آمریکا برای مرحله بعد از آل سعود آماده می شود

روزنامه ها ، دستگاه های امنیتی و موسسات پژوهشی غربی هر چند وقت یکبار در گزارش ها و تخمین های خود آمارهای تازه ای از حجم بحران های راهبردی سعودی در پرونده های مختلف از جمله در حوزه های اقتصاد، نفت، حکومت، امنیت و... ارائه می دهند، تعداد این گزارش ها از ابتدای انقلاب های بهار عربی به ویژه پس از افت قیمت نفت و مرگ ملک عبدالله تا جایی افزایش یافته که حجم موارد استناد شده به آنها برای نویسندگان غربی ملال آور شده است.

لحن بدبینانه گزارش های غربی و تکرار زننده و ملال آور آنها به معنی مبالغه آمیز بودن این گزارش ها و یا هدف گیری سیاسی عامدانه ضد ریاض نیست اما واقعیت این است که در ماه های اخیر صدق و درستی برخی از این پیش بینی ها و گمانه زنی ها ثابت شده است.

در آخرین مورد از این گزارش ها، سایت «دیفنس وان» گزارشی را با عنوان «خود را برای سقوط پادشاهی سعودی آماده کنید» از دو نویسنده با نام های «ساره شایز» (مشاور سابق رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا و پژوهشگر موسسه کارنگی) و «الکس دی وول » (پژوهشگر و استاد دانشگاه و کارشناس امور آفریقا و کشورهای عربی) منتشر کرده است.

در این گزارش از دولت آمریکا خواسته شده خود را برای مرحله سقوط رژیم آل سعود در آینده آماده کند.

این گزارش فاش کرده که مراکز تصمیم گیری در واشنگتن از چندی پیش برنامه ریزی های عملی خود را برای مرحله فروپاشی پادشاهی سعودی آغاز کرده اند.

براساس این گزارش، حکومت سعودی نه یک نظام واقعی بلکه عبارت است از شرکتی سیاسی که علی رغم برخورداری از الگوی هوشمندانه، امکان و قابلیت استمرار ندارد و شاه سعودی بیشتر شبیه مدیر اجرایی یک شرکت تجاری خانوادگی است که پول نفت را به صورت بسته های نقدی یا اعطای امتیازات تجاری به اعضای خاندان حاکم و یا تامین فرصت های کاری برای جلب حمایت سیاسی آنها استفاده می کند.

گزارش سایت دیفنس وان که به نزدیکی به وزارت دفاع آمریکا شهرت دارد درباره نوع دوم جلب حمایت های سیاسی و خرید اشخاص اشاره می کند و می نویسد: یک طبقه تحصیلکرده سنی برخوردار از روابط بی سابقه با خارج کشور شکل گرفته که به احتمال زیاد برخی خدمات ارائه شده توسط حکام آل سعود نخواهد توانست موجبات جلب رضایت آنها را فراهم سازد.»

دو نویسنده گزارش این سئوال را مطرح کرده اند که « در صورت بالا رفتن قیمت جلب حمایت سیاسی » با توجه به این که نظام عرضه و تقاضا در بازار سیاست نیز حاکم است، چه اتفاقی خواهد افتاد؟ و از سوی دیگر سیاست افزایش تولید نفت با وجود کم بودن قیمت ها همچنان ادامه دارد و این روند می تواند بر میزان درآمدها تاثیر زیادی داشته باشد».

به نوشته دیفنس وان، امروز فاش شده ، سیاست نفتی ماه های اخیر ریاض شکست خورده و نشان می دهد که رژِیم سعودی قادر به ادامه بازی تا نقطه پایان نیست و برای همین سعودی ها با پیشنهاد کم کردن حجم صادرات موافقت کرده اند.

« تیری میسان» تحلیلگر فرانسوی نیز، نظری مطابق با تشخیص گزارش دیفنس وان دارد و علت آن را اختلافات داخل خاندان حاکم سعودی می داند که وانمود می شود، خاتمه پیدا کرده است.

وی در مقاله خود با عنوان «به سوی فروپاشی پادشاهی سعودی» به عامل دوم یعنی نحوه تعامل رژیم سعودی با مخالفان اشاره و پیش بینی کرده است که سعودی ها با مخلوطی از جنبش ها و نافرمانی های قبیله ای و انقلاب های اجتماعی مواجه شوند، انقلاب هایی که شاید به صورت مصیبت بارتر و خونین تر از دیگر کشورهای خاورمیانه بروز کند.

« سیمون هندرسون » هم در تحلیلی که چند روز پیش (16 فوریه) موسسه سیاستگذاری های خاور نزدیک واشنگتن منتشر کرده، آورده است که تعداد بسیار کمی در دشمنی «محمد بن نایف» ولیعهد و «محمد بن سلمان» جانشین ولیعهد) با یکدیگر تردید دارند.

وی افزود: تنش ها بین این دو نفر در داخل ساختار حکومت سعودی نمی تواند استمرار داشته باشد و در صورت رویارویی آن دو با هم ، کفه قدرت محمد بن نایف سنگین تر خواهد بود چرا که شبه نظامیان معروف به نیروهای گارد ملی که ساختار آن بر اساس معیارهای قبایلی تعیین می شود تحت فرمان «متعب بن عبدالله» قرار دارند و نامبرده نیز متحد و از نزدیکان بن نایف به شمار می آید.

بنابراین و طبق گزارش دیفنس وان سناریوی انفجار داخلی یکی از سناریوهای احتمالی در انتظار آل سعود است. وقوع جنگ خارجی و یا بروز سرکشی و نافرمانی ها به صورت انتفاضه غیرمسلحانه نیز از دیگر سناریوهای مطرح است.

دی وول و ساره شایز در پایان گزارش خود تاکید کرده اند که آمریکا هر سه سناریو را مورد توجه قرار داده و از اندیشه سیاسی دائمی و اتوماتیک خود درباره سعودی ها دست برداشته است.