار او با قصد و اختيار باشد.
ب. با شهادت فقط دو مرد عادل
البته شهادت مردمي كه مورد تهاجم محاربان قرار گرفته اند به نفع همديگر پذيرفته نيست، منتها شهادت اشخاصي كه مورد تهاجم قرار گرفته اند اگر به منظور اثبات محارب بودن مهاجمان باشد و شكايت شخصي محسوب نشود، پذيرفته است.
همچنين هرگاه عده اي مورد تهاجم محاربان قرار گرفته باشند، شهادت اشخاصي كه بگويند به ما آسيبي نرسيده است نسبت به ديگران پذيرفته خواهد شد، زيرا از اين شهادت تهمت و اتهامي كه مانع شهادت باشد ناشي نمي شود به عبارت ديگر در مسئله مقروض، تهمت عداوت مانند تهمت تباني منتفي مي باشد، زيرا كساني كه به نفع آنها شهادت داده شده است به نفع شهود شهادت نداده اند.
نكته مهم اين است كه شهادت زنان در اثبات محاربه و افساد في الارض قبول نيست چه اينكه شهادت زنان به تنهايي باشد و چه اينكه به انضمام شهادت مردان انجام گيرد.

مجازات محاربه و افساد في الارض
حد محاربه و افساد في الارض يكي از چهار چيز زير است: قتل، آويختن به دار، اول قطع دست راست و سپس پاي چپ و نفي بلد.
البته انتخاب هر يك از اين امور چهارگانه به اختيار قاضي است خواه محارب كسي را كشته يا مجروح كرده يا مال او را گرفته باشد و خواه هيچ يك از اين كارها را انجام نداده باشد.
حد محاربه و افساد في الارض با عفو صاحب حق ساقط نمي شود، زيرا محاربه از حقوق الله است و اگرچه ممكن است برخي اعمالي كه از محارب صادر مي شود جنبه حق الناسي داشته باشد و از اين حيث قابل عفو و بخشش باشد، ليكن جنبه محارب بودن او جداي از اين جنبه است.
به گزارش فارس محاربي كه تبعيد (نفي بلد) مي شود بايد تحت مراقبت قرار گيرد و با ديگران معاشرت و مراوده نداشته باشد. مدت تبعيد نيز در هر حال كمتر از يك سال نيست، اگرچه محارب بعد از دستگيري توبه كند.

در صورتي كه توبه نكند همچنان در تبعيد باقي خواهد ماند. "صاحب جواهر " (ره) يك روايت از امام رضا (عليه السلام) و يك روايت از امام صادق (عليه السلام) در رابطه با كيفيت نفي بلد نقل كرده است كه در هر دو قيد يك سال ذكر شده است. اما مصلوب كردن مفسد في الارض و محارب به صورت زير انجام مي گيرد:
الف. نحوه بستن موجب مرگ او نشود.
ب. بيش از سه روز بر صليب نماند ولي اگر در اثناي سه روز بميرد مي توان او را پايين آورد.
ج. اگر بعد از سه روز زنده بماند نبايد او را كشت.



منبع : فارس