خروج قاهره از حلقه متحدان ریاض

به گزارش «شيعه نيوز»، گروه جهان روزنامه ایران در گزارشی نوشت: وزیر خارجه مصر ضمن اذعان به اختلاف نظر قاهره با ریاض درباره تغییر رهبری و نظام سوریه اعلام کرده، مصر برخلاف عربستان خواستار تغییر نظام و رهبری سوریه نیست. او همچنین گفته است: «تخمین قاهره این است که تمام تحولات سوریه سرانجام باید به شکل‌گیری سوریه‌ای جدید مطابق با خواست طرفین سوری ختم شود.» او همچنین در پاسخ به این سؤال که برکناری بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه، این کشور را به سرنوشت لیبی و عراق پس از صدام و قذافی دچار می‌کند، گفته است، این مسأله به مردم سوریه ارتباط دارد و تمام گروه‌ها باید تلاش خود را بر توافق برسر نقشه‌ای درباره راه حل سیاسی متمرکز کنند.

شکری در ادامه به شرایط پیچیده سوریه بخصوص پس از توافق امریکا و روسیه اشاره و آن را کورسوی امید نامیده که به دلیل گسترش درگیری‌های نظامی، گسترش تروریسم، حمله امریکا به ارتش سوریه، حمله به کاروان امدادرسانی سازمان ملل در حلب و همچنین اتحاد گروه‌های مسلح با تروریست‌های جبهه النصره به محاق رفته است. همزمان با انتشار این سخنان شکری، محمد مختار جمعه، وزیر اوقاف مصر در سخنانی متضاد با وزیر خارجه اعلام کرده «همکاری مداوم» میان مصر و عربستان برای نجات منطقه از تروریسم و چالش‌ها و خطرات ضروری است. او این سخنان را در جشن روز ملی پادشاهی سعودی‌ها در عربستان که از سوی سفارت عربستان در قاهره، پایتخت مصر برگزار شد، بیان کرده است. ارسال دو پیام متفاوت قاهره به عربستان در شرایطی صورت می‌گیرد که ریاض در حال چانه زنی برای ایجاد جبهه‌ای منطقه‌ای و بین‌المللی برای برکناری بشار اسد است. این روند که با ورود روسیه به نبرد سوریه دچار تحولات فراوانی شد، حالا با صف آرایی مسکو و واشنگتن عملاً به عرصه چانه زنی دو قدرت جهانی به نمایندگی از طرفین درگیر تبدیل شده است.

در این میان به نظر می‌رسد با وجود امتیازهای فراوان اقتصادی عربستان به حکومت کنونی مصر که با کودتا علیه جریان اخوان المسلمین به قدرت رسید، حکام نظامی قاهره برخلاف شیوخ سعودی، همچنان حفظ ساختار کلاسیک دولت و نیروهای نظامی سوریه را به هرج و مرج گروه‌های مسلح و تروریست‌ها ترجیح می‌دهند. هر چند سوابق طولانی همکاری‌های ارتش سوریه و مصر در جریان جنگ‌های اعراب با اسرائیل بخصوص در «جنگ یوم کیپور» را نمی‌توان در رویکرد کنونی عبدالفتاح سیسی، فرمانده سابق ارتش و رئیس جمهوری کنونی مصر نادیده گرفت. در مقابل این موضع وزیر اوقاف که رئیس بعثه حج مصر نیز هست، تلاش کرده با جلب نظر سعودی‌ها میان منافع مشترک مصر و شریک ثروتمندش توازن ایجاد کند. در این میان اما فاصله گرفتن مصر به عنوان یکی از قدرت‌های نظامی خاورمیانه و شمال آفریقا از راهبرد ویرانگر سعودی‌ها در سوریه می‌تواند بیش از پیش موقعیت ائتلاف عربی را تضعیف کند. این مسأله پس از آن اهمیت بیشتری می‌یابد که پیش از این نیز ترکیه، دیگر قدرت نظامی خاورمیانه با ایجاد سیاستی چندگانه در بهبود روابط با روسیه و سوریه به صورت علنی از محور مورد حمایت عربستان خارج شد و پیش شرط برکناری اسد را از معادلات خود در سوریه خارج کرد. در بحبوحه رایزنی‌های بین‌المللی بخصوص میان روسیه و امریکا درباره برقراری آتش بس در سوریه و آغاز مذاکرات صلح، حمایت تلویحی مصر از حفظ نظام سوریه می‌تواند نقشی مؤثر در معادلات آتی این کشور داشته باشد. این موضوع بخصوص در روزهای اخیر و با به بن‌بست رسیدن دوباره تلاش‌ها برای بازگشت به آتش بس در سوریه دو چندان می‌شود.

این در حالی است که با افزایش تحرکات دیپلماتیک همزمان با مجمع عمومی سازمان ملل، استفان دی میستورا فرستاده ویژه سازمان ملل در سوریه اعلام کرد آماده تلاش برای به جریان انداختن مجدد توافق روسیه و امریکا درباره آتش‌بس سوریه است. ولید معلم، وزیر خارجه سوریه هم به طور ضمنی موافقت کشورش با تمدید آتش بس را اعلام کرده است. این توافق که ۹ سپتامبر به امضای کری و لاوروف، وزیران خارجه امریکا و روسیه رسید، پس از یک هفته از آغاز آن به دلیل نقض گسترده از سوی گروه‌های مسلح پایان یافت. در ادامه دو نشست گروه «حامیان سوریه» در حاشیه مجمع عمومی برای احیای این توافق برگزار شد اما تاکنون نتیجه مشخصی از این رایزنی‌ها به دست نیامده است. جان کری اعلام کرده که این دیدارها پیشرفت بسیار کمی داشته و اختلاف‌ها همچنان پابرجا است و لاوروف نیز با متهم کردن برخی طرفین غربی به خود برتر پنداری، تأکید کرد، تحت هر شرایطی باید جلوی ایجاد فاجعه در سوریه گرفته شود. او همچنین اعلام کرد، حمایت مسکو از دولت قانونی سوریه برای جلوگیری از فروپاشی دولت و ممانعت از به قدرت رسیدن تروریست‌ها بوده است. سخنی که شباهت‌های فراوانی به ایده سامح شکری، وزیر خارجه مصر دارد و شاید همین اشتراک نظرها بستر تحولات آتی در میدان نبرد سوریه باشد.