خطبه حضرت علی(علیه السلام) در روز اول ماه رمضان

«اي مردم! این ماه، ماهي است كه خداوند، آن را بر ماه‏هاي دیگر برتري داده است، مانند برتري ما اهل‏بیت بر دیگر مردم. و آن، ماهي است كه درهاي آسمان و درهاي رحمت، در آن گشوده مي‏شوند و درهاي آتش در آن بسته مي‏گردند. و ماهي است كه در آن ندا شنیده مي‏شود و دعا مستجاب مي‏گردد و گریه مورد ترحّم قرار مي‏گیرد.

ماهي است كه در آن، شبي وجود دارد كه فرشتگان از آسمان فرود آمده، بر مردان و زنان روزه‏دار، به اذن پروردگارشان تا طلوع سپیده سلام مي‏دهند و آن شب، "شب قدر" است . دو هزار سال پیش از آن كه آدم علیه‏السلام آفریده شود، ولایت من در آن شب، مقدّر شد. روزه گرفتن آن، برتر از روزه‏داري هزار ماه است و عمل در آن، برتر از عمل در هزار ماه است.

اي مردم! خورشید ماه رمضان بر مردان و زنان روزه‏دار، با رحمت مي‏تابد و ماه آن با رحمت بر آنان نورافشاني مي‏كند و هیچ روز و شبي از این ماه نیست، مگر آن كه پروردگار متعال، بر سر این امّت، نیكي مي‏افشاند. پس هر كس از ریزش نعمت الهي ذرّه‏اي بهره‏مند گردد، در روز دیدارش با خدا، نزد خداوند، گرامي خواهد بود و هیچ بنده‏اي نزد خدا گرامي نگردد، مگر آن كه خداوند، بهشت را جایگاه او قرار مي‏دهد.

«اي مردم! این ماه، ماهي است كه خداوند، آن را بر ماه‏هاي دیگر برتري داده است، مانند برتري ما اهل‏بیت بر دیگر مردم. و آن، ماهي است كه درهاي آسمان و درهاي رحمت، در آن گشوده مي‏شوند و درهاي آتش در آن بسته مي‏گردند. و ماهي است كه در آن ندا شنیده مي‏شود و دعا مستجاب مي‏گردد و گریه مورد ترحّم قرار مي‏گیرد.

بندگان خدا! این ماه شما، همچون دیگر ماه‏ها نیست. روزهایش برترین روزهاست و شب‏هایش برترین شب‏ها و ساعاتش برترین ساعات است. آن، ماهي است كه شیطان‏ها در آن در بند و زنداني‏اند؛ ماهي كه خداوند در آن، روزي‏ها و اجل‏ها را مي‏افزاید و میهمانان خانه‏اش را مي‏نویسد؛ ماهي كه اهل ایمان با آمرزش و رضاي الهي، با شادي و نعمت‏هاي الهي، و با خشنودي فرمانرواي دادگر و توانا، پذیرفته مي‏شوند.

اي روزه‏دار! در كار خویش نیك بنگر، كه در این ماه، میهمان پروردگار خویش هستي . بنگر كه در شب و روزت چگونه‏اي و چگونه اعضاي خود را از نافرماني خدا حفظ مي‏كني. بنگر تا مبادا شب در خواب باشي و روز در غفلت؛ پس این ماه بر تو بگذرد و بار گناهت همچنان بر دوشت مانده باشد؛ پس آنگاه كه روزه‏داران پاداش‏هاي خود را مي‏گیرند، تو از زیانكاران باشي و آنگاه كه به كرامت فرمانرواي خویش نایل مي‏شوند، از محرومان گردي و آنگاه كه به همسایگي با پروردگارشان سعادتمند مي‏شوند، تو از طردشدگان باشي!

اي روزه‏دار! اگر از درگاه صاحبت رانده شوي، به كدام درگاه روي خواهي آورد؟ و اگر پروردگارت محروم سازد، كیست كه روزي‏ات دهد؟ و اگر تو را خوار شمرد، كیست كه اكرامت كند؟ و اگر ذلیلت ساخت، كیست كه عزّتت بخشد؟ و اگر تو را واگذاشت، كیست كه یاري‏ات كند؟ و اگر تو را در جمع بندگانش نپذیرفت، بندگي‏ات را به آستان چه كس خواهي برد؟ و اگر از خطایت در نگذشت، براي آمرزش گناهانت به كه امید خواهي بست؟ و اگر حقّ خویش را از تو طلبید، حجّت تو چه خواهد بود؟

اي روزه‏دار! در شب و روزت با تلاوت كتاب خدا، به او تقرّب بجوي، كه همانا كتاب خدا، شفیعي است كه روز قیامت، شفاعتش براي قرآن‏خوانان پذیرفته است و با خواندن آیات آن، از درجه‏هاي بهشت بالا مي‏روند.

مژده اي روزه‏دار! تو در ماهي هستي كه روزه‏داري‏ات در آن، واجب، نَفَس كشیدنت در آن، تسبیح، خُفتنت در آن، عبادت، طاعتت در آن، پذیرفته، گناهانت در آن، آمرزیده، صداهایت در آن، شنیده ‏شده، و مناجات در آن، مورد ترحّم است. از حبیبم پیامبر خدا شنیدم كه مي‏فرمود:

"خداوند متعال را در هنگام افطار هر شب ماه رمضان، آزادشدگاني از آتش است كه شمار آنان را كسي جز خداوند نمي‏داند. شمار آنان، نزد او در علم غیب است. پس چون آخرین شب این ماه شود، خداوند به شمار همه كساني كه در تمام این ماه آزاد كرده، آزاد خواهد نمود."

اي روزه‏دار! در شب و روزت با تلاوت كتاب خدا، به او تقرّب بجوي، كه همانا كتاب خدا، شفیعي است كه روز قیامت، شفاعتش براي قرآن‏خوانان پذیرفته است و با خواندن آیات آن، از درجه‏هاي بهشت بالا مي‏روند.

مردي از قبیله هَمْدان برخاست و گفت: اي امیر مؤمنان! از آنچه حبیب تو درباره ماه رمضان فرمود، بیشتر بگو.

فرمود: «باشد! شنیدم كه برادر و پسر عمویم، پیامبر خدا، مي‏فرمود: "هر كس ماه رمضان را روزه بدارد و خود را در این ماه از حرام‏ها نگه دارد، وارد بهشت مي‏شود.»

آن مرد هَمْداني گفت: اي امیر مؤمنان! از آنچه برادر و پسر عمویت درباره ماه رمضان فرمود، بیشتر بگو.

فرمود: «باشد! شنیدم كه دوستم پیامبر خدا مي‏فرمود: "هر كس از روي ایمان و به خاطر اجر الهي، [ماه] رمضان را روزه بدارد، وارد بهشت مي‏شود."»

مرد هَمْداني گفت: اي امیر مؤمنان! از آنچه دوستت درباره این ماه فرمود، بیشتر بگو.

فرمود: «باشد! شنیدم كه سَرور اوّلین و آخرین، پیامبر خدا مي‏فرمود: "هر كس [ماه] رمضان را روزه بدارد و در شب‏هاي آن حرام نخورد، وارد بهشت مي‏شود."»

مرد هَمْداني گفت: اي امیر مؤمنان! از آنچه سرور اوّلین و آخرین با تو درباره این ماه گفت، بیشتر بگو.

فرمود: «باشد! شنیدم كه برترینِ پیامبران و فرستادگان و فرشتگان مقرّب مي‏فرمود: "همانا سَرور اوصیا، در سَرور ماه‏ها كشته مي‏شود."

گفتم: اي پیامبر خدا! سرور ماه‏ها، كدام است و سرور اوصیا كیست؟

فرمود: "امّا سرور ماه‏ها، ماه رمضان است و امّا سرور اوصیا، تویي، اي علي!"

گفتم: اي پیامبر خدا! آیا چنین خواهد شد؟

فرمود: "آري، به پروردگارم سوگند! همانا نگون‏بخت‏ترینِ امّت من، برادرِ پي‏كننده ناقه ثمود، برمي‏خیزد و ضربتي بر فرق سرت مي‏زند كه محاسنت از خون آن، رنگین مي‏شود."»

پس مردم شروع به گریه و شیون كردند. و حضرت علي علیه‏السلام خطبه‏اش را به پایان برد و فرود آمد.

منبع: كتاب ماه خدا، ج 1، ص 176. به نقل از پایگاه اینترنتی تبیان