نشانه‌ها و راهکار‌های درمانی اختلال دو قطبی

«شیعه نیوز»: تغییرات گاه به گاه در خلق طبیعی است، اما اگر این تغییرات اغلب اتفاق بیافتند و یا دلیل خاصی نداشته باشند، باید نگران باشید. در برخی از افراد، این تغیییرات نشان‌دهنده اختلالی ذهنی است که اختلال دو قطبی نامیده می‌شود.

اختلال دو قطبی چیست؟

اختلال دو قطبی وضعیتی از سلامت روان است که منجر به تغییر نامعمول در انرژی، خلق، تمرکز، و توانایی انجام فعالیت‌های روزانه می‌شود. این نواسانات خلقی شامل احساسات شدید (شیدایی و جنون) و احساسات پایین (افسردگی) می‌شود. انستیتوی ملی بهداشت روان گزارش می‌دهد که تقریبا ۲.۶ درصد از جمعیت بزرگسال در آمریکا تحت تاثیر اختلال دو قطبی قرار دارند.

عوامل خطر در ایجاد اختلال دو قطبی

علت دقیق اختلال دو قطبی در میان متخصصان سلامت روان ناشناخته مانده است. دانشمندان معتقدند یک جزء ژنتیکی وجود دارد که باعث بروز اختلال در خانواده‌ها می‌شوند. با این حال، درحالی که مردم از لحاظ ژنتیکی مستعد ابتلا به اختلال دو قطبی هستند، کسی که یک عضوی از خانواده‌اش به این اختلال مبتلا است، لزوما آن‌را تجربه نمی‌کند. فاکتور‌های محیطی همچون جنسیت، استرس، و الکل یا سوء مصرف مواد نیز در ابتلا به اختلا دو قطبی موثرند.

گرایش‌های خانوادگی

اگر شما با شخصی که به اختلال دو قطبی مبتلا است نسبت خانوادگی درجه ۱ دارید مانند پدر و مادر یا خواهر و برادر، در معرض ریسک بیشتر ابتلا به این اختلال هستید. برای بسیاری از مردم نشانه‌های اولیه در اوایل جوانی دیده نمی‌شود. اگرچه اختلال دوقطبی در هر سنی قابل تشخیص است، اما سن معمول آن ۲۵ سال است.

جنسیت

اگرچه هم مردان و هم زنان به طور یکسان تحت تاثیر اختلال دو قطبی قرار می‌گیرند، برای هر جنس نشانه‌هایی مخصوص به خودشان نیز وجود دارد. برای مثال: زنان دوره‌ی اختلال سریع‌تری را تجربه می‌کنند. علاوه بر این، آنان افسردگی و ترکیب آن با شیدایی را نسبت به مردان دارای این اختلال بیشتر تجربه می‌کنند. از طرف دیگر، آقایان ممکن است نشانه‌هایی همچون خشم، خصومت و پرخاشگری داشته باشند.

استرس

اقرادی که در محیطی استرس‌زا زندگی یا کار می‌کنند، ممکن است اختلال دو قطبی را تجربه کنند. عوامل دیگر همچون:عوامل فیزیکی، مرگ والدین، اتفاقات پس از سانحه نیز باعث افزایش خطر ابتلا به اختلال دوقطبی در آینده می‌شود.

تشخیص اختلال دو قطبی

در یک برهه زمانی، اختلال دو قطبی با دیگر اختلالات روانی همچون اسکیزوفرنیا یا افسردگی تک قطبی اشتباه گرفته می‌شد. با این حال، متخصصان بالینی درک بالایی از این بیماری دارند و می‌توانند نشانه‌های آن را تشخیص دهند و در بسیاری از موارد می‌توانند به طور موثر آن را درمان کنند.

فاز‌های دو قطبی

پستی و بلندی‌های احساسات معمولاً در بیشتر افراد موقتی است. با این حال، افراد مبتلا به اختلال دو قطبی تغییرات چشمگیر بیشتری در خلق و خو تجربه می‌کنند. این تغییرات اغلب به عنوان فاز‌های دو قطبی شناخته می‌شوند. نوسانات خلقی مربوط به اختلال دو قطبی از دوره‌های شیدایی به دوره‌های افسردگی تغییر می‌کند. این قسمت‌ها بسته به خلق‌وخو یا رفتار فرد، حالت‌های شیدایی، جنون خفیف یا افسردگی توصیف می‌شود. نوسانات خلقی دو قطبی ممکن است در هر زمان و بدون هشدار رخ دهد و ممکن است برای مدت طولانی ادامه یابد.

شیدایی هیجانی است که به عنوان بیش فعالی ذهنی و جسمی، افزایش روحیه و رفتار نامنظم ظاهر می‌شود. جنون خفیف نوع پایین‌تری از شیدایی است. در طی دوره‌های جنون خفیف، خلق‌وخو و سطح انرژی افزایش می‌یابد، اما "از کنترل خارج نیستند". علائم افسردگی در اختلال دو قطبی بسیار شبیه به سایر موارد عمده افسردگی است. افراد ممکن است غم، ناامیدی، تحریک پذیری و تغییر در اشتها، الگوی خواب یا وزن را تجربه کنند.

درک دوره‌های شیدایی اختلال دو قطبی

نحوه بروز علائم اختلال دو قطبی، مدت زمان علائم و تأثیر کلی آن بر فرد ممکن است از فردی به فرد دیگر بسیار متفاوت باشد. درک علائم شیدایی اختلال دو قطبی ممکن است برای برخی از افراد دشوار باشد، زیرا افراد در طی این دوره‌ها واکنش‌های متفاوتی نشان می‌دهند. به عنوان مثال، هنگامی که دوره‌های شیدایی رخ می‌دهد، یک فرد ممکن است با احساس ناامیدی یا تحریک پذیری، دوره‌های شیدایی یا جنون خفیف را تجربه کند در حالی که دیگری ممکن است نیاز به خواب و بیش فعالی را نشان دهد.

هنگامی که علائم شیدایی اختلال دو قطبی ظاهر می‌شود، فرد احساس خلاقیت، افزایش انرژی یا سرخوشی می‌کند همچنین بعضی از افراد ممکن است احساس کنند که شکست ناپذیر هستند.

در حالی که ممکن است در ابتدا احساس افزایش انرژی و سرخوشی خوب باشد، اما دوره‌های شیدایی می‌تواند باعث ایجاد پیچیدگی در احساسات شود. به عنوان مثال، در طول این مرحله، برخی از افراد رفتار‌های خطرناک یا نامناسب انجام می‌دهند. آن‌ها ممکن است به قمار و ولخرجی روی آورند. برخی از افراد به راحتی عصبانی می‌شوند و دعوا راه می‌اندازند و یا کسانی که از رفتارشان انتقاد می‌کنند را سرزنش می‌کنند.

برخی از علائم شایع دوره‌های شیدایی عبارت اند از:

کمتر خوابیدن، اما احساس انرژی بسیار زیاد
افکار آشفته که به سرعت از یک موضوع به موضوع دیگر می‌پرد.
صحبت سریع (به حدی که دیگران نتوانند آن‌چه را که گفته شد دنبال کنند)
مشکل در تمرکز، حواس به راحتی پرت می‌شود.
احساس خوش‌بینی غیرمعمول یا سرخوشی یا احساس تحریک پذیری شدید
اختلال در قضاوت یا رفتار تکانشی
توهم (در موارد شدید)
علائم هشدار دهنده شیدایی دو قطبی

به طور معمول، افراد می‌توانند تغییرات عاطفی را تجربه کرده و از یک خلق به خلق دیگر بدون مشکل منتقل شوند. با این حال، افراد مبتلا به اختلال دو قطبی بیش از سایرین در حرکت از یک مرحله یا روحیه مشکل دارند. شناخت علائم هشدار دهنده اختلال دوقطبی برای اینکه بدانیم چه زمانی به دنبال کمک بگردیم، مهم است.

• افراد مبتلا به اختلال دو قطبی اغلب در مرحله شیدایی این اختلال بیش از حد بلند پرواز هستند. با این حال، همان‌طور که دوره شیدایی به حالت افسردگی تغییر می‌کند، تمرکز روی وظیفه اغلب ناقص می‌‎ماند و انجام کار دشوار می‌شود.

• شیدایی اغلب شامل مقادیر بسیار بالایی از انرژی است که ممکن است با یک رفتار پرخطر همراه باشد. به عنوان مثال، شخصی که یک دوره شیدایی را تجربه می‌کند ممکن است احساس کند که می‌تواند یک کار غیرممکن را انجام دهد. آن‌ها ممکن است همزمان چندین کار را بر عهده بگیرند و معتقد باشند که می‌توانند بدون کمک آن‌ها را انجام دهند. درحالی‌که این ایده در حال حاضر خوب به نظر می‌رسد، هنگامی که خلق‌وخوی شروع به تغییر می‌کند، فرد احساس ناامیدی می‌کند که ممکن است باعث بدتر شدن دورران افسردگی شود.

• شیدایی ممکن است باعث احساس خشم شدید، تحریک پذیری یا پرخاشگری شود.

درمان اختلال دو قطبی

از آن‌جا که اختلال دو قطبی یک بیماری مزمن و عود کننده است، به درمان طولانی مدت نیاز دارد. این موضوع حتی در مواردی که علائم آن آشکار نیستند نیز صادق است.

گزینه‌های درمانی مرتبط با اختلال دوقطبی شامل دارو، روان‌درمانی یا ترکیبی از هر دو است.

نوع دارویی که برای درمان اختلال دو قطبی استفاده می‌شود، بسته به نوع اختلال و شدت علائم ممکن است متفاوت باشد. توجه به این نکته مهم است که دارو درمانی معمولاً یک درمان مستقل برای اختلال دو قطبی نیست. مشاور شما احتمالاً برای درمان اختلال دوقطبی به یک متخصص بهداشت روان مراجعه می‌کند و برای مدیریت آن از وی کمک می‌گیرد.

از روان درمانی اغلب به عنوان "گفتاردرمانی" یاد می‌شود. این روش شامل یادگیری درباره تغییرات خلق‌وخو و نحوه کنار آمدن موثر با آن‌ها است. درمان‌گران می‌توانند به آموزش مراجعان و اعضای خانواده آن‌ها در مورد اختلال دو قطبی کمک کنند و روش‌های حمایت از آن‌ها را در طول دوره‌ها آموزش دهند.

رفتاردرمانی نوعی روان‌درمانی است که رویکردی عمل‌گرا برای درمان سلامت روان است. انواع دیگر گفتاردرمانی شامل درمان رفتاری گفتاری و رفتاردرمانی شناختی است. در رفتار درمانی دیالکتیکی، به افراد آموزش داده می‌شود که عقاید و رفتار‌های خود را بپذیرند و نحوه تمرکز بر ایجاد پاسخ‌های سالم به خلق و خو و رفتار را بپذیرند. رفتاردرمانی شناختی به افراد کمک می‌کند تا باور‌های ناسالم، رفتار‌ها و برداشت‌های نادرستی را که نسبت به خود یا دیگران احساس می‌کنند شناسایی و تغییر دهند.

دریافت راهنمایی برای اختلال دو قطبی

حتی علائم جزئی اختلال دو قطبی می‌تواند برای فردی که در حال تجربه آن است، قابل توجه باشد. اگر شما علائم اختلال دو قطبی دارید یا نگران تغییر در خلق‌وخویتان هستید، با پزشک خود مشورت کنید.