بنا بر گزارش‌هاي مشهور تاريخي شهر كوفه در سال هفدهم هجري با انتخاب سلمان و حذيفه ساخته شد ليكن بنا بر روايات متعدد اين منطقه قدمتي به عمر بشريت دارد و حتي بنا بر برخي روايات، مسجد جامع كوفه منزل پيامبراني چون حضرت آدم و نوح بوده است.
پس از اسلام، پايتختي اين شهر در دورة اميرالمؤمنين(ع) جايگاهي ممتازتر از پيش يافت. پس از آن در دورة امام مجتبي(ع) و خصوصاً شهادت سيّدالشهداء(ع) در كانون توجهات قرار گرفت. در طول سال‌هاي پس از آن تا ظهور امام عصر(ع) همواره محلّ سكونت، اجتماع و توجه شيعيان بوده است.
رسول اكرم(ص) در حديثي طولاني خطاب به اميرمؤمنان(ع) فرمودند: «خداوند ولايت تو را به آسمان‌ها عرضه نمود، آسمان هفتم سبقت جست، پس آن را با عرش زينت بخشيد... آنگاه كوفه سبقت جست، پس آن را با وجود تو زينت بخشيد».1
امير مؤ‌منان(ع) در مورد پيوند ناگسستني خود با كوفه مي‌فرمايد: «اينجا شهر ما، جايگاه ما و اقامتگاه شيعيان ماست».2
كوفه در آخرالزمان
پايتخت دولت كريمه مهدي موعود(ع)
بنابرروايات متعدد، كوفه در آخرالزمان، پايتخت دولت كريمه مهدي موعود خواهد شد و تمام مردم دنيا به اين شهر روي خواهند نمود. از امام جعفر صادق(ع) پرسيدند: محلّ اقامت حضرت مهدي(عج) و محلّ اجتماع مؤ‌منان در هنگام ظهور كجا خواهد بود؟ فرمودند:
«مركز حكومتش كوفه، مركز قضاوت و دادرسي‌اش مسجد اعظم كوفه، ستاد بيت‌المال و محل تقسيم غنايم مسلمانان مسجد سهله، محلّ مناجات و خلوتش تپه‌هاي سپيد غريّين (نجف اشرف) مي‌باشد».3
امام باقر(ع) در اين رابطه مي‌فرمايد: «گويي قائم(ع) را به چشم خود مي‌بينم كه با پنج هزار فرشته، از مكه به سوي نجفِ كوفه رفته، جبرئيل در طرف راست، ميكائيل در طرف چپ و مؤ‌منان در پيش روي آن حضرت قرار دارند. از آنجا سپاهيانش را به سوي كشورها گسيل مي‌دارد».4
ايشان در حديث ديگري فرمودند: «در حالي كه سه پرچم در كوفه به شدّت درگير است، او وارد كوفه مي‌شود. پس كوفه براي او مسخّر مي‌شود. او وارد كوفه شده، بر فراز منبرش قرار گرفته، به ايراد خطبه مي‌پردازد مردم آن‌قدر اشك شوق مي‌ريزند كه متوجّه سخنان او نمي‌شوند».5
اميرمؤمنان در ضمن يك حديث طولاني مي‌فرمايد: «آنگاه به سوي كوفه روي مي‌آورد و اقامتگاهش را در آنجا قرار مي‌دهد».6
و در فراز ديگري از اين حديث مي‌فرمايد: «او و اهل‌بيتش در رُحبَه سكونت مي‌كنند... رُحبه اقامتگاه حضرت نوح(ع) بود. آنجا سرزمين پاكيزه‌اي است و هرگز هيچ‌يك از آل محمد(ع) جز در يك سرزمين مقدس سكني نمي‌كنند و جز در يك سرزمين پاك و پاكيزه به شهادت نمي‌رسند».7
چند ماه بعد از حملة آمريكا به عراق، جمعي از دانشگاهيان عراقي براي بازديد و مذاكرات علمي به تهران آمده بودند. بعضي از استادان دانشگاهي كه اشغالگران آمريكايي از آنان بازجويي كرده بودند، تعريف مي‌كردند: بخشي از سؤالات بازجوها با اين محتوا بوده كه گفته شده كوفه و مسجد كوفه پايتخت امام زمان شماست؛ آيا الآن در آنجا دفتر و دستگاهي دارد، سامان‌دهي نيروهاي او در حال حاضر چگونه پيگيري مي‌شود و سؤالاتي از اين دست كه از وجود اطلاعات جامع و دقيقي دربارة امام عصر(ع) نزد آنان حكايت مي‌كرد.
گستره مكاني كوفه پس از ظهور
هنگامي كه حضرت مهدي(ع) حكومت واحد جهاني را بر اساس عدالت و آزادي بنياد نهاده، كوفه را به عنوان پايتخت دولت كريمه قرار دهد، قطر آن به 54 ميل (در حدود 110 كيلومتر) خواهد رسيد.8
امام صادق(ع) در اين رابطه فرمودند: «چون قائم آل‌محمد(ع) قيام كند، در پشت كوفه (نجف اشرف) مسجدي بنا مي‌نهد كه داراي هزار در است و خانه‌هاي اهل كوفه به دو نهر كربلا متصل مي‌شود».9
وقتي كوفه به صورت پايتخت دولت كريمه درآيد، همة مؤ‌منان در آن گرد آيند؛ چنان‌كه در احاديث فراوان به آن تصريح شده است:
«براي مردمان روزي فرا مي‌رسد كه هيچ مؤ‌مني نباشد، جز اينكه در كوفه باشد و يا دلش به سوي آن پر كشد».10
«قيامت برپا نشود جز اينكه همه مؤ‌منان در كوفه گرد آيند».11
اين روايات با توجه به آمار انسان‌ها، طول مدت حكومت حق و گسترة حكومت آن حضرت به شرق و غرب جهان، گرد آمدن همة مؤ‌منان در پايتخت، از وسعت شكوهمند بي‌نظير شهر كوفه در عصر ظهور حكايت مي‌كند.
از روايات رجعت استفاده مي‌شود كه پايتخت دولت كريمه خاندان وحي در دوران رجعت نيز شهر كوفه خواهد بود، مفضّل در ضمن يك حديث بسيار طولاني از امام صادق(ع) در زمينة رجعت سالار شهيدان نقل مي‌كند كه فرمود:
«امام حسين(ع) با اين علم‌ها و لشكرها حركت نموده، وارد كوفه مي‌شود. آن روز بيشتر مردمان در آنجا گرد آمده‌اند، پس كوفه را سور دفاعي و مركز فرماندهي خود قرار مي‌دهد.12
در حديث ديگري از رجعت‌هاي مختلف امير مؤ‌منان، از جمله در عهد فرمانروايي امام حسين(ع) و ديدارش با اصحاب صفين در همان محل صفين، وحضور يكصد هزار نفر از اصحاب، كه سي هزار نفرشان از كوفه مي‌باشند، سخن رفته است.13 پايتخت امير مؤ‌منان(ع) نيز در دوران رجعت، نجف اشرف (ظهر كوفه) خواهد بود.14
لازم به ذكر است پيامبران فراواني در نجف و كوفه مدفون هستند، از جمله حضرت آدم و حضرت نوح، كه در داخل ضريح مقدس امير مؤ‌منان(ع) مدفون مي‌باشند.15
در پيشگويي‌هاي پيشوايان معصوم(ع) احاديث فراواني دربارة كوفه در آستانة ظهور آمده است؛ از آن جمله:
ـ هنگامي كه شكافي در فرات پديد آيد و آب فرات به كوچه‌هاي كوفه برسد، شيعيان آمادة ظهور باشند.16
ـ اي جابر، چگونه ممكن است ـ امر ظهور ـ واقع شود، در حالي كه كشت و كشتار فراوان در ميان حيره و كوفه رخ نداده است.17
ـ هنگامي كه در حجازتان آتش پديد آمد و آب در نجفتان روان گرديد، ظهور قائم(عج) خود را اميدوار باشيد.18
ـ هنگامي كه اين نجف شما را سيل و باران فرا گيرد و در سنگ‌ها و سنگ‌ريزه‌ها آتش پديدار گردد، ظهور قائم خود را اميدوار باشيد.19
سپاه سفياني وارد كوفه مي‌شوند و احدي را فروگذار نمي‌شوند جز اينكه به قتل مي‌رسانند.20
ـ صد و سي هزار نفر به سوي كوفه گسيل مي‌دارد، كه در رَوحاء و فاروُق فرود مي‌آيند، شصت هزار نفر از آنها وارد كوفه شده، در نخيله ـ در كنار قبر حضرت هود ـ مستقر مي‌شوند و در روز عيد تهاجم مي‌كنند.21
سفياني و همراهانش خروج كرده، هدفي جز كشتن آل محمد و شيعيان آنها را در سر نمي‌پرورانند. پس لشكري را به سوي كوفه مي‌فرستد، پس گروهي از شيعيان اهل‌بيت را به قتل مي‌رسانند و به دار مي‌آويزند.22
پي‌نوشت‌ها:
1. بحارالانوار، ج 27، ص 262؛ ج 60، ص 212.
2. تاريخ كوفه، ص 63.
3. بحارالانوار، ج 53، ص 11؛ حليـ[الابرار، ج 5، ص 384.
4. الارشاد، ج 2، ص 379.
5. الارشاد، ج 2، ص 380؛ الغيبـ[ طوسي، ص 469.
6. تفسير عياشي، ج 1، ص 165.
7. تفسير عياشي، ج 1، ص 166.
8. بحارالانوار، مجلسي، ج 53، ص 12.
9. الارشاد، مفيد، ج 2، ص 380.
10. رجال كشي، ص 24؛ خصائص الائمه شريف رضي، ص 36.
11. الغيبـ[ طوسي، ص 451.
12. مختصرالبصائر، ص 189؛ بحارالانوار، ج 53، ص 35.
13. بحارالانوار، ج 53، ص 74.
14. مختصر البصائر، ص 190.
15. وسائل الشيعه، ج 14، ص 384؛ ستدرك الوسائل، ج 2، ص 314؛
ج 10، ص 219.
16. الصراط المستقيم، ج 2، ص 258.
17. الارشاد، ج 2، ص 374؛ غيبت طوسي، ص 445؛ بحارالانوار، ج 52، ص 209.
18. الصراط المستقيم، ج 2، ص 258.
19. همان، ص 259.
20. اليقين، ص 423؛ بحارالانوار، ج 52، ص 219.
21. بحارالانوار، ج 52، ص 273؛ ج 53، ص 83.
22. تفسير العياشي، ج 1، ص 163؛ بحارالانوار، ج 52، ص 222.
....................................................................................................
منبع:ماهنامه موعود شماره 93
خبرگزاری فارس
